2007-2011 yılları arasında Çevre ve Orman Bakanlığı, 2011-2018 yılları arasında Orman ve Su İşleri Bakanlığı görevini yürüten Prof. Dr. Veysel Eroğlu, Independent Türkçe'nin 6 Ağustos 2022'de yayınlanan "İstanbul'un su ihtiyacını 2071'e kadar karşılayacak" hedefiyle başlayan Melen Suyu Projesi 32 yıldır neden bitmiyor?" başlıklı haberine cevaben bir tekzip metni paylaştı. 

"İnternet sayfanızda yer alan İstanbul Melen Projesi ile alakalı detaylı yazınızda İstanbul'un 1994 yılından önce yaşadığı büyük susuzluk ve Melen Projesi ile alakalı hususlarda şahsımın da ismi geçmekte olup, bu konuların daha iyi anlaşılması için detaylı bir açıklama yapma gereği duyulmuştur" ifadeleriyle başlayan metinde "Çünkü anlaşılan odur ki 1994 öncesinde İstanbul'a başta susuzluk olmak üzere büyük bir çevre felaketi yaşatanlar, bugün yine sahneye çıkarak bizim 1994 yılından 2019 yılına kadar 25 yılda İstanbul'da inşa ettiğimiz muazzam içme suyu yatırımlarımızı gölgelemeye çalışmaktadır" açıklaması yapıldı. 

"Biz, İstanbul'a 2071 yılına kadar içme suyu sağlayacak her türlü altyapı ve tesisleri inşa ettik. Ancak malum zihniyet şehre 3,5 yıldır 1 litre dahi ilave içme suyu getirememesine rağmen bizim yaptığımız tesislere çamur atması anlaşılır değildir" diyen Eroğlu, şunları söyledi: 
 

İstanbul'da herhangi bir içme suyu sıkıntısı olmamasına rağmen, malum zihniyet sürekli olarak Melen Projesi üzerinden bir algı gayreti içinde oldukları görülmektedir. 

Oysaki Melen Projesi'nden 2007 yılından itibaren İstanbul'a gürül gürül su akmaktadır. Hatta şehrin içme suyu sarfiyatının yüzde 60 bu projeden sağlanmaktadır. 

Dolayısıyla bütün bu hususların detaylı olarak anlatılması ve başta İstanbul halkı olmak üzere aziz milletimiz tarafından bilinmesi gerekmektedir.

Hâlen Afyonkarahisar Milletvekilliği görevinde bulunan Eroğlu tarafından paylaşılan metnin tamamı şu şekilde: 

İstanbul'un içme suyu yatırımları ve Büyük Melen Projesi

"İstanbul daima suyla yoğrulmuş kadim bir şehirdir. Ancak tarih boyunca şehre su temini hep önemli bir mesele olmuştur. Kısacası İstanbul, suyun yanı başında ama suya hasret bir şehir olmuştur. 

İmparatorlar ve Padişahlar İstanbul'un su meselesiyle bizzat ilgilenmişlerdir. Kanuni Sultan Süleyman, İstanbul'un su meselesini çözmesi için Mimar Sinan'ı bizzat vazifelendirmiştir.

Dolayısıyla İstanbul'un su meselesini günümüz esasında değil, geçmişle birlikte değerlendirmek gerekmektedir. Hafıza-i beşer nisyan ile maluldür. Yani insan hafızası unutkandır. 

Özellikle 30 yaşının altındaki vatandaşlarımızın daha iyi bilmesi için 1994 öncesini ve İstanbulluların çektiği susuzluk çilesini hatırlamakta fayda vardır.

Malum olduğu üzere 1994 yılından önce İstanbul'un nüfusu 6,5 milyondu. Şehrin nüfusu yılda takriben 400 bin artarken, buna bağlı olarak içme suyu ihtiyacı da artmaktaydı. Bu duruma rağmen o zamanki idarecilerin su kaynaklarını zamanında geliştirememesinden ve su temin tesislerini yapamadıklarından dolayı İstanbul susuzluk çekiyordu.

Ayrıca su şebekelerinde yüzde 65 kayıp olduğu için İstanbul'a yılda ancak 200 milyon metreküp su temin edilebiliyordu. Kurak dönemlerde ise şehre verilen su miktarı çok daha azdı. Hatta Terkos Gölü'ne Karadeniz'den de tuzlu su katılıyordu.

