Emeklilik her bireyin hayalidir. Ancak emekli olabilmek için bazı şartların da yerine getirilmiş olması şarttır.
Emekli olmak için belli bir prime sahip olma şartı var. Bu primlerin günü gününe ödenmesi gerekiyor. Ancak toptan ödenme yöntemi de var.
Çalışanların emekli olabilmeleri için üç şartı yerine getirmesi gerekiyor. Belli bir süre sigortalı kalmak (9 Eylül 1999 öncesi sigortalılar için kadınlarda 20 erkeklerde 25 yıl), belli bir yaşa gelmek ve yine işe giriş tarihine göre belli bir primi tamamlamak. Bu primler bir işyerinde çalışanlar için işveren tarafından ödeniyor. Kendi namına çalışanlar ise kendileri ödüyor. İsteğe bağlı sigortada ise yine sigortalı kendisi SGK'ya ödeme yapıyor.
Yasalarımızda ayrıca toplu olarak ödenip gün kazanma imkanları var. Bunlara genel anlamıyla borçlanma adı veriliyor. Borçlanma yöntemiyle gün satın alıp o kadar süre çalışmadan yaş şartı da tamamsa erken emeklilik mümkün oluyor. Hatta erkekler için askerlik günlerinin borçlanmasıyla işe geriş tarihi geri çekilip erken emeklilik gerçekleştiriliyor.
Hangi Süreler Toptan Ödenebilir?
5510 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların;
1- Kanunlar gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanılacak sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılmaması ve çocuğunun yaşaması şartlarıyla talepte bulunulan süreleri,
2- Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri,
3- 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
4- Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde veya yurtdışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, e- Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
5- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
6- Grev ve lokavtta geçen süreleri,
7- Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri, ı- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açıkta geçirdikleri süreleri, i- 25/2/2011 tarihinden sonraki sürelere ilişkin olmak üzere, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,
8- Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurtdışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurtdışında resmi öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait süreleri, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82 nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın yüzde 32'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılmakta ve borçlandırılan süreler sigortalılıklarına sayılmaktadır.
Ancak, 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, 25/2/2011 tarihinden sonraki kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerine ilişkin genel sağlık sigortası primleri ödenmiş ise bu sürelere ait borçlanma tutarı yüzde 20 oranı üzerinden hesaplanır.
Borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmemesi durumda söz konusu borçlanma geçersiz sayılmakta, bu sürelerin tekrar borçlandırılması halinde için ise yeni başvuru şartı aranmaktadır.
Sigortalılar ya da hak sahipleri tarafından borçlanılan sürelerin tamamı ödenebileceği gibi bir kısmı da ödenebilmektedir.
Kısmi ödeme yapılması halinde ödenen miktara karşılık gelen süre kadar prim ödeme gün sayısına ilave yapılmaktadır. Bu kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülmektedir.
Özel Durumlarda Borçlanma İmkanı
Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ek ders ücreti karşılığında ilgili mevzuatı çerçevesinde uzman ve usta öğretici olarak çalıştırılanlar, bu durumlarını milli eğitim il veya ilçe müdürlüklerince belgelendirmeleri kaydıyla, bu maddenin yürürlük tarihinden önceki bu çalışmalarından dolayı ay içinde 30 günden eksik kalan sürelerini,
13/5/1971 tarihli ve 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu uyarınca kurulan sıkıyönetim mahkemelerinin görev alanına giren suçlar nedeniyle yakalanan veya tutuklananlardan, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yönetime el koyduğu 12 Eylül 1980 tarihinden itibaren haklarında kovuşturmaya yer olmadığına veya beraatlerine karar verilenlerin, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri için kendilerinin ya da hak sahiplerinin bu durumlarını belgeleyerek, gözaltında veya tutuklulukta geçen süreleri, 41'inci madde esaslarına göre kendileri veya hak sahipleri borçlanabilmekte, borçlanılan bu süreler 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında değerlendirilmektedir.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
