Keyifli olduğu kadar bağımlılık da yaratabilen parmak çıtlatma, pek çok kişinin günlük yaşantısının bir parçası. Öte yandan bu alışkanlığın artrit gibi eklem problemlerine yol açacağına dair endişeler de var.
Peki bazılarının çıkan sesten dolayı, bazı kişilerin de rahatlamak için yaptığı parmak çıtlatma alışkanlığı gerçekten zararlı mı?
Çıtlama sesine ne yol açıyor?
Bu sorunun cevabı üzerinde henüz bir fikir birliği sağlanmış değil. Parmak eklemlerindeki kapsülün içinde, nitrojen gibi gazlar içeren sinoviyal sıvı bulunuyor. Bazı uzmanlar sesin, parmakların gerilmesiyle bu gaz kabarcıklarının çözülmesi veya oluşmasından kaynaklandığını düşünüyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
2015'te yapılan bir çalışmada parmak çıtlatırken eklemlerde bir boşluk oluştuğu görülmüştü. Araştırmacılar sesin bu boşluğun oluşmasından kaynaklandığını öne sürse de sesin neden bu kadar yüksek olduğuna dair bir açıklama sunmamıştı.
2018'deki başka bir araştırmada da çıkan sesin, bu boşluğun kısmen çökmesinden geldiği iddia edilmişti. Boşluğun tamamen çökmesinin 20 dakika sürdüğü saptanırken, peş peşe parmak çıtlatamamanın bundan kaynaklandığı tahmin ediliyor.
Parmak çıtlatmak zararlı mı?
Yıllardır yapılan çalışmalarda parmak çıtlatmanın artrit veya osteoartrit gibi eklem hastalıklarına yol açtığına dair kayda değer bir bulgu edinilmedi.
Fakat bazı araştırmalarda bunun alışkanlık haline gelmesinin ellerde şişkinliğe ve kavrama gücünde azalmaya yol açabildiği öne sürülüyor. 2017'de yapılan bir çalışmada günde en az 5 kez parmaklarını çıtlatan kişilerin avuç içi eklemlerinin etrafındaki kıkırdağının kalınlaştığı bulunmuş fakat kavrama güçlerinde bir gerileme saptanmamıştı.
Ayrıca bu alışkanlığın etkilerini kendi üzerinde deneyen bir doktor 50 yıldan uzun süre boyunca sol elinin parmaklarını günde en az iki kez çıtlatırken sağ elinde bunu hiç yapmadığını bildirmişti. Bu sürenin sonunda iki elindeki parmaklar arasında bir fark olmadığını ve artrit belirtileri göstermediğini açıklamıştı.
Ancak parmak çıtlatırken dikkatli olmak gerekiyor. Bu hareketin acı veya şişkinliğe yol açmaması gerektiğinden böyle bir durumda doktora görünmekte fayda var. Yeterince sert çekildiğinde parmağın eklemden çıkması veya eklem çevresindeki bağların zedelenmesi mümkün.
Bu alışkanlık nasıl bırakılır?
Parmak çıtlatmanın zararlı olduğuna dair güçlü bir kanıt bulunmamasına karşın bu alışkanlıktan kurtulmak isteyenler olabilir. ABD merkezli sağlık sitesi Healthline'a göre kişinin öncelikle bu hareketin altında yatan nedeni saptaması gerekiyor.
Pek çok kişi stresle başa çıkmak için parmaklarını çıtlattığından, stres topu veya derin nefes alma gibi farklı yöntemlere başvurmak bu alışkanlığı bırakmayı sağlayabilir.
Independent Türkçe, National Geographic, Healthline
Derleyen: Büşra Ağaç
