Koronavirüs, dünya ekonomisini SARS’tan daha fazla sarsabilir

SARS virüsünün patlak verdiği 2003’te Çin, küresel gayrisafi hasılanın yüzde 4’ünü oluştururken bu oran yüzde 17’ye çıkmış durumda

Fotoğraf: AP

Dünya Sağlık Örgütü’nün “uluslararası acil durum” ilan ettiği koronavirüs salgınının çıktığı Çin, bugün küresel ihracatın yüzde 13’ünden fazlasına hâkim durumda. 

Salgının ne kadar daha büyüyeceği ya da ne zamana kadar devam edeceği kestirilemiyor. Bu durum da küresel ekonominin gelecek aylar içerisinde neye dönüşebileceği konusunda belirsizliği güçlendiriyor. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ekonomistler, 2003’te yine Çin’de patlak veren ve 800’e yakın kişiyi öldüren SARS virüsü salgını ile kıyaslayınca, SARS’tan çok daha kuvvetli gelen koronavirüs ile ilgili karamsar. 

Zira, Çin’in gayrisafi yurtiçi hasılası, küresel hasılanın yüzde 4’üydü. Bu oran, 17 yılda yüzde 17’ye yükseldi. 

SARS salgını nedeniyle Çin büyümesi 2003’ün ilk çeyreğinde yüzde 11,1’den yüzde 9,1’e düşmüştü. Üçüncü çeyrekte ise yüzde 10’a kadar toparlanabilmişti. 

2003’te SARS’ın en çok etkilediği sektörlerden perakende, restoranlar, eğlence ve turizm, toplam gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 42’sini oluşturuyordu. Bu oran, bugün yüzde 54 seviyesinde. 

Üstelik koronavirüs salgını ile başlayan seyahat kısıtlamaları 2003’e kıyasla çok daha fazla. 

Bloomberg verilerine göre salgının başladığı aralık ortası ile 31 Ocak arası 35 ülkede yaklaşık 10 bin uçuş iptal edildi. 

Altı ayda global ekonomiye 40 milyar dolar kayıp yaşatan SARS virüsü nedeniyle, IATA’nın verilerine göre Asya Pasifik uçuşlarına talep yüzde 35 düşmüştü. 

Bloomberg tahminlerine göre 2019’da hâlihazırda yüzde 6,1 ile son 30 yılın en yavaş büyümesi ile karşı karşıya kalan Çin, bu yılı yüzde 5,7 ile kapatabilir. Tabii bu, salgının ne kadar daha devam edeceğine de bağlı. 

Çin’in yavaşlayacak ekonomisinden ilk etkilenenler ise yine komşular olacak. Risk en çok Hong Kong için yüksek. Daha sonra sıralamada Güney Kore ve Vietnam geliyor. 

Piyasada beş yılın en büyük kaybı 

Yaklaşık bir hafta süren Çin Yeni Yılı tatilinden dönen ülkede piyasalar ağır kayıpla haftaya başladı. 

Binlerce hisse senedi, açılıştan sonra sadece birkaç dakika içinde günlük işlem limitleri kadar değer kaybetti.

Şangay ve Şenzen borsalarında işlem gören 300 büyük şirketin yer aldığı CSI 300 endeksi, yüzde 9 değer kaybetti. Financial Times’ın Bloomberg verilerine dayandırdığı haberine göre CSI 300 endeksinin düşüşü, hisse senedi piyasasından 358 milyar dolar sildi. Bu, 2015’ten bu yana açılışta görülen en büyük kayıp. 

Şangay ve Şenzen borsalarında işlem gören yaklaşık 4 bin hissenin 162’si hariç tümü değer kaybetti. Bunların yaklaşık yüzde 90’ı taban fiyatı gördü. Sağlık, bakım hisseleri “en fazla kazananlar” arasında yer aldı. 

Guangzhou merkezli Snowball Wealth’in direktörü Li Changmin, Bloomberg’e yaptığı açıklamada “Satışlar çok hızlı ve yoğundu. Hisseler düşmeye devam ederse, risk kontrolleri ve likidite baskısıyla karşı karşıya kalacağız” dedi. 

7,5 trilyon dolarlık bir hisse senedi piyasasına sahip Çin’de Şangay gibi bazı şehirler yeni yıl tatilini uzatırken, Pekin yönetimi, insanların işten çalışması gerektiğini söyledi.

Çin yuanı, dolar karşısında yüzde 1,20 değer kaybetmiş durumda. 
 

Independent Türkçe 

DAHA FAZLA HABER OKU