1994 yılı öncesinde İstanbul;

* Suyu akmayan,
* Binaların bodrumlarına büyük depoların yapıldığı,
* Mutfak ve banyolarında su bidonlarının olduğu bir şehir haline gelmişti.
* Altyapı yoktu veya su şebekesi tamamen eleğe dönmüştü.

İstanbul'un çoğu bölgelerine 5-10 günde bir su veriliyor, tankerlerden bidonlarla su taşınıyordu. 

1994 öncesi İstanbul'u yönetemeyenler susuzluktan şehri Kerbela'ya çevirmişti. 

Musluklardan günlerce değil, aylarca su akmadığı için vatandaşlar semtler arası mekik dokuyordu. Kadınlar ellerinde bidon ve kovalarla su tankeri yolu gözlüyordu.

Mahalle aralarında benzin satar gibi su satış istasyonları kurulmuş, vatandaşlar su kuyruklarında parayla su almak için bekler olmuştu. Şehirde su turizmi başlamıştı. İstanbulluların en büyük lüksü "15 günde bir suya razıyız ama hangi gün verileceğini bilelim" idi.
 

Susuzluk sebebiyle kolera vakıaları artmış, salgın hastalıklar insan sağlığını tehdit eder hale gelmişti. Özellikle çocuklarda bitlenme hadiseleri sıklıkla görülmeye başlamıştı. 

Eczanelerde bit ilacı yok satıyordu. İstanbul'da o dönemde yaşanan su sıkıntısı karikatürlere dahi mevzu bahis olmuştu.

Suya hasret kalmış İstanbullular isyan bayrağını açmış, her gün Büyükşehir Belediyesi ve İSKİ önünde protesto gösterileri yapıyordu. Belediye şehri yönetemiyordu. İSKİ'nin borcu 1,5 milyar dolardı.

Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçildiği 1994 yılı, İstanbul ve İstanbullular için bir milat olmuştur. Sayın Cumhurbaşkanımız, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı seçilince beni de İSKİ Genel Müdürü olarak vazifelendirdi.

5 Mayıs 1994 Cuma günü İSKİ Genel Müdürü olarak vazifeye başladım. Yaptığımız inceleme ve çalışmaların neticesinde '1 Ocak 1995 Saat 08.59'da su kesintisine son vereceğiz' dedik ve bunu başardık.

7 Dereden 7 Tepeye suyu ilettik. Istranca derelerinin ilk barajı olan Düzdere Barajı'nın temelini 21 Temmuz 1994 tarihinde attık.

1995 yılında Istıranca Dereleri Projelerinin birinci kademesini teşkil eden;

1. Düzdere
2. Kuzulu Dere ve
3. Büyükdere Barajlarını

1997 ile 2000 yılları arasında da ikinci kademeyi teşkil eden;

1. Elmalıdere
2. Sultanbahçedere
3. Kazandere ve
4. Papuçdere Barajlarını hizmete aldık.

Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde İSKİ'nin yürüttüğü çalışmalar ile 7 dere 7 tepeyle buluşturulmuş ve yıllık 235 milyon metreküp su şehre getirilmiştir.

İSKİ ayrıca 1996 yılında Şile Keson kuyularını ve 1998 yılında da Sazlıdere Barajı'nı hizmete alarak yıllık 85 milyon metreküp suyu daha devreye almıştır.

1994 yılından 2019 yılına kadar 25 yılda İstanbul'a muazzam içme suyu yatırımları yaptık.  İSKİ Genel Müdürlüğü olarak 600 adet tesis hizmete aldık.

* Dev isale hatları,
* İçmes uyu arıtma tesisleri,
* Terfi merkezleri,
* İçme suyu hazneleri ve
* Şebeke hatları inşa ettik.

Böylece İstanbul'un su hasretine son verilmiş ve İstanbul'da Su Medeniyeti yeniden tesis edilmiştir.

Daha sonra Yeşilçay Sistemi Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından 31 Mayıs 2003 tarihinde hizmete alınarak, İstanbul'a yılda 145 milyon metreküp su daha verilmiştir.

Su kaynaklarının kapasitesini sekiz katına çıkarttık

1994 ile 2019 yılları arasında yaptığımız çalışmalar neticesinde su kaynaklarının kapasitesi büyük oranda geliştirilmiştir.

