Siber uşaklaştırma (grooming) çocukları tehdit ediyor

Deniz Unay Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: Cyber Safe Zone

Özellikle Kovid-19 pandemisinin etkisi ile birlikte çocukların, gençlerin teknolojiye ve internete erişimi bununla birlikte günlük ortalama kullanım süreleri giderek arttı.

Sanal dünya ile artık baş başa kalan çocuklar siber uşaklaştırma (grooming) tehlikesi ile karşı karşıya.


Siber uşaklaştırma (grooming) nedir?

Çocukların internette gezinirken art niyetli kişilerin çocuklarla iletişime geçerek onları manipüle etmesine siber uşaklaştırma (grooming) denir.

Siber uşaklaştırma masum çocukları istismar etmek için art niyetli olan kişilerin kurduğu tuzaklardan ibarettir. Bu tehdit sapkın olan kişinin kötü eylemleri için kurbana yaklaşma biçimi olarak da düşünebilirsiniz.

Bu kişiler istismar etmek için hedefledikleri çocukların durumlarına göre sinsi bir plan içerisinde hareket ederek gerçekleştirmeyi düşündükleri eyleme hazırlık yaparlar.


Siber uşaklaştırmanın adımları nelerdir?

Bilim dünyasının davranış analizi olarak da çalışarak vardığı sonuçlara göre siber uşaklaştırma şu şekilde ilerlemektedir.

Erişilebilirlik: Sapık öncelikle çocuğa erişimin yolunu arar ve kendini buna göre internet ve sosyal medyada konumlandırır. İnternette oluşturduğu profil tamamı ile çocuğa erişim aracı olarak sahte bir şekilde hazırlanmıştır.

Çoğu zaman çocukların sıkça oynadığı oyunlar içerisinde kendisini çocuk bir oyuncu olarak konumlandırdığı tespit edilmiştir.

Ayrıca hedeflediği çocuğun psikolojisini ebeveyn kontrolünü ölçmeye çalışır. Genelde düşük ebeveyn kontrolüne sahip olan çocukları hedef alır.


Güven aşaması: Çocukla ilgili yeterli bilgiye sahip olan kişi çocuğun içinde bulunduğu duruma göre maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılamaya çalışarak güven kazanır.

Örneğin oyunlarda seviye atlamak için ihtiyaç duyulan paralı itemler hediye edilir. Bu aşamada kişi çocuğa kendini güven ve ihtiyaç duyulan biri gibi hissettirir.


İlişki güçlü hale getirilir: Sapık çocuğu tamamı ile dış dünyadan hatta anne ve babasından izole hale getirmeye çalışır. Çocuk üzerinde "Başkasına gerek yok ben sana yeterim" duygusu oluşturmaya gayret eder.

Bu aşamada olan çocuklar genelde daha fazla çevrimiçi olur. Ebeveynleri ile ilişkileri bozulmaya başlar ve artık daha az sosyalleşirler.


Cinsel içerikli iletişim: Kontrolü arttıran sapık çocukla artık daha yakın bir diyalog içerisinde olur. Cinsel içerikli şaka yolu ile başlayan sohbetler fotoğraf ve video paylaşımına kamerada karşılıklı görüşmeye doğru ilerler.


Risk analizi: Risk analizi süreklidir. Öncelikle sapık kendi sanal gizlenilebilirliğini kontrol altında tutar. Bu kişiler aynı zamanda çocuk pornosuna ilgi duydukları için Deepweb gibi illegal uygulamalar üzerinden yasadışı içeriklere erişim sağlarlar.

Sadece bununla kalmayıp hedeflediği çocuğun iletişimini kontrol altına almaya çalışır ve genelde çocuğa gönderdikleri bazı bağlantılar üzerinden kendisine ve ailesine ait tüm içeriklere ayrıca kendisi dışındaki tüm sohbet ve yazışmalara erişim sağlamaya hedefler.


Tam kontrol ve eylem: Bu aşamada çocuğa ait birçok detayı elde eden sapık eylemini gerçekleştirmek için harekete geçer.

Eğer çocuk buna karşı koyarsa onu oluşturduğu içerikleri ailesine ve arkadaşlarına göndereceği şeklinde tehditler eder. Kontrol edemediğini fark ettiğinde de daha fazla korkutmak için elinden geleni yapar.

Tam kontrol ve istismar gerçekleştiğinde ise bunun devamını sağlayabilmek için tehditlerine devam eder.


Peki, bu istismarcıların özellikleri nelerdir?

Gerek gündelik hayatta gerekse sanal dünyada kendilerine güven sağlayarak çocuklara yaklaşan bu sapıkların bazı genel özellikleri vardır:

  • Çevrimiçi platformlarda asla kendileri değillerdir. Genelde hedef aldığı çocukların yaşında veya onlardan birkaç yaş büyüktür.
     
  • Bu kişiler sosyal medya platformları başta olmak üzere çevrimiçi oyunları tercih ederler.
     
