Genellikle büyükbaş hayvanlarda görülen şap virüsü bir kez daha Türkiye'nin gündeminde.

Komşu ülke Irak'tan geldiği tahmin edilen virüs nedeniyle Türkiye genelinde alarm verildi.
 

Birçok kentte canlı hayvan pazarları kapatıldı, mezbahalara girişler hayvan nakilleri dışında yasaklandı.

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, SAT-2 serotipi şap hastalığını taşıyan ilk vakanın tespit edildiğini belirtti.

Hastalık görülen 8 işletmede kordon-karantina dahil olmak üzere gerekli tedbirlerin alındığını kaydeden bakanlık, 8 Mart 2023 tarihinde de Dünya Sağlık Örgütü'ne gerekli bildirim de yapıldığını aktardı.

Virüsün Türkiye'de görülmesi paniği de beraberinde getirdi. WhatsApp gruplarında "kırmızı et tüketimi tehlikelidir", "kırmızı etten uzak durun" gibi paylaşımlar bile yapıldı.

Peki şap virüsü nedir, insanlara bulaşıyor mu, kırmızı et tüketen insanlar endişe etmeli mi?

Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Murat Arslan, bu virüsle ilgili dikkat edilmesi gerekenleri Independent Türkçe'ye anlattı.

Murat Arslan / Fotoğraf: AA

Şap virüsü nedir?

Şap virüsü serotipi, özellikle çift tırnaklı hayvanlarda verim kaybı, genç hayvanlarda ise ölüm ile sonuçlanan bir hastalıktır. Dünyada da oldukça yaygın. Ülkemizde değişik serotipleri zaman zaman görülüyor. Hastalığa rastlandığı zaman yetkili kurumlar önlemler alır, karantina ve kordon uygular. Buna ‘hastalığı söndürmek' deriz. Hastalık sona erdikten sonra uygulanan karantina önlemleri kaldırılır. Ülkemizde aslında diğer serotipleri, özellikle 2 tanesi sık görülüyor ve bunlarla ilgili de her 6 ayda bir düzenli olarak ülkedeki bütün hayvanlar aşılanıyor. Veteriner hekimler sahada koruyucu hekimlik anlamında bu aşılamaları yapıyorlar.

"Aşı üretimine başlandı, sahada uygulanıyor"

Yeni virüsün aşısı var mı? 

Bu yeni bir serotip olduğu için buna karşı üretilmiş aşı yoktu. İlk defa görüldü. Daha önce Irak'ta görüldüğü için oradan örnekler alınarak aşı üretimine başlandı ve şu anda sahada veteriner hekimler tarafından uygulanıyor.

Şap hastalığı için aşılama seferberliği başlatıldı / Fotoğraf: AA

"Toplum sağlığı açısından ciddi bir risk oluşturmuyor"

Bu virüs insana bulaşıyor mu?

İnsanlarda ciddi hastalık yaptığına dair çok veri yok. İnsanların ellerinde kızarıklık ve yaralar olur. Bazen deride küçük kızarıklara neden oluyor. İnsanlarda ciddi sonuçlara yol açan bir hastalık değildir. Veteriner hekimlik gözüyle bakıldığında toplum sağlığı açısından ciddi bir risk oluşturmadığını söyleyebilirim.

"Virüs kısa sürede ölüyor"

Vatandaşlar et tüketirken ne gibi önlemler almalı veya tüketmeliler mi?

Hayvan kesildikten sonra kesildiği andan itibaren kasaba ve oradan eve gidinceye kadar önemli bir süre geçiyor. Aslında bu süre içerisinde ette oluşan laktik asit dediğimiz bir asit var. Virüs buna dayanıklı değil. Virüs o süre içerisinde ölüyor. Yine süt ürünleri ısıtıldıktan sonra genelde 60 derecede 15 saniye içinde ölen bir virüs bu. Burada asıl önemli olan kesilmenin kontrollü yapılmasıdır. Yani kesim yapılırken veteriner hekim kontrolünde yapılması, hastalıklı olanların değil sağlam hayvanların kesilmesi çok önemlidir. Kontrollü kesildikten sonra bir sorun olmuyor.

Hastalık nedeniyle canlı hayvan pazarlarına giriş çıkış kapatıldı / Fotoğraf: AA

"Asıl amaç hastalığı kontrol altına almaktır"

Canlı hayvan pazarları neden kapatıldı?

Hayvan pazarlarının kapanmasının nedeni hastalığın yayılmasını önlemek ve hastalığı kontrol altına almak. Kesildiği zaman da yine hayvan bir yerden bir yere hareket edeceği veya onun yaydığı virüslerle diğer hayvanlara bulaşmasının önüne geçmek. Bu alınan önlemlerin çoğu insana bulaşması için değil, hayvanlar arasında bulaşmayı önlemek için.

"Et tüketimi kontrollü yerlerden yapılmalı"

Bu durumda insanların et tüketiminde endişe etmesine gerek yok denilebilir mi?

Her zaman önerdiğimiz gibi her durumda kontrollü yerlerden, kasaplardan, veteriner hekim kontrolünde kesilmiş olan etlerden tüketmeleri daha doğru olur. Bunun dışında ekstra bir önlem almalarına gerek yok.

Mezbahaneler dışında hayvan nakli yasaklandı / Fotoğraf: AA

"Bu hastalıkla daha çok yüzleşeceğiz gibi görünüyor"

Türkiye hastalık için daha önce önlem alamaz mıydı?

Şap hastalığı ülkemizde zaten görülen bir hastalıktı ve zaman zaman gündeme geliyor. Bu serotipi de artık ülkemize girdi. Önlem alınması için mutlaka yetkililer gerekli adımları atacaktır ama güneydeki sınırlarımızda hayvan giriş çıkışını düşündükçe bu hastalıkla daha çok yüzleşeceğiz gibi görünüyor.