Polonya’da sosyalistler gelecek ayki seçimlerle parlamentoya dönmeye hazırlanıyor

Sağ popülistler gelecek ay yapılacak seçimlerde muhalefet partilerinin koalisyon kurmalarıyla hükümet dışında kalabilir

Polonya'nın ortanın solunda yer alan partileri Lewica (Sol) isimli bir ittifak oluşturarak ekim ayında gerçekleşecek parlamento seçimlerinde yarışacak (Alamy)

Polonya’da sosyalistler 4 yılın ardından ilk kez parlamentoya dönmeye hazırlanırken, seçimlerde iktidardaki sağ popülist hükümet seçmenler tarafından bir kenara atılabilir.

Polonyalılar 13 Ekim’de sandık başına gidecek, en büyük soru işaretiyse Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PiS) hükümette kalıp kalamayacağı.

2015 seçimlerinden bu yana Sejm’de hiç merkez sol parti olmadı. Sol partilerin ana ittifakı yüzde 8 seçim barajını geçememesinden ötürü parlamentoda kıl payı başarısız olarak herhangi bir sandalye elde edemedi. 

Fakat bu ekimde yapılacak yarış öncesinde anketler Lewica (“Sol”) isimli yeni bir geniş tabanlı parti ittifakının barajı kolaylıkla geçeceğini ve siyasete geri dönmeye yetecek kadar yüzde 14 civarında oy alacağını gösteriyor. 

The Independent’a konuşan Sussex Üniversitesi’nde siyaset ve çağdaş Avrupa çalışmaları profesörü Aleks Szczerbiak, solun bu kez sandalye kazanma olasılığının güçlü olmasının nedeninin sol gruplar arasındaki iş birliği olduğunu söyledi.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Szczerbiak, “Polonya’da sola destekte bir artış olmadı, bu sadece mevcut sol partilerin bölünmek yerine birleşmesi meselesi. Solun önceki seçimlerde aldığı oyu üç aşağı beş yukarı alıyorlar. Buna ek olarak, seçim kampanyası hükümet için halk oylamasına dönüşerek kutuplaştırılmadığından ve kamuoyu yoklamaları sol blokun barajın üstünde oy aldığını gösterdiğinden insanlar bunun boşa giden bir oy olduğunu düşünmüyor” dedi. 

Merkez sol partiler Polonya siyasetinde önem derecelerini hiçbir zaman yitirmedi. Daha 2001 yılında bugünkü Lewica koalisyonunun en büyük partisi Demokratik Sol İttifakı parlamentoyu domine etti ve hükümete önderlik etti. Ancak bir dizi yolsuzluk skandalı ve sağ popülist partilerin ilgi çekmesi partinin oylarını düşürdü ve onları kenara itti.

Bugün parti büyük ölçüde “arta kalan” oylara güveniyor, eski yetkililerin emekli maaşlarını korumak gibi konularda kampanya yürüten eski komünist rejimle ilişkili insanlar kayda değer bir oya sahip.

 

 

Profesör Szczerbiak, “Polonya’da solun karşılaştığı en büyük problem, koalisyonunun sıkışmış olması; refah seviyesi daha düşük, ekonomik bakımdan solcu Polonyalılar, sol eğilimli ekonomik politikalar ve toplumsal muhafazakarlık sundukları için Hukuk ve Adalet Partisi gibi sağcı partilere oy veriyor. Toplumsal açıdan  liberal olanların büyük çoğunluğuysa liberal partilere oy veriyor çünkü ekonomik müdahale istemiyorlar – daha düşük vergiler, daha az kamu harcamaları gibi şeyler istiyorlar” dedi.

Ancak solun parlamentoya yeniden girişi meclisteki matematiği değiştirebilir ve tarihi boyunca yüksek popülaritesine rağmen PiS’e çoğunluğunu kaybettirebilir.

Anket firması Social Changes tarafından yapılan anket, sağcı popülist PiS’in oy oranını yüzde 46, merkez sağ liberal ana muhalefet partisi Yurttaş Platformu’nun oy oranınıysa yüzde 27 gösteriyor. Lewica’nın oy oranı yüzde 14’ken tarımsal reform hareketi yanlısı Polonya Halk Cephesi ve müttefiklerinin oy oranıysa yüzde 10.

Profesör Szczerbiak, PiS’in çoğunluğu kazamaması durumunda muhalefet partilerinin onları yerinden etmek için birleşme olasılığının epey yüksek olduğunu söyledi. 

Szczerbiak şunları söyledi:

Seçimin sonucu hemen hemen kesin görünüyor, iktidardaki sağ parti Hak ve Adalet Partisi neredeyse kesin bir şekilde oyların büyük çoğunluğunu alacak. Fakat aslında bu son derece yanıltıcı çünkü asıl mesele Hak ve Adalet Partisi’nin en büyük parti olup olmayacağı değil salt çoğunluğu sağlayıp sağlayamayacağı. Ve bu daha açık söylemek gerekirse aslında bıçak sırtında, tahmin etmek çok zor. Her iki taraftan birinin birkaç yüz bin oyu düşebilir veya muhalefet partilerinden biri seçim barajını geçebilir ya da geçemez. Eğer Hak ve Adalet Partisi salt çoğunluğu elde etmezse solun bir parçası olduğu mevcut muhalefet partileriyle bir hükümetin kurulması muhtemel.

Lewica koalisyonu tarih boyunca büyük bir parti olan Demokratik Sol İttifakı, Avrupa Birliği (AB) destekçisi Bahar (Spring) Partisi ve radikal sol parti Razem’i içeriyor. Koalisyon programında yenilenebilir enerji, sağlık harcamalarının artırılması, daha yüksek asgari ücret, kürtaj yasalarının liberalleştirilmesi, daha güçlü işçi hakları için hastalık ödeneği ve eşcinsel evliliklerinin yasalaştırılması bulunuyor. Diğer muhalefet partileriyle bir koalisyonda bu programın yoğunluğunun azaltılması muhtemel.

PiS’i görevinden edecek mevcut muhalefet partilerinin oluşturduğu herhangi bir koalisyon, diğer partilerin de desteğiyle büyük ihtimalle Liberal Yurttaş Platformu’nun liderlik ettiği, muhtemelen büyük bir koalisyon olur. 

İttifak, milletvekili çıkarma olasılığını artırmak için koalisyon yerine tek bir parti gibi seçime girmeyi kararlaştırdı. Bu da yüzde 8 yerine yüzde 5 oy barajına ulaşması gerektiği anlamına geliyor. 

Polonya’nın mevcut hükümeti, eleştirmenlerin mahkemeleri iktidar partisi lehine siyasallaştıracağını söylediği yargı reformları üzerinden hukukun üstünlüğünü ihlal ettiği için AB tarafından eleştiriliyor. 

 

 

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/europe

Independent Türkçe için çeviren: Cenk Korkmazer

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU