Fransa, Cezayir sömürgeciliği için özür dilemeyecek

Paris yönetimi, Fransız tarihçi Stora'nın Macron'a sunacağı rapor sonrasında 'özür ve pişmanlık' açıklaması yerine "sembolik eylemler" yapılacağını kaydetti

Fotoğraf: Twitter

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Cezayir savaşının sona ermesinin 60. yılında, o dönemki sömürgeci politikadan dolayı resmi özür dilemeyeceği açıklandı.

Paris yönetimi, Fransız tarihçi Benjamin Stora'nın Macron'a sunacağı "Cezayir Savaşı ve Cezayir’de Sömürge" raporu sonrasında 'özür ve pişmanlık' açıklaması yerine "sembolik eylemler" yapılacağını kaydetti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Elysee Sarayı’ndan, Macron'un konuyla ilgili olarak gelecek aylarda sözleri ve eylemleri olacağı, bir istişare döneminin başladığını belirtilerek, "Bu bir entegrasyon hafızası inşa etmek için tarihe yüz yüze sakin ve barışçıl bir şekilde bakmaktır" denildi.

Açıklamada ayrıca Macron'un 2017'de Cezayir'de sömürgeciliği "insanlığa karşı bir suç" olarak kınayan sözlerinden "pişmanlık duymadığı" da vurgulandı.

Stora: Sömürgecilik Fransız tarihinin ayrılmaz bir parçası

Fransız tarihçi Benjamin Stora ise rapora ilişkin L'Obs gazetesine verdiği demeçte, iki halk arasında uzlaşı sağlamak için Fransız sömürge geçmişine ve Cezayir'in bağımsızlık savaşına yönelik eleştiriyi engelleyecek bir tarih inşa etmenin söz konusu olmadığını belirtti. 

Cezayir Savaşı sırasında acımasız ve korkunç şeylerin yaşandığını ifade eden Stora, o dönem yargısız infazlar ve işkencelerin yapıldığını, binlerce kişinin yakınlarının cenazelerinin nerede olduğunu bilmediğini kaydetti.

800px-Benjamin_Stora_par_Claude_Truong-Ngoc_2012.jpg
 Tarihçi Benjamin Stora. Fotoğraf: Claude Truong-Ngoc / Wikimedia Commons


Stora, sömürge ve Cezayir Savaşı nedeniyle göçmenlerin, Cezayirlilerin ve askerlerin travma geçirdiğini kaydetti. 

Dönemin Cumhurbaşkanı Charles de Gaulle'un Cezayir'in bağımsızlığını kazandıktan sona bu ülke ile ekonomik ilişkilerini korumak istediğini ifade eden Stora, bunun nedeninin Sahra bölgesindeki petrol ve nükleer deneyim olduğunu vurguladı. 

Stora, Cezayir'in bağımsızlığını kazanmasının ardından Fransa'da anma günü etkinlikleri yapılabilmesi için tarih belirlenemediğini ifade etti. 

Cezayir Savaşı sırasında İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı görevlerinde bulunan François Miterrand'ın, birçok Cezayirlinin infazında önemli rol oynadığını aktaran Stora, Cumhurbaşkanı Emmnauel Macron'un Şubat 2017'de cumhurbaşkanı adayı olduğu dönemde Cezayir'e gerçekleştirdiği ziyaret sırasında sömürgeyi "insanlığa karşı suç" olarak tanımladığını hatırlattı. 

Fransız tarihçi, 2018'de Macron'un Cezayir'de Fransız sömürgeciliğine karşı başlatılan mücadeleye destek veren, işgal karşıtı Maurice Audin'in, 1957'de Fransız ordusu tarafından tutuklanıp öldürülmesi olayında sorumluluğunu kabul ettiğini anımsattı.

Stora, Fransa'da sağın bir kısmı ve aşırı sağın ülkenin geçmişiyle yüzleşmek istemediğinin altını çizdi. 

Avrupalıların bir kısmının sömürgeye karşı olduğunu ve Müslümanların yanında yer aldığını ifade eden Stora, Fransa'nın, Cezayir'den özür dileyebileceğini ancak iki halk arasında uzlaşı sağlamak için başka yöntemlerin bulunduğunu kaydetti. 

Stora, her iki ülkeden tarihçilerin, diplomatların, iş adamlarının ve sanatçılarının yer aldığı bir komisyon oluşturulmasını önerdiğini belirtti. 

Cezayir'in, Fransa'daki arşivlerin iade edilmesi istediğini hatırlatan Stora, her iki ülke tarafından ortak bir arşivin oluşturulması gerektiğini kaydetti. 

Stora, 1970 öncesine ait belgelerin üzerinde bulunan "devlet sırrı" ibaresinin de kaldırılması gerektiğini belirtti. 

"Sömürgecilik Fransız tarihinin ayrılmaz bir parçası"

"Sömürgecilik Fransız tarihinin ayrılmaz bir parçasıdır, ayrı tutulamaz" ifadesini kullanan Stora, Fransa'nın geçmişi ile yüzleşmesi gerektiğini vurguladı. 

Stora, "Savaş sırasında işlenen zulümlerin ve yüz binlerce Cezayirlinin ölümünün kabul edilmesi, daha barışçıl bir hafızaya doğru ilerlemenin temel koşuludur" değerlendirmesinde bulundu. 

Macron, geçtiğimiz temmuz ayında Cezayir'in çağdaş tarihinde tanınmış uzman olan Stora'ya "sömürgeleştirme ve Cezayir savaşının anısına Fransa'da kaydedilen ilerlemenin adil ve kesin bir envanterini çıkarmak" için rapor hazırlamasını istemişti.

Katliamlar gerçekleştirdiler

İnsan hakları örgütleri ve tarihçiler, Fransa'nın 1830-1962 yıllarındaki sömürge döneminde Cezayirlilere yönelik katliamlar gerçekleştirildiğini ve yüz binlerce kişinin tehcir edildiğini belirtiyor.

Cezayir İnsan Hakları Savunma Birliği, Fransız sömürgesi döneminde yaklaşık 10 milyon kişinin öldürüldüğünü açıklamıştı.

İkinci Dünya Savaşı bitmeden kısa zaman önce bağımsızlık vaadiyle Fransa saflarında savaşan Cezayirlilerin başlattığı gösterilerde binlerce Cezayirli, Fransız askerleri tarafından öldürüldü.

Tarihe "8 Mayıs 1945 Setif ve Guelma" katliamı olarak geçen olaylardan Cezayir'in bağımsızlığını kazandığı 1962'ye kadar şiddet olayları sistematik şekilde devam etti.

Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nda 1 milyon kişi Fransızlar yüzünden hayatını kaybetti.

Öte yandan, Fransa'nın başkenti Paris'teki İnsan Müzesi'nde 170 yıldır tutulan, Cezayir'deki Fransız işgaline karşı 1830-1962 arası gösterilen direnişin liderlerinden 24'ünün naaşlarının kalıntıları 4 Temmuz'da ülkelerine iade edilmişti.

 

Independent Türkçe, Euronews, AA

DAHA FAZLA HABER OKU