Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in, kendi atadığı askeri ve siyasi figürleri görevden alması dikkat çekiyor. 

New York Times’ın (NYT) analizinde, Şi’nin tasfiye hamlelerinin sosyal medyada birçok dedikoduya yol açtığına işaret ediliyor. 

Sosyal medyadaki paylaşımlarda, Şi’ye yakın isimlerle Çin Komünist Partisi (ÇKP) içindeki “elit kadro” arasında anlaşmazlıklar yaşandığı savunuluyor. 

Gönderilerde, Şi’nin görevden ayrılacağı süreci öngören bir zaman çizelgesi de paylaşıldı. Ayrıca Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (ÇHKO) darbe hazırlığı içinde olduğu da öne sürülüyor.

NYT’nin aktardığına göre geçen yıl 889 bin ÇKP üyesi disiplin soruşturmasına sevk edildi. Bunların 73’ü eyalet veya bakanlık düzeyinde üst kademelerde görev yapan kişilerden oluşuyor. 

Stanford Üniversitesi’nden siyaset bilimci Wu Guoguang, 2022 sonlarından bu yana ÇKP Merkez Komitesi üyelerinin yaklaşık yüzde 10’unun tasfiye edildiğini ya da başka pozisyonlara kaydırıldığını söylüyor. Bu kişiler arasında önemli toplantılara katılmayan ve adeta “ortadan kaybolan” isimler de yer alıyor.

En sert hamlelerden birinin ÇHKO’ya vurulduğu aktarılıyor. 2023’ten bu yana en az 45 üst düzey ordu ve savunma sanayisi yetkilisinin görevden alındığı belirtiliyor. 2024’te de iki eski savunma bakanı Vey Fınghı ve Li Şangfu hakkında yolsuzluk ve görevi kötüye kullanma soruşturması açılmış, siyasetçiler partiden ihraç edilmişti. 

Analizde, Şi’nin sözkonusu hamlelerinin “Mao döneminden bu yana en kapsamlı tasfiye çalışması” olduğu yazılıyor. 

Wu, Şi’nin tasfiye politikasının Mao ve Stalin’in izinden gittiği yorumunu yapıyor. Siyaset bilimci, Stalin’in Büyük Temizlik döneminin kıtlığın ardından, Mao’nun Kültür Devrimi’nin ise Büyük Kıtlık sonrasında geldiğine dikkat çekiyor. Şi’nin tasfiyelerinin de pandemide ülkeyi dışarı kapatan “sıfır Kovid” politikasının yarattığı ekonomik krizin etkileriyle şekillendiği görüşünü paylaşıyor. 

Diğer yandan CIA, ÇKP yönetimi içindeki ihtilafı fırsata çevirmeye çalışıyor. Amerikan istihbarat ajansı, mayısta Mandarin dilinde iki video yayımlamıştı. Bunlarda kurgusal bir ÇKP yetkilisi, “Partide yükselirken, üstlerimin aniden itibarsızlaştırıldığını gördüm. Şimdi anladım ki benim kaderim de onlar kadar pamuk ipliğine bağlı” ifadelerini kullanıyor. 

Independent Türkçe, New York Times, AA

Derleyen: Yasin Sofuoğlu