Suriye Anayasa Komitesi'nin 4. tur görüşmeleri başladı… Suriyeli eski vekil Ose: Komisyon çalışmalarından bir sonuç çıkmaz

Suriye'nin Cenevre siyasi müzakere heyeti üyesi ve eski parlamenter Ömer Ose, Cenevre'de sürdürülen Suriye Anayasa Komitesi'nin görüşmelerinden bir sonuç çıkmayacağını savundu

Suriye Anayasa Komitesi’nin 4. tur görüşmeleri başladı / Fotoğraf: AFP

Suriye'deki iç savaş 9 yılı geride bıraktı. Şam yönetimi, ülkenin tamamında kontrolü ele almayı başarmazsa bile birçok grubu etkisiz hale getirdi. 

Kürtler kendi bölgelerinden etkinliklerini artırmaya devam ederken Şam yönetimi ise Rusya ve İran'dan aldığı destekle İdlib'e yoğunlaşmış durumda. 

Ancak Türkiye ve Rusya'nın İdlib konusundaki vardıkları mutabakat nedeniyle de şimdilik geniş çaplı bir operasyon yapamıyor. 

Silahlı çatışma geçmişe göre azalarak devam etse de bir yandan da yeni bir anayasa hazırlama faaliyetleri de yürütülüyor. 

Bu amaçla daha önce 3 defa bir araya gelen ancak bir sonuca varamayan Suriye Anayasa Komitesi, 4'üncü tur görüşmelerine, İsviçre'nin Cenevre kentinde başladı.

Birleşmiş Milletler (BM) himayesi altında çalışan komitenin oluşturulması fikri ilk olarak Ocak 2018'de Rusya'nın Soçi kentinde düzenlenen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi'nde yürütülen görüşmelerde gündeme geldi.

 

Suriye Anayasa Komitesi’nin 4. tur görüşmeleri başladı
Suriye Anayasa Komitesi’nin 4. tur görüşmeleri başladı / Fotoğraf: AFP

 

Daha sonra Rusya, İran ve Türkiye arasında yürütülen görüşmelerde komitenin yapısı ve çalışma alanları görüşüldü.

İki yapıdan oluşan komitede iki eş başkan bulunuyor

Suriye Anayasa Komitesi, büyük ve küçük olmak üzere iki yapıdan oluşuyor.

Büyük yapı, komite üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, muhalefet heyeti, sivil toplum kurumu temsilcileri olmak üzere 3 gruptan oluşuyor.

Küçük yapı ise 3 listeden seçilen 15'er kişiden meydana geliyor ve anayasanın yazımından sorumlu bulunuyor.

45 kişilik yazım kurulunun hazırladığı taslakları, 150 kişilik büyük yapının onaylaması gerekiyor. Karar alınması için ise üyelerin en az yüzde 75'inin "evet" oyu vermesi şartı var.

Komite iki eş başkana sahip. Muhalif heyetin başkanlığını eski Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise önceki anayasayı hazırlayan komitede de yer alan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.

"Kesin bir zaman çizelgesi yok"

BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen, görüşme öncesi yaptığı açıklamada BM Cenevre Ofisi yetkilileri ile rejim ve muhalif eş başkanlarıyla görüşmeler yaptığını söyledi.

Pederson, "Bence burada söylenmesi en önemli şey (Anayasa Komitesi görüşmelerinin) son tarihinin olmaması, müzakereler için kesin bir zaman çizelgesinin olmamasıdır" ifadelerine yer verdi.

Komitenin 4. tur görüşmelerinde, ağustos ayında gerçekleşen son turun da gündem maddesi olan "ulusal kurumlar ve ilkeleri" ele alınacağı belirtildi.

Siyasiler, 2011'den bu yana devam eden Suriye iç savaşına siyasi çözüm geliştirmek adına oluşturulan Suriye Anayasa Komitesi'nin görüşmelerinden bir sonuç çıkmayacağı görüşünde.

"Muhalifler arasında bir birlik olmadığı gibi kendilerine ait bir fikirleri de yok"

Suriye'nin Cenevre siyasi müzakere heyeti üyesi ve Suriye Parlamentosu'nun eski üyesi Ömer Ose, Anayasa Komitesi'nin çalışmalarına ilişkin Independent Türkçe'ye değerlendirmelerde bulundu.

 

Ömer Ose
Ömer Ose / Fotoğraf: Independent Türkçe

 

Kürt siyasetçi Ose, Suriye hükümeti mevcut anayasanın korunmasını ve üzerinde değişiklikler yapılmasını savunurken, muhalefetin yeni bir anayasanın yazılması gerektiğini savunduğu için görüşmelerde bir ilerlemenin sağlanamadığını söyledi.

Sürecin çok zor ilerlediğini ve iki tarafın da anlaşmadan çok uzak olduğunu belirten Ose, "Muhalifler arasında bir birlik olmadığı gibi kendilerine ait bir fikirleri de yoktur. Çoğu ABD, Türkiye ve Suudi Arabistan gibi ülkelerin güdümünde" iddiasında bulundu.

Cenevre'deki siyasi müzakere heyetinde de benzer durumun yaşandığı için sonuç alınamadığını ifade eden Ose, "Bu Anayasa Komitesi için de geçerlidir. Muhalifler Suriye'nin çıkarlarından çok bağlı bulundukları ülkelerin çıkarlarını düşünüyor. Suriye'nin ulusal çıkarları gibi bir dertleri yok. Bazı muhalifler de sorunun çözülmesini istemiyorlar. Çözümsüzlükten nemalanıyorlar" diye konuştu.

"Komisyondan anayasa ile ilgili bir sonuç çıkacağını düşünmüyorum"

Bugün başlayan görüşmelerin 4'üncü turu olmasına rağmen henüz usul üzerine bile bir anlaşmanın sağlanmadığını hatırlatan Ose, şunları kaydetti:

"Komisyondan anayasa ile ilgili bir sonuç çıkacağını düşünmüyorum. Bu yıllarca böyle devam edecek. Sözü edilen komite boştur. Çok uzun bir zaman alacak ve sonuç da vermeyecek. Suriye meselesine müdahil olan ABD, Rusya ve diğer ülkeler arasında bir anlaşma olmadan Anayasa komisyonundan çözüm adına bir şey beklemek saflık olur. Sözünü ettiğim ülkeler anlaşırsa belki anayasa meselesi çözülür." 

 

Suriye Anayasa Komitesi’nin 4. tur görüşmeleri başladı
Suriye Anayasa Komitesi’nin 4. tur görüşmeleri başladı / Fotoğraf: Reuters

 

Ülkede iki dönem milletvekilliği yapmış bir siyasetçi olarak Şam yönetiminin Hizbullah ve İran gibi ülkelerle ilişkilerini kesip ABD ve Batı ülkeleriyle diyalogu geliştirmesi gerektiğini kaydeden Ose, "Suriye kimi Arap ülkeleri ve Filistin için heba edildi. Ülkemiz virane oldu ve halk çok ağır bedeller ödedi. Çok acılar yaşandı. Daha ne kadar bedel ödememiz gerekir" ifadelerini kullandı.

"Suriye ve İsrail arasında görüşmeler oluyor"

Rusya ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Suriye ile İsrail arasında arabuluculuk yaptığı öne süren Ose, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Direkt olmasa da alt düzeyde Rusya ve BAE'nin arabuluculuğuyla Suriye ve İsrail arasında görüşmeler oluyor. Aynı şekilde Suriye ve Türkiye arasında da benzer görüşmeler oluyor. Eski bir vekil olarak bunun doğru olduğunu düşünüyorum. Olması gereken budur. Bir kısım Arap rejimleri Suriye halkına ihanet ettiler. Biz niye onlar yüzünden ilişkilerimizi geliştirmeyelim. Mesela desteklediğimiz bazı Filistinli örgütler bize ihanet ettiler. Şam'da gerçekleşen o patlamaların çoğunu Filistinli örgütler yaptı."

2021'de yapılacak Suriye devlet başkanlığı seçimlerinden sonra bölgede bir değişikliğin olabileceğini aktaran Ose, sözlerini şöyle tamamladı:

"Seçimlerden sonra bölgede bir değişim olacağını öngörüyorum. Çünkü Suriye halkı yaşananlardan çok yoruldu. Terörist gruplar ülkenin 50 yılını çaldı. Ekonomi çok kötü ve halk gündelik ihtiyacını bile karşılamakta zorlanıyor. Tabiri caizse ekmeğe muhtaçlar. Uygulanan ambargo da yaşamı daha da zorlaştırıyor. Tek kelime ile durum çok kötü. Buna rağmen zoru geride bıraktığımızı düşünüyorum. Ülkenin yeniden imarı belki epey bir zaman alacak ama Suriye'nin tekrar o eski günlerine kavuşacağı konusunda umutluyum."
 

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU