İsrail’de Binyamin Netanyahu ile Benny Gantz arasında koalisyon hükümetinin kurulması yasal mı? Başbakan, aleyhindeki yolsuzluk suçlamasına rağmen hükümeti kurabilir mi? İsrail Yüksek Mahkemesi bugün bu iki hassas politik meseleyi ele alıyor.
Netanyahu ve seçimdeki rakibi Gantz, ikisinin de çoğunluk elde edemediği üç seçimin ardından İsrail tarihindeki en uzun siyasi krizi sona erdirme umuduyla koalisyon hükümeti kurmak üzere anlaşma imzaladı.
Bir hükümetin kurulması, ülkede 16 bin 246 kişinin hasta olmasına, 235’inin ise ölmesine neden olan koronavirüs salgınının ele alınmasına ve işsizlik oranlarının yüzde 3,4’den yüzde 27’ye sıçradığı ekonomik durumun düzeltilmesine imkan sağlayacak.
Ancak ikili arasındaki anlaşma üzerinde bir oybirliği bulunmuyor. Nitekim bu anlaşmaya karşı çıkanlar, Tel Aviv’de sosyal mesafe kurallarına uyarak gece protestoları düzenliyor. Protestolarda kaldırılan siyah bayraklar ise demokrasinin ölümünü simgeliyor.
Kanun ihlali
Yargıda, söz konusu anlaşma aleyhinde açılan 8 dava var. Bunlardan biri, eskiden Gantz liderliğindeki Mavi-Beyaz İttifakı’nda bulunan Gelecek Partisi tarafından açıldı. Nitekim anlaşmanın bazı hükümlerinin İsrail’in temel yasalarını ihlal ettiği savunuluyor.
Yüksek Mahkeme ise anlaşma kapsamında bir hükümet kurulması için son tarih yaklaşırken, pazar ve pazartesi günleri yapılan bu şikayetleri dinledi.
Söz konusu anlaşma doğrultusunda ilk olarak Netanyahu, daha sonrasında ise Gantz, hükümete ilk 18’er ay liderlik yapacak. Bakanlık pozisyonları ise iki taraf arasında eşit olarak paylaşılacak.
Anlaşma, İsrail için stratejik önem arz eden Ürdün Vadisi ve Batı Şeria'daki İsrail yerleşim yerlerinin ‘ABD ile tam bir mutabakat içinde’ ilhakına yeşil ışık veren ABD planı ile ilgili tüm prosedürlerin uygulanmasını da öngörüyor.
Aynı zamanda Netanyahu’ya ilhak planını 1 Temmuz itibariyle bakanlar kurulu ve parlamentoda tartışma yetkisi veriliyor.
Ancak söz konusu iki soru, tüm bu planları engelleyebilir.
Başbakanlıkta en uzun süre görev yapan 70 yaşındaki Netanyahu, üç farklı davada yolsuzluk, zimmete para geçirme ve güvene ihanet suçlamalarıyla karşı karşıya. Kendisinin reddettiği bu suçlar ile ilgili yargılanmasının mart ayı ortalarında başlaması planlanıyordu. Ancak salgınla mücadele için alınan önlemler ışığında mayıs ortasına kadar ertelendi.
Anlaşmadan şikayetçi olanlar İsrail yasalarının, Netanyahu’nun yeni hükümete liderlik etmesine kesinlikle izin vermediğini ileri sürüyor.
Netanyahu'nun Likud partisi ise aleyhinde suçlama olmasına rağmen seçilmiş bir politikacının hükümet kurma görevini hiçbir şeyin engellenemeyeceğini savunuyor.
Netanyahu’ya yolsuzluk suçunu yönelten Başsavcı Avichai Mandelblit ise “bu konuda adli müdahale gerektiren hiçbir hususun bulunmadığını” söyledi. Bu, aleyhindeki suçlamalara rağmen Netanyahu’nun bir sonraki hükümete liderlik edebileceği anlamına geliyor.
İkinci soru kapsamında söz konusu anlaşmayı eleştirenler, bazı hükümlerin İsrail’in temel yasalarını ihlal ettiğini savunuyor. Bunlardan biri, 3 yıl içerisinde seçimlerin yapılmasını öngören bir madde. Nitekim anayasa, görev süresinin dört yıl olmasını, aksi halde atamaların dondurulmasını şart koşuyor.
Başsavcı Mandelblit, anlaşmanın ciddi kanuni zorluklar içerdiğini ancak bu nedenle iptal edilmesinin gerekmediğini belirtiyor.
Nitekim son sözü, anlaşmanın iptalinin en nihayetinde dördüncü seçimlere neden olacağının idrakinde olan 11 Yüksek Mahkeme hakimi söyleyecek.
İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz hafta sonu yaptığı açıklamada, Yüksek Mahkeme’nin Netanyahu’nun hükümeti devralmasının mümkün olmadığını düşünmesi halinde bunun demokrasiyi daha önce eşi benzeri görülmemiş bir şekilde sarsacak bir deprem olacağını vurgulamıştı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Elif Turan
