İsrail'in İran'daki nükleer tesislere düzenlediği saldırılar amacına gerçekten ulaştı mı?

Üç kritik tesis uydu görüntüleriyle incelendi

Aralarında Türkiye'nin de olduğu çok sayıda ülke İsrail'i kınadı (Maxar/AFP)

İsrail'in İran'a düzenlediği saldırıların önemli kısmı ülkenin nükleer gücüne yönelikti. 

Washington'la Tahran arasındaki müzakereler sürerken İran'ın Natanz, İsfahan ve Fordo'daki tesislerine saldırı düzenleyen İsrail, Tahran'ın nükleer programını geriletmeye çalıştı. 

Tel Aviv yönetimi bu üç tesise ciddi hasar verildiğini savunurken İran zararın çok da büyük olmadığını öne sürüyor. 

CNN, Tahran için büyük önem taşıyan nükleer tesislerin ne kadar hasar aldığını uydu görüntüleriyle inceledi. 

Natanz Nükleer Tesisi

ABD'li iki yetkili, ilk değerlendirmelere göre bu tesise yönelik İsrail saldırılarının çok etkili olduğunu söyledi. 

Yerüstündeki bölümün aldığı büyük hasarın haricinde, uranyum zenginleştirme santrifüjlerinin bulunduğu alt kısımlarda da elektriklerin kesildiğini ifade ettiler.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi de tesisteki elektrik altyapısının tahrip olduğunu açıkladı. UAEA'ya göre santrifüjler bu nedenle zarar görmüş olabilir.

"Nükleer tesisler hiçbir koşul altında saldırıya uğramamalıdır" diyen Grossi ana yakıt zenginleştirme tesisini içeren yeraltı bölümüne fiziksel bir saldırı yapıldığına dair herhangi bir belirtinin olmadığını kaydetti.

Grossi, Natanz Nükleer Tesisi sahası dışındaki radyoaktivite seviyesinin değişmediğini belirtirken "Tesislerin içinde radyolojik ve kimyasal kirlenme var. Başta alfa parçacıkları olmak üzere tesis içinde mevcut olan radyasyon türü, uygun radyasyondan korunma önlemleri ile yönetilebilir durumdadır" diye konuştu.

CNN'in ulaştığı uydu görüntüleri, neyi barındırdığı bilinmeyen iki binanın ciddi hasar aldığını ortaya koyuyor.

İsfahan Nükleer Tesisi

İran Atom Enerjisi Kurumu Sözcüsü Behruz Kemalvendi cumartesi günü yaptığı açıklamada ülkenin en büyük nükleer araştırma merkezinin çok zarar görmediğini savundu.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Kemalvendi, İsfahan ve Natanz'daki ekipmanın saldırı ihtimaline karşı önceden başka bir yere taşındığını da iddia etti.

İsrail ordusuysa bölgedeki hasarın kayda değer olduğunu öne sürdü. Bir IDF Sözcüsü, İran'ın İsfahan'da nükleer bomba üretmeye yaklaştığına dair "somut bir istihbarat" aldığını söyledi. 

Sonrasında UAEA, İsfahan nükleer sahasındaki Uranyum Dönüştürme Tesisi ve Yakıt Plakası Üretim Tesisi dahil 4 kritik binanın cuma günkü İsrail saldırısında hasar gördüğünü duyurdu ve "Saha dışı radyasyonda artış beklenmiyor" dedi. 

CNN, uydu görüntülerinde hasar alan üç binanın görüldüğünü aktardı.

Fordo Nükleer Tesisi

İran'ın kuzeyindeki Kum kentinin dağlarının arasında yer alan Fordo Nükleer Tesisi'ne düzenlenen saldırının ardından hem İsrail hem UAEA da önemli bir hasar görülmediğini duyurdu. 

İran devletine bağlı Press TV, bölgede bir İsrail drone'unun düşürüldüğünü bildirdi. 

Uydu görüntüleri de Fordo'nun ciddi bir zarar görmediğini gösteriyor.

Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'nın Nükleer Politika Programı direktörlerinden James M. Acton, CNN'e şu yorumu yaptı:

Fordo operasyonlarını sürdürürse İsrail'in saldırıları İran'ın bombaya ulaşmasını belki biraz yavaşlatabilir.

UAEA, Fordo'da yüzde 83,7 saflığa ulaşmış uranyum parçacıklarını bulduğunu 2023'te açıklamıştı. Nükleer silahlar için uranyumun yüzde 90'a varan saflığa ulaşması gerekiyor. 

İsrail merkezli Walla haber sitesinin ülkedeki yetkililere dayandırdığı yeni haberde, ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrail lideri Binyamin Netanyahu'yla son birkaç hafta içinde yaptığı telefon görüşmelerinde Fordo Nükleer Tesisi'ni ABD'nin vurmasını teklif ettiği öne sürüldü.

Haberde, Beyaz Saray'ın söz konusu iddiayı yalanladığı da aktarıldı.

İsrail, 13 Haziran'da İran'ın farklı kentlerindeki nükleer tesisler başta olmak üzere ordunun üst komuta kademesini de hedef olan geniş çaplı saldırılar düzenledi.

İran Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Genel Komutanı ve bazı üst düzey komutanlarla 9 nükleer bilim insanı saldırılarda ölürken, Tahran toplam sivil kaybını 78 olarak açıkladı.

İsrail makamları, İran ordusunun balistik füzelerle yaptığı misillemede 13 kişinin öldüğünü, 400'den fazla kişinin de yaralandığını aktarıyor.


Independent Türkçe, CNN, AA

DAHA FAZLA HABER OKU