Ölüm sayısını artıracağı endişesiyle Kovid-19’un tedavisine yönelik dünya genelinde yürütülen hidroksiklorokin deneylerinin durdurulmasına neden olan makalenin geri çekildiği duyuruldu.

The Guardian’ın haberine göre araştırmanın başyazarı Prof. Mandeep Mehra, makalenin yayımlandığı bilimsel yayın Lancet’ten çalışmanın geri çekilmesine karar verdiğini çünkü verilerini doğruluğunu artık teyit edemediğini söyledi.

Lancet editörlerinden Richard Horton, çalışmaya yönelik gelişmelerden ötürü sarsıldığını söyledi. Horton, “Küresel sağlığa yönelik acil durum koşullarının yaşandığı dönemde, bu araştırma suistimalinin şoke edici bir örneği” ifadelerini kullandı.

Birkaç gün önce, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, hidroksiklorokin isimli ilacın denemelerinin yeniden başlatılacağını duyurmuştu.

The Guardian’ın yürüttüğü soruşturmada, ABD şirketi Surgisphere’in araştırma için sağladığı verilerde hatalar olduğu ortaya çıkarılmıştı. Sonrasında yapılan açıklamada bazı hastaların yanlış biçimde Asya yerine Avustralya’ya yerleştirildiği belirtilmişti. Araştırmanın yanı sıra şirketin kendisine dair de ciddi soruların yöneltilmesi gerektiği ifade edilmişti.

Bağımsız bir denetim şirketinden Surgisphere’in sağladığı verileri incelemesi istendi. Surgisphere, verilerini dünya genelinde 671 hastaneden 96 binin üzerinde hastaya dayanarak hazırladığını belirtmişti.

Surgisphere’in CEO’su Sapan Desai, bağımsız bir denetim şirketiyle ortak çalışabileceklerini söylese de, verilerin tamamına erişim izni verilmediğinin anlaşıldığı ifade edildi.

Perşembe yaptığı açıklamada Mehra, “Makaleyi inceleyen bağımsız hakemler, Surgisphere’in tüm veri kümesini aktarmayacağı bilgisini verdi. Bu nedenle hakemlerimiz, bağımsız ve özel bir değerlendirme yapamayacaklarını dolayısıyla inceleme sürecinden çekildiklerini söyledi” ifadelerini kullandı.

Lancet’te yayımlanan çalışmanın sıtmaya karşı kullanılan hidroksiklorokin ilacının Kovid-19’a karşı etkisinin olup olmadığını anlamaya yönelik çabalara ciddi etkisi olduğu belirtildi. Henüz ciddi bir araştırma yayımlanmadan önce ABD Başkanı Donald Trump, ilacı destekleyenler arasında yer alıyordu.

Araştırmanın yayımlanmasının ardından Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve pek çok ülke ilaca yönelik yürütülen deneyleri durdurmuştu.

Çalışmanın geri çekilmesinden kısa süre sonra New England Journal of Medicine’de yer alan bahsi geçen şirketin verileriyle hazırlanmış bir başka çalışmanın daha geri çekildiği ifade edildiği.

Öte yandan dünyanın farklı yerlerinden 120’den fazla bilim insanı ve tıp uzmanı, çalışmanın metodolojisine ve verilerine yönelik endişelerini belirttileri bir açık mektup kaleme almıştı.

Mektupta istatistiksel analize ve verilerin doğruluğuna ilişkin 10 temel endişe dile getiriliyordu. Açık mektupta, “Yazarlar, makine öğrenimi ve istatistik topluluğundaki standart uygulamalara bağlı kalmamış. Kullandıkları kodu ya da veriyi yayımlamadılar” ifadeleri bulunuyordu.

Araştırmada herhangi bir etik gözden geçirme söz konusu değil. Veri kaynağına katkıda bulunan ülkelerin ya da hastanelerin ismi yer almıyor ve onların katkılarına yönelik herhangi bir referans bulunmuyor. Katkıda bulunan merkezlerin kim olduğuna yönelik talep yazarlar tarafından reddedildi. Avustralya verileri resmi verilerle uyuşmuyor. Surgisphere şu ana kadar bu hatanın Asya’dan bir hastanenin karıştırılmasından kaynaklandığını belirtti. Bu verilerde hata olup olmadığına yönelik daha fazla teyit ihtiyacına işaret ediyor.

Independent Türkçe, The Guardian