Usame bin Ladin’in oğlu Hamza bin Ladin El Kaide’nin üçüncü neslini mi oluşturuyor?

Afganistan’da büyüyen örgüt farklı ülkelere dağıldı. Hükümetle ve diğer aşırıcı örgütlerle birçok çatışmaya girdi

Usame bin Ladin'in 30 yaşındaki oğlu Hamza bin Ladin'in nerede saklandığı bilinmiyor

El-Kaide, kökenleri ve etkilediği çevre açısından, diğer cihatçı gruplar ve örgütlerde bulunmayan özellikleri bulundurması bakımından benzersiz bir örgüt. El Kaide, düşmanlarının dikkatsizliği yüzünden bu kadar büyüyebildi. Bu düşmanlar, örgütün doğuşu ve güçlenişe katkıda bulundu. El Kaide’nin ilk çıkışı olan Afgan cihadını destekleyen Arap ve İslami örgütlerden başlayıp Sovyet-Afgan savaşında büyük rol oynayan ABD ve bazı Avrupa ülkelerine kadar uzanan bir süreç yaşandı. Bundan ilk faydalanan ise Arap mücahitler oldu. Bugün El Kaide’den en çok zarar görenler yine örgütün kuruluşuna göz yuman düşmanları oldu.

Gittikçe büyüyen örgüt, kendine yeni düşmanlar arıyordu. Sovyetlerle yaşanan çatışmaların ardından “dinden çıkmış” olarak nitelendirdiği bazı Arap örgütlerini düşman ilan etti. Bu örgütleri desteklediği gerekçesiyle düşmanlıkları Amerika Birleşik Devletleri ve Batılı örgütlere kadar uzandı. Daha sonra bu husumet söz konusu örgütlerin halklarını da kapsayacak genişliğe ulaştı. El Kaide literatürüne göre bu halklardan toplanan vergilerle Müslümanların öldürülmesi amaçlanıyordu. 

El Kaide’nin esnek ve fırsatçı bir stratejisi vardı. Öyle ki örgüt 2003’te ABD’nin Irak işgalinden faydalandı. Bundan önce de Irak-Kuveyt savaşını istismar etmeye çalıştı. Arap Baharı furyası başladığında da üstüne oturmaya çalıştı. Daha önce söz konusu rejimleri devirme çağrısı yapan örgütün devrimlerin başını çektiğine yönelik iddialar güçsüz değil.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Dünyanın IŞİD’e yoğunlaştığı sırada El Kaide stratejisinde değişikliğe gitti. IŞİD’in vahşi faaliyetlerini benimsemediğini açıkladı. Masum insanlara merhamet edilmesi gerektiği yönünde açıklamalar yaptı. Bu süreçte ayakta kalmak isteyen örgüt sessiz bir şekilde yeni örgütler inşa etti, liderlerini güçlendirdi.

Esneklik stratejisine gelince örgüt, taktiklerini değiştirip savaşın nerede ve nasıl olacağını belirleyebiliyordu. 

Birinci nesil: Terör faaliyetlerinin başlangıcı

Örgütün birinci neslinin uyum ve sağlamlığının ardında, müfredatın titizliği, örgüte katılma şartlarının sertliği, isyan kapılarının kapatılması ve bölünmeleri önlemenin önüne geçme gibi birçok neden sayılabilir. Selefi aşırıcılığı, özellikle ilk kurucu Usame bin Ladin başta olmak üzere birçok liderin “karizmasının” sorgulanmasının ve itaat sorunlarının önüne geçilmesini sağlayan faktörlerden biri. Farklı ortamlara uyum sağlayabilme, iletişim araçlarının ve teknolojik gelişmelerin örgütün hizmetine sunulması da bu faktörlerden sayılabilir.

Örgüt, kurulduğu yer olan Afganistan merkezinde şekillendi. Başka hiçbir örgütte bulunmayan iktidar gücü, El Kaide yöneticilerinin ve komutanlarının örgütün metotlarını uygulamaya koymasını kolaylaştırdı. El Kaide üyelerinin farklı devletlerden olması da örgüte büyük avantaj sağladı. Öyle ki Usame bin Ladin’in başını çektiği birinci nesilde hiçbir geri çekilme gözlemlenmedi.

Afganistan’dan El Kaide’nin terör faaliyetlerinden ilki Yemen’de oldu. 90’lı yıllarda El Kaide’ye ait bir grup Aden şehrinde birçok saldırı gerçekleştirdi. Bu saldırılar 2000 sonrasında da devam etti. Amerikan muhbir gemisi USS Cole’a düzenlenen saldırı, örgütün ABD’ye karşı ilk saldırısı olmakla birlikte, gelecek için alarm zillerinin çalmasına neden oldu. 

El Kaide’nin doğurduğu örgütler

1- Yemen El Kaidesi

Ana örgütten birçok grup doğdu. Bunların ilki ve en önemlisi Usame bin Ladin tarafından bizzat kurulan ve yöneticileri atanan “Arap Yarımadası El Kaidesi” oldu. Yemen El Kaidesi ise hiçbir eski örgütten oluşmadı. El Kaide’nin herhangi bir grubu Yemen’deki örgüte katılmadı.

Resmi olarak bağlantısını reddetmesine rağmen, sonrasında gelişen süreçte Yemen birçok terör olayına ve saha çalışmasına şahit oldu. Bu da Yemen El Kaidesine genişlemesi ve yayılması için geniş bir alan sağladı. Öyle ki örgütün Suudi Arabistan’daki kolu olan “Arap Yarımadası Cihat Karargahı” adlı örgüt, merkezin eleman ve para desteğine rağmen Yemen El Kaidesi'nin bir parçası haline geldi.

Arap Yarımadası'ndaki El Kaide, ABD ve Avrupa’daki çeşitli eylemleriyle adını dünyaya duyurmayı başardı.

IŞİD ise gittikçe genişleyen El Kaide’nin bu dalına nüfuz edemedi medya aracılığıyla kavga başladı. Bu kavga çatışmaya kadar uzandı. 

2- Somali’deki El Şebab Hareketi

2004 yılında kuruldu. Somali’deki İslami mahkemelerden doğup düşünce ve metot olarak El Kaide’ye tabi oldu. IŞİD’in ortaya çıkmasıyla birlikte çatışmalar ve anlaşmazlıklar baş gösterdi. El Kaide’nin diğer kollarına nazaran doğası daha fazla şiddet içeren bu hareket IŞİD’in etkisi altında kaldı. Mali yetersizlik, cephede kaybedilen savaşlar ve diğer faktörler El Şebab’ı IŞİD’in kollarına iten sebepler oldu.

3- İslami Mağrip El Kaidesi

Selefi cemaatin cihat ve davet çağrısı sonrası Silahlı İslam Cemaati örgütü kuruldu. 2006 yılında El Kaide’ye bağlılığını ilan etti. Yerelden bölgeye taşındı. Faaliyetleri Fas ve Tunus’ta yayıldı ve Afrika ülkelerine sızmaya çalışan örgüt Mali’de eylemler yaptı. 

IŞİD ortaya çıktığında Mağrip El Kaidesi biat etmeyi reddetti. Örgütün lideri, El Kaide’ye bağlı kalacaklarını açıkladı. IŞİD’in Afrika’daki yayılışını önlemek isteyen Mağrip El Kaidesi IŞİD’e karşı cephe oluşturmak için Libya, Tunus ve diğer ülkelerdeki aşırıcı grupları etrafında toplamaya çalıştı.

4- IŞİD

Örgütün ilk tohumu, 2004 yılında Ürdünlü Ebu Musab Zerkavi’nin “Tevhid ve Cihat” örgütünü kurmasıyla atıldı. Bin Ladin’e biat eden örgütün ismi “Mezopotampa Cihat Karargahı” olarak değiştirildi. Zarkavi, Iraklı olmamasından dolayı komutanlar arasında endişeler olduğunu fark edince “Mücahitlerin Şura Meclisi”ni kurarak başına Ebu Abdurrahman Bağdadi’yi getirdi.

2006 yılında Zarkavi’nin öldürülmesinin ardından örgütün başına geçen ve İslami bir emirlik kurmak isteyen Ebu Hamza El Muhacir Bin Ladin’e biat etti. Onun ölümünden sonra ise liderliğe Ebu Bekir El Bağdadi getirildi. Suriye’deki olayların patlak vermesi sonrası Zevahiri’nin önderliğinde örgüt “Nusra Cephesi” adıyla Suriye’ye geçiş yaptı.

Nisan 2013’te Ebu Bekir Bağdadi’ye ait bir ses kaydı yayınlandı. Bağdadi, Nusra Cephesi’nin Irak İslam Devleti’nin bir kolu olduğunu ilan etti. Yine “Nusra Cephesi” ve “Irak İslam Devleti”ni tek bir isim altında toplayacaklarını ilan ederek “Irak Şam İslam Devleti”ni ilan eti. 

Nusra Cephesi lideri Ebu Muhammed El Colani IŞİD’e biat etmeyi reddetti. Bu sırada El Kaide lideri Eymen Zevahiri örgütün olduğu gibi kalması gerektiğini açıkladı. 

Ancak Bağdadi, Zevahiri’nin Suriye’yi Nusra Cephesi’ne bırakma teklifini reddetti. Bunun üzerine Bağdadi Zevahiri ile ayrı olduklarını ilan etti ve iki taraf arasında kavga başladı. Başlarda sadece medyatik olan bu kavga, sonraları Suriye’de silahlı çatışmalara kadar uzandı.

Hamza bin Ladin

El Kaide’nin kuruluşundan bu yana yaptığı dönüşümlerin ardından yeni arayış içerisine giren örgüt, Usame bin Ladin’in oğlu Hamza bin Ladin’in liderliğinde yeni bir örgütlenmenin peşinde olabilir. 

Hamza bin Ladin kimdir?

Usame bin Ladin’in 15’inci oğlu. Annesi Hayriye Sabir. Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde dünyaya gelen Hamza şu an 30 yaşında. 

Babasının ölümünden önce öldürülen Saad’dan sonra babasına “aşırıcılık” anlamında en yakın isim. 

Babası onu 11 Eylül saldırılarının planlayıcısı olan Muhammed Atta’nın kızıyla evlendirdi. Usame bin Ladin, kendisine en yakın isimlerden biri olan Mısırlı yardımcısı Seyful Adil’i onunla yakından ilgilenmesi için görevlendirdi. 

2015’te Hamza’ya ait yayınlanan görüntülerde ve ses kayıtlarında ABD’yi tehdit etmiş ve intikam çağrısı yapmıştı.

2017’de ABD tarafından terör listesine alınan Hamza’nın başına bir milyon dolar ödül kondu. Suudi Arabistan ise Hamza’yı vatandaşlıktan çıkardığını açıkladı.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independentarabia.com/node/10971

Independent Türkçe için çeviren: Abdurrahman Koç

DAHA FAZLA HABER OKU