Rusya'nın Ukrayna'ya açtığı savaşın korkunç mirası: Belki de hiç bulunamayacak kayıp insanlar

Ülkede tanıştığım ailelerin tekrarladığı en yürek parçalayıcı yakarışlardan biri, kayıp sevdiklerini bulmak için yardım istemekti

Moskova, Ukrayna'da suç işlediğini, insanları kaybettiğini ya da sivilleri keyfi olarak gözaltına aldığını şiddetle reddediyor (AFP)

Gerçek şu ki, Ukrayna'daki on binlerce kayıp insandan bazıları hiçbir zaman bulunamayabilir. Bu da geride kalan ailelerin en büyük korkusu, düşünülemeyeni kabullenmek.

Putin'in Ukrayna'yı istilasının ilk zamanlarında, ülkenin dört bir yanında tanıştığım ailelerin tekrarladığı en yürek parçalayıcı yakarışlardan biri, kayıp sevdiklerini bulmak için yardım istemekti. Kiev'den Herson'a kadar Rus güçlerinin ve vekillerinin bulunduğu her yerde insanlar sırra kadem basmaya başlamıştı. İşe son hareketlerini izlemeye, tanık ifadelerini bir araya getirmeye ve nereye gitmiş olabileceklerine dair herhangi bir ipucu bulmaya çalışarak başladık.

Aradığımız kişilerden çok küçük bir kısmı, fiziksel ve zihinsel olarak çökmüş halde, kaybolan diğer kişilere ait bilgi kırıntıları ve olası savaş suçlarına ilişkin tanıklıklarla birlikte yeniden ortaya çıktı.

Diğerlerinden bir daha haber alınamadı ama serbest bırakılanlar tarafından işgal altındaki topraklardaki ve Rusya'daki hapishanelere yolculukları sırasında fark edildiler. Kayıplar ağında kaybolan bizler, haber alınamayan iki kişinin yerini saptayıp ailelerini bilgilendirmeyi bile başardık.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Ancak bazıları öylece ortadan kayboldu. Bu belki de en acımasız kaderdir. Ne bilgi, ne belge, ne Minotor'un labirentinde gezinmek için ip, ne Hansel ve Gretel'in ekmek kırıntıları var; sadece sessizlik ve hiçlik.

İşte bu nedenle bu konunun canlı tutulması ve uluslararası toplumun savaş esirlerinin, gözaltında tutulan sivillerin, toplu mezarların ve bulundukları yerlerin tam listesini talep etmeyi sürdürmesi gerek. Bu nedenle Rusya'nın en azından Cenevre Sözleşmeleri'ne saygı göstermesi ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne (ICRC) nerede tutulurlarsa tutulsunlar tüm savaş esirlerine erişme, adlarını öğrenme ve ailelerini bilgilendirme imkanı vermesi gerekiyor.

ICRC'ye göre şimdiye kadar durum böyle olmadı. Son birkaç hafta içinde, insanların neden ortadan kaybolduklarını ve nereye gitmiş olabileceklerini araştıran bir video belgesel ve iki metin araştırması yayımladık.

İlk olarak, şubatta Rus vekil askerler tarafından o zamanlar kuşatma altında olan ve şimdi işgal altında bulunan Mariupol kenti çevresinden alınan sivilleri tutmak için kullanılmaya başlanan eski bir sürgün yeri olan, işgal altındaki topraklardaki Olenivka cezaevine baktık. Siviller binayı onarmaya zorlandıktan sonra, Mariupol'un düşmesinin ardından teslim olan savaş esirleri için ana merkez haline geldi.

Araştırmaya ilk başladığımızda Olenivka ismi belirsizdi ve çaresiz akrabaların ağzında yeni bir kelimeydi. Geride kalanlar hakkında bilgi veren bir grup insan serbest bırakılmaya başlayana kadar kimse bunu duymamıştı. Bu gizemli yerde işkence, zorla çalıştırma, keyfi gözaltı ve zorla kaybedilenlerden bahsettiler.

Bu, Rusya'nın 53 Ukraynalı savaş esirinin büyük bir patlamada hayatını kaybettiğini açıkladığı temmuza kadar böyleydi. Ve bir anda dünya medyasının ilgi odağı haline geldi.

Yakın zamanda serbest bırakılan 4 eski sivil tutukluyla görüştük. Bu kişiler sadece hapishaneyi ve içindeki korkunç koşulları anlatmakla kalmayıp, Moskova'nın Kiev'in kendi savaş esirlerini susturmak için onları bombaladığı yönündeki iddialarına da şüphe uyandırdılar. Bazı kanıtlar, kasıtlı ve acımasız bir sahte bayrak saldırısına işaret ediyor.

Ardından, işgal altındaki Ukrayna'da hapishaneye kadar izini süremediğimiz sivillerin gizemli kayboluşlarını araştırdık. Bunlardan 6'sını Rusya'da tespit ettik, sivillerin Rusya'daki hapishanelere götürüldükleri ve artık sıkça kullanılan üç güzergâhın taslağını çıkarmayı başardık; Belarus üzerinden kuzeybatı, Ukrayna sınırındaki kamplar üzerinden kuzeydoğu ve Kırım'ın güneyi.

Hem Rus hem de Ukraynalı yetkililer, savaşın başlamasından bu yana 2 milyon Ukraynalının tartışmalı "filtrasyon" süreciyle Rusya'ya taşındığını söylüyor.

Moskova, Ukrayna'da suç işlediğini, insanları kaybettiğini ya da sivilleri keyfi olarak gözaltına aldığını şiddetle reddediyor. İnsanların Rusya'ya taşınmasını, tahliyeler sırasında hayat kurtarmaya yönelik kararlı çabalar olarak sunuyor. Büyükelçiliği bizden gelen yorum taleplerine yanıt vermedi.

Gerçekten de, konuştuğumuz bazı kişiler Rusya'ya bir şekilde gönüllü olarak gittiler (daha iyi bir seçenekleri olmadığını düşünüyorlardı). Ama aynı zamanda kendi istekleri ve hatta bilgileri dışında Rusya'nın uzak bölgelerine götürülen ve ülke dışına çıkana kadar ailelerinden bilfiil koparılan sivillerin de izini sürdük. Bu, zorla nakil için savaş suçu teşkil edebilir.

Son olarak, üçüncü kategorideki insanlarla, yani tamamen ortadan kaybolanlarla ilgilenmekle görevli kişilerle konuştuk. Nerede oldukları hâlâ bilinmeyen bu kişiler hakkında bilgi edinmek için gecesini gündüzüne katan aile üyeleri ve insan hakları gruplarıyla görüştük. Toplu mezarlara, kum çukurlarına ya da parklara alelacele gömülmüş yüzlerce cesedi, yanmış binalarda bulunan cesetleri ya da esir değişimlerinde iade edilenleri teşhis eden genç adli tıp doktorlarıyla görüştük.

Hepsinin verdiği üzücü mesaj aynıydı: Kayıpların bir kısmının bulunup bulunmayacağını, cesetlerin tamamının kimliklerinin tespit edilip edilemeyeceğini bilmiyoruz. Ve bu acımasız savaşın dile getirilmeyen, görünmeyen mirası, bir gün uyanıp ortadan kaybolan binlerce kişi olabilir.

Bu, geride kalan sevdikleri için en korkunç kader. Bu konuya ışık tutup onları bulmaya yardımcı olmak da bizim sorumluluğumuzdur.



https://www.independent.co.uk/independentpremium

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU