Biden ve Platov ile heyecan verici bir buluşma

G7 Zirvesi, Avrupa Zirvesi ve NATO Zirvesi... Son olarak da Rus buzulundan gelen “katil” ile Cenevre’de yapılacak zirve...

ABD Başkanı Biden ve Rus lider Putin / Fotoğraf: Reuters

ABD Başkanı Joe Biden'ın ilk yurt dışı gezisinin detaylarını hazırlayan yönetmen oldukça usta. Avrupa gezisi, başkanları maskelerinin ve ofislerinin duvarlarının arkasında oturmaya zorlayan "korona" dönemine açık bir meydan okumayı temsil ediyor. Bu, şu ana kadar 4 milyon kişinin yaşamına mal olan “Çin virüsü” tarafından tetiklenen küresel savaşın gerilemesinden sonra başkanların dünyanın karşısına ilk çıkışları. İlk gösterim, geçen yüzyılda Adolf Hitler'in önünü kesmek ve Avrupa’nın derinliğini Joseph Stalin'in pençelerinden kurtarmak için yükselen Amerikan gücünden yardım isteyen Avrupa arenasında sahnelenmişti.

G7 Zirvesi, Avrupa Zirvesi ve NATO Zirvesi... Son olarak da Rus buzulundan gelen “katil” ile Cenevre’de yapılacak zirve... Biden, görüşmesi planlanan isimlere “ABD geri döndü” mesajını vermek için geldi. Bu yüzden gülümsemeler, jestler, bandajlar ve garantiler dağıtmakla ilgileniyor göründü. Biden'ın geniş çaplı ziyareti, özellikle Afganistan ve Irak sınavları ile hayal kırıklığı yaratan sonuçlarından sonra Beyaz Saray sakininin adı değiştiğinde ortaya çıkan soruları gündeme getirdi. ABD, gerçekten daha önce olduğu gibi dünya liderliğine dönmekle ilgileniyor mu? Halen böyle külfetli bir rolü üstlenmenin bedeline hazır mı? Eski Kıta ile ilişkilerinin emekliliğe yaklaşmadığı ve NATO sözleşmesi hükümlerine bağlılığının bozulmadığı doğru mu? ABD'nin birinci ekonomi konumunu ele geçirmek isteyen ve tecrübesi, rfeahı, kalkınmayı, demokrasi ve insan hakları ile ilişkilendiren Batı modeline açık bir meydan okuma teşkil eden Çin ile kesin bir savaşa davetli olduğu gerçek mi?

Biden'ın masasında birçok konu vardı: Salgın ve "korona" çağından çıkmak için dünyayı aşılama sorumluluğu, iklim, ticaret, "Çar'ın saldırganlığı" ve "Mao'nun varislerinin açgözlülüğü" ile ilişkilerin yanı sıra terörizm ve siber saldırılarla mücadele sorumluluğu. Bu zirveler sırasında Biden, ABD'nin dünya liderliğine katılmaya hazır olduğunu ancak tek başına dans etmeyeceği ve güvenilir ortaklar bulacağı konusunda emin olduğunu vurgulamaya çalıştı.

ABD-Rusya zirvesi ise karşılaştırmalara kapı aralayacak. Biden'ın Rus mevkidaşını "katil" sözcüğü ile tanımlaması, zirve için bir tarih belirlenmesini engellemedi. Putin duygusal bir yapıya sahip değil ve sportif hobileri ona karşılıklı darbelerin doğal olduğunu ve bunların kimi zaman bel altı vurmaya kadar varabileceğini öğretti. Biden mesajını Putin'e iletirken katı ve kararlı olacağı izlenimi verdi. ABD seçimlerine müdahale, siber saldırılar, yurtiçinde ve dışında muhalifleri avlamakla ilgili katı mesajlar... Masajlar başta Ukrayna olmak üzere komşu ülkelerin istikrarsızlaştırılmasından Suriye dosyasına ve ondan önce de İran dosyasına ilişkin..  

Washington zirvede Moskova'dan Tahran'ın nükleer, bölgesel ve balistik füze dosyalarındaki tutumunu yumuşatmak için yardım talep edebilir. Ancak Çar karşılıksız bir hediye dağıtmaz. Yaptırımlar ve “NATO”nun tutumu gibi konularda bedeller isteyecektir.

Biden ve Putin arasındaki Cenevre zirvesinde dünya dikkate değer bir gerçeği hatırlayacak: ABD Rusya’dan daha güçlü ama Çar da Beyaz Saray’ın efendisinden daha güçlü.