  • Hedeflediği çocuk hakkında sosyal medyada ve birebir iletişimde olabildiğince fazla soru sorarak bilgi edinmeye çalışırlar.
    Örneğin Annen Baban çalışıyor mu? Evde senden başka yaşayan var mı? Okuldan eve yürüyerek mi veya araçla mı gidiyorsun? gibi çocuğun gündelik yaşamının tüm detaylarını araştırır.
     
  • İstismarcılar bazen bir çocuğu hedeflerken bazen de ellerindeki sanal yazılımlarla yüzlerce çocuğa otomatik mesaj atarak geri dönüşleri beklerler bu mesajlar genelde çocuğun ilgisini çekebilecek düzeyde mesaj içerikleridir.
    Örneğin çocukların oynadığı oyunlarla ilgili çocukların karşı koyamayacakları teklif içeren mesajlar gönderirler.
     
  • Çocuklara genelde sanal hediyeler gönderirler. Fiziki hediye almaları dikkat çekeceğinden genelde tercih etmezler. 
     
  • Kendilerini çocukların ilgi ve güven duyulan bazı meslek gruplarından biri gibi gösterirler.


Araştırma sonuçları endişe verici

Avrupa Çevrimiçi Çocuk Araştırmaları, çocukların bu kötü niyetli davranışlarla karşılaştığını göstermektedir. Buna göre 10-17 yaş aralığındaki çocukların yüzde 13 ila yüzde 19'u cinsel taleplere maruz kalmaktadır.

Türkiye'de ise çocukların yüzde 11,5'i cinsel içerikli mesaj almaktadır. 


Hukuki açıdan siber uşaklaştırma 

Lanzarote Sözleşmesi

Çocukların her türlü istismar ve sömürüden korunması için birçok ülke mücadele vermekte olup, bu nedenle ulusal ve uluslararası düzenlemeler yapılmaktadır.

Bu düzenlemelerden bir tanesi de uluslararası bir sözleşme olan ve ülkemizin de taraf devlet olarak imzaladığı, çocukların cinsel sömürü ve istismara karşı korunmasına ilişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi, yani Lanzarote Sözleşmesi'dir.

Bugün Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Avrupa Birliği ülkelerinin tamamında ayrıca ülkemizde, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdeki yasaları incelediğimizde internet üzerinden yapılan cinsel taciz suç olarak kabul edilmiştir.

Bu konuda ortaya çıkan yasalar ağır cezai yaptırımlar ortaya koymaktadır.


Ebeveyn kontrolü hayat kurtarır

Yapılan araştırmalarda: Ailelerin yaklaşık yarısının çocuklarının sosyal medya kullanımını takip ettikleri görülmüştür.

Ayrıca çocukların oynadığı oyunlardaki sanal sohbetler için ailelerin çok endişeli olmadıkları belirlenmiştir. 

Bu da bize çocuklarımızın böylesine tehlikeli bir ortamda ne kadar savunmasız bırakıldıklarını ortaya koyuyor.

Bazı vaka örnekleri incelendiğinde ise Ebeveyn kontrolü olan çocukların karşılaştığı siber taciz vakaları daha tehlikeli bir duruma dönüşmeden önleniyor.


Peki ne yapmalı? 

Çocuğu ebeveyn dikkati korur: Çocuk istismarcılarının sanal dünyada Kovid-19 kısıtlama döneminde her zamankinden fazla internette olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.

Yapılan araştırmalar çocuk istismarcılarının kurbanlarına artık internet üzerinden erişim sağladığını ortaya koymaktadır.

Bu tartışmasız ve herkesin bildiği gerçek karşısında anne babalar çocuğu korumak noktasında daha hassas bir tavır sergilemek zorundadırlar.

  • Sanal dünyanın sınırsız imkanlarına çocuklarımızı kontrolsüz bir şekilde bırakmamalıyız. 
     
  • Çocukların oynadıkları oyunları kiminle oynadıklarını mutlaka bilmeliyiz.
     
  • Uluslararası hukuk gereği 13 yaşın altında bir sosyal medya hesabı oluşturmak yasak. Fakat sosyal medya hesabı oluşturmak isteyen çocuklar yaşlarını büyük göstererek bu hesapları kullanabiliyorlar.

    Aslında olması gereken çocukların geç yaşta sosyal medya hesaplarını açmaları çünkü bilişsel farkındalığa sahip olmayan çocuklar sosyal medyada ne yapacaklarını tamda bilmedikleri için hata yapma oranları artıyor.
     
  • Çocukların kullanım sürelerini kısıtlı tutmak ayrıca çevrimiçi trafiğini mutlaka kontrol etmek gerekiyor. Çünkü tehlikenin nereden ve nasıl geleceğini bilmiyoruz.
     
  • Genelde sevgi yoksunluğu içerisindeki çocuklar bu ve benzeri tehlikelere daha hızlı maruz kalıyorlar. Çocuklarımıza gereken sevgiyi mutlaka vermeliyiz.      
     
  • Çocuklarımızın gerçek dünyada sosyalleşmesinin önünü açmalıyız.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU