Paralel yönetim mi yoksa siyasi intihar mı?

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Afganistan başkanlık seçimlerine İran'ın müdahalesi hakkında Abdullah Abdullah'ı uyarmıştı

Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani, Afganistan Devlet Başkanı Birinci Yardımcısı Emrullah Salih ve İkinci Yardımcısı Server Daniş'le Kabil'de seçimi kazanmaları nedeniyle yapılan törende (Reuters)
 

Oyların sayımı ve anlaşmazlıkların çözümünde 3 aydan uzun bir gecikme yaşayan Afganistan'ın bağımsız seçim komisyonu salı günü Muhammed Eşref Gani'yi devlet başkanlığı seçimlerinin kesin kazananı ilan etti.

Nihai sayım sonuçları ilk sonuçlardan pek farklı değildi. Eşref Gani ilk ve ikinci sayımlarda neredeyse %51 ile rakibinin önündeydi ve seçimlerin kazananı ilan edildi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Oyların %40'ını alan rakibi Abdullah Abdullah ise nihai sayımlara göre ikinci sırada yer aldı.

Abdullah'ın Eşref'in zaferine vereceği tepkiyi kestirmek mümkündü. Bağımsız seçim komisyonunun uyuşmazlığı incelediği geride kalan üç buçuk ay boyunca iki aday da birinin diğerini çekilmeye zorladığı, öbürününse boyun eğmemek için direndiği keskin bir mücadele yaşandı.

Bir diğer deyişle, Dr. Abdullah Abdullah'ın Afganistan Ulusal Koalisyonu partisi, Komisyon nihai kararını açıklamadan önce seçim sonuçlarının reddi vesilesiyle ikinci bir seçim turuna yol açacağı umuduyla Dr. Eşref Gani'nin yönetim ekibiyle karşı karşıya gelmişti. Alternatifiyse, yeni yönetimde Abdullah'a bir pozisyon bulmak olacaktı.

Eşref Gani'nin Abdullah'la iktidarı paylaşmayı ve halkın doğrudan oyuyla birlik hükümeti kurulmasını reddetmesi nihai sonuçların açıklanmasında yaşanan gecikmenin temel sebebiydi.

Dr. Abdullah'ın salı günü "paralel yönetim kuracağından" bahsetmesi, Eşref Gani yönetiminde rol sahibi olmak istediğinin bir işareti ve Gani kabul etmeyecek olursa Afganistan'ın güvenliği ve istikrarına karşı bir tehditti.

Elbette Abdullah'ın seçim kampanyası lideri, başkan adayının konuşmasında "paralel yönetim" ifadesinin yer almadığını belirterek bu dil sürçmesinin sahibi olarak Abdullah'ın yardımcısı ve ekibinin üst düzey yöneticisi General Abdulraşid Dostum'u işaret etti (öte yandan Abdullah'ın "paralel yönetime" doğrudan yaptığı atıf hala Facebook sayfasında duruyor).

Yakın zamanda, komisyonun nihai kararını açıklamasından önce, Eşref Gani'nin "Abdullah dışında herkesle anlaşırım" dediği aktarılıyordu. Bu, yeni yönetimde Abdullah'ın yerinin olmayacağı anlamına geliyor.

Soru şu: Ülkenin gerçekleri ve mevcut durumu değerlendirildiğinde, Dr. Abdullah ve destekçilerinin neden olduğu tehdit ne kadar ciddiye alınmalı? Paralel bir yönetim kurması Abdullah Abdullah için siyasi intihar olur mu? 

Kabil'deki basın toplantısında konuşan Dr. Abdullah sonuçları kabul etmeyerek kendi ekibini seçimlerin galibi ilan etti ve kapsayıcı bir yönetim kuracağını söyledi.

Abdullah, Afganistan'da paralel veya "kapsayıcı" bir yönetim  kurmasını sağlayacak hangi toprak parçalarını kontrol ediyor?

Emri altında bir ordu veya silahlı gruplar var mı? Afganistan'ın sivil kurumlarına karşı bir darbe gerçekleştirmek mi istiyor? Hangi uluslararası desteğin doğrultusunda hareket ediyor?

Eylül'deki başkanlık seçimlerinde Dr. Abdullah'ın cihatçı destekçilerini İran'ın desteklediği söyleniyordu.
 

ABD yönetimindeki bilgi sahibi kaynaklar The Independent'a yaptıkları açıklamada İran'ın, Eşref Gani'nin galip ilan edildiği ilk oy sayımı sonrasında, Abdullah'ın Afganistan Ulusal Koalisyonu'nu uzantılarını isyan ettirme ve sokak gösterileri gerçekleştirme yönünde teşvik ettiğini söylüyor.

Abdullah destekçilerinin protestoya çağrılması ilk günlerden itibaren halkta güvenliklerinin terörist gruplarca tehdit edildiği yönünde derin bir kaygı uyandırdı ve uluslararası tepki çekti.

Aynı kaynaklara göre ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Kasım'da Dr. Abdullah'la telefonda görüşmüş ve İran Devrim Muhafızları'yla olan bağlantıları ve İran'ın Afgainstan başkanlık seçimlerine müdahalesi hakkında kendisini uyarmıştı. Pompeo Abdullah'tan,İran'ın askeri kolu tarafından planlanan sokak gösterilerini teşvik etmeyi sonlandırmasını istemişti.

Dr. Abdullah'ın cihatçı destekçilerinin sokaklardan çekilmesi ancak Pompeo'nun uyarısı sonrası sağlanabilmişti.

Abdullah'ın seçim sonuçlarını reddinin kamuoyunda destek bulamamasının bir diğer nedeniniyse yanında bazı sabıkalı cihatçı isimlerin yer alması oluşturuyor.

Dr. Abdullah 2014 başkanlık seçimlerinde Ata Muhammed Nur, Emrullah Salih ve Yunus Kanuni gibi önde gelen ve kamuoyunda saygı gören, nüfuz sahibi cihatçı isimlerden teşkil bir koalisyonu temsil etmişti.  Ancak son seçimde bu isimlerin ve eski müttefiklerinin hiçbiri Abdullah'ı desteklemezken, Emrullah Salih de Eşref Gani'nin tarafında yer aldı.

Abdullah ve bazı destekçilerinin "alternatif hükümet kurma" tehdidi Anayasa'nın ve halkın iradesinin ihlalidir.

Kuşkusuz şüpheciliği ve çiğ duyguları birkaç gün içinde azalacak, seçim sonuçlarına verilen uluslararası destek isyan ve kaosa mahal vermeyecektir.

Afganistan'ın uzun zamandır acı çeken sabırlı halkı ülkelerinde barış, sükunet, istikrar ve güvenlik için yıllardır mücadele veriyor. Umutları, Taliban'ın yerle bir ettiği Şomali'deki yanmış bağlarda filiz veriyor.

Afganistan halkı için umut, üzerinde seçim mürekkebi izi görüldüğü için Taliban'ın parmağını kestiği yaşlı adamda vücut buluyor. Umutları barış için kendini feda eden Burhaneddin Rabbani'dir.

Bu insanlar için umut bireysel tutkuların, tehditlerin ve iç işlerine müdahalenin ötesinde. Seçim sonuçları siyasetçiler için hoş olmayabilir, ama sadece sükunet ve huzurlu bir hayat isteyen sıradan Afganlar açısından seçimler Şomali bağlarında baş veren sürgünlerle aynı. Sabırları onlara, erişilebilir mesafede yeni bir yeşil yaz vaat ediyor.

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independentpersian.com/node/42631/

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik

DAHA FAZLA HABER OKU