Önceki fotoğraflar bunu doğruluyor. 2018 yılının Temmuz ayında, Donald Trump ile Vladimir Putin arasındaki zirveyi takip etmek için akın eden gazeteciler arasındaydım. Ortak basın toplantısının Finlandiya zirvesinde heyecanın doruğa ulaşacağı an olduğu bir sır değildi. İki güçlü lider birlikte gazetecilerin ve dünyanın karşısına çıkacaklardı. Amerikalı lider okulun dışından gelmişti ve maceracıydı. Rus lider ise güvenlik kurumunun derinliklerinden gelen bir satranç oyuncusuydu.

Meslektaşım Camille Tavil ile her bir oyuncunun güçlü ve zayıf yönleri üzerinde görüş alışverişinde bulunmuştuk. Putin'in, güçlü ve sert darbeler vurmada usta olduğu bir sır değildi. Ama unutmayalım ki ülkesinin ekonomisinin büyüklüğü İtalya'n ekonomisinin büyüklüğüne eşitti ve uzun görev süresine rağmen Çin mucizesine benzer bir ekonomik başarısı yoktu. Diğer yandan Trump'ın dünyadaki herhangi bir hedefi vurabilecek tarihteki en önemli askeri gücün başkomutanı olduğu açıktı. Pekin, başını çektiği rekabette önemli puanlar alsa da ABD'nin ilk ve en güçlü ekonominin sahibi olduğu aklımızdaydı. Bununla birlikte zirveyi takip eden gazetecilerin Kremlin’in efendisinin yüzüne yansıyan güvenin boyutlarını unutmaları mümkün değil. Ne korkması gereken bir Kongre ne de ekranların ve manşetlerin acımasızlığından endişe duyması için hiçbir sebebi yoktu. Çar, katı bir çiftçi. Zararlı otları daha büyümeden koparıp atıyor. Bu içerisi için daima , gerektiğinde de dışarısı için geçerli. Bu yüzden ertesi sabah kendinden emin görünüyordu. Oysa savaşçı Trump, aynı güvene ve rahatlığa sahip değildi. Soru kapısı açılır açılmaz Amerikalı gazetecilerin hançerlerini sırtına saplayacaklarından, keza büyük gazete matbaalarında pişirilecek “zehirlerden” emindi.

Geçen yüzyılın son yılının mart ayında gerçekleşen ABD-Suriye zirvesini takip ettiğimde de aynı duygulara kapılmıştım. ABD'nin her alanda Suriye'den çok daha güçlü olduğu bir sır değildi. Devlet Başkanı Hafız Esed'in sağlık durumu pek iyi değildi ancak ertesi gün ülkesinde çıkacak haberlerden emin görünüyordu. Mutluluğunu bozacak bir kongresi ve "zehirli" bir basını yoktu. İstihbarat müdürü ertesi günün manşetlerini biliyordu. Hatta yazımına bizzat kendisi de katılmış olabilirdi. Buna karşılık Bill Clinton'ın ertesi günün manşetleri için endişelendiği hissine kapılmıştım.

Cenevre zirvesi kesinlikle önemli. Putin büyük olasılıkla bir sonraki aşamada kendisi için bir rol garanti edecek. On yıllar önce Sovyetler Birliği'ni zayıflatmak için Çin kartını oynayan ABD'de, Çin devini zayıflatmak için Rus kartını oynama çağrısı yapan sesler yükselebilir. Bu sesler yükselirse, özellikle Çin virüsünün yükselişi ülkesi açısından ABD'den daha tehlikeli olduğundan Putin, ülkesinin hem Washington hem de Pekin’de konumunu güçlendirmek için bu sularda yüzmekten çekinmeyecektir.

Biden'ın danışmanları, "katil" ile ortak basın toplantısına karşı çıkarlarsa doğru yaparlar. Senato veya Beyaz Saray'ın koridorlarında ulaşılan kariyer ne kadar uzun olursa olsun, KGB’nin yüksek akademisinden mezun olmuş bir subayla yüzleşmeye yardımcı olmayacaktır. O akademide Putin'in takma adı Platov'du. Sahte belgeler ve sahte kimliklerle yaşamak, gizli mürekkeple, kamuflaj ve aldatma teknikleriyle yazmak üzere eğitilmişti. Sovyet-Doğu Alman Dostluk Evi'ni yönetme bahanesiyle Berlin Duvarı yakınında oturan adam, aslında casusları boyunduruk altına alan ve karşı casusların peşine düşen başarılı bir ajandı. Oradaydı ve duvar yıkıldığında önemli belgeleri çabucak imha etmişti. Şimdi de "Sovyetler Birliği'nin çöküşünün ortaya çıkardığı, en büyük jeopolitik felaket" olarak adlandırdığı olayın intikamını almaya yemin etmiş görünüyor. Biden'ın görevi imkansız. Zira "Katil"i mesleğinden vazgeçmeye ikna etmek zor.


*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

DAHA FAZLA HABER OKU