Ayrıca 1994'te 590 milyon metreküp olan su kaynaklarının yüzde 65'i elek gibi olan şebekede kayboluyordu. Yani fiilen 200 milyon metreküp su şehre verilebiliyordu.

Dolayısıyla 1994'te 200 milyon metreküp su şehre verilirken, hizmete aldığımız yeni su kaynaklarıyla biz su kaynaklarının kapasitesini 2019 yılında 1 milyar 653 milyon metreküpe yükselttik. Yani takriben 8 katına çıkarttık.

İsale hattı uzunluğu 227 kilometreden 2 bin 602 kilometreye, içme suyu şebeke hattının uzunluğunu ise 19 bin 146 kilometreye çıkarttık. Bu büyüklükteki uzunluk ekvator uzunluğunun yarısına tekabül etmektedir. Eski borular değiştirildi. Böylece şebekelerin içme suyu kaybını yüzde 65'ten yüzde 25'e düşürdük.

Dünyanın en ileri içme suyu arıtma tesislerini İstanbul'a kazandırdık.

* İkitelli Fatih Sultan Mehmet İçme Suyu Arıtma Tesisi
* Cumhuriyet İçme Suyu Arıtma Tesisi
* Kağıthane İçme Suyu Arıtma Tesisi
* Ömerli Muradiye İçme Suyu Arıtma Tesisi
* Yavuz Sultan Selim İçme Suyu Arıtma Tesis
* İkitelli 2. Bayezıt İçme Suyu Arıtma Tesisi 

Hâlihazır kapasite günlük 4,4 milyon metreküptür. 

Susuzluktan Kerbela'ya dönmüş İstanbul'a Avrupa Birliği standartlarında su verdik

Yaptığımız çok ileri içme suyu arıtma tesislerinin çıkış suyunda ve şebekede 163 parametrenin analizi yapılabilmektedir. TSE, Dünya Sağlık Teşkilatı, ABD Çevre Koruma Ajansı ve Avrupa Birliği standartlarına uygun su verilmektedir.

İstanbul'umuzda her noktaya su ulaştırmak için 300 bin kilovat gücünde 79 terfi merkezi ve 800 bin metreküp suyu depolayabilecek 61 büyük su haznesi inşa ettik.  Su kaynaklarının ve su dağıtımının optimum yönetilmesi için ileri su kumanda sistemi (SCADA) kurduk.

Geçmişte sadece Aksaray'da İstanbul abonelerine hizmet verilmeye çalışılıyordu. 1994 yılından sonra İstanbul'a yayılmış 30 İSKİ Şube Müdürlüğü tesis edilerek müşterilere daha kaliteli ve hızlı hizmet sunulmaktadır. 

En ileri bilgi işlem merkezini kurduk. Yabancı yazılımları çöpe attık, kendi yazılımlarımızı yazdık. İleri teknoloji ile müşteri memnuniyetinde yüzde 97'ye ulaşıldı.

Türkiye'de ilk defa Coğrafi Bilgi Sistemini (CBS) İSKİ'de hayata geçirdik. Artık İstanbul'un altında ve üstünde ne varsa CBS ile görülebilmektedir.

Melen Projesi'nin hikâyesi

DSİ Genel Müdürü olduğum dönemde, Melen regülatörünün inşaatına DSİ tarafından başlanılmış ve birinci kısım isale hattının da ihalesi yapılmıştı. 

2005 yılında o dönem Başbakanlık Müsteşarı olan Sayın Ömer Dinçer başkanlığında bir toplantı tertip edilmişti. 

Toplantıda İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı merhum Kadir Topbaş ve o dönemki İSKİ Genel Müdürü de vardı. 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve İSKİ, Melen suyuna ihtiyaçları olmadığını söylediler. Bu duruma itiraz etmeme rağmen Melen, İstanbul'un su kaynağı olmaktan çıkartıldı. 

Akabinde bununla alakalı Bakanlar Kurulu Kararı, Resmi Gazetede yayınlandı. 

İsale hattı ihaleleri mecburen tasfiye edildi. Bütün işler daha başlangıç safhasında durdu. 2006 yılında İstanbul'un su durumunu incelediğimde Istranca derelerinin muhtemelen enerji tasarrufu bahanesiyle Terkos'a basılmayıp denize boşaltılmış olduğunu fark ettim. 

Ayrıca geliştirmiş olduğum tahmin metoduna göre 2007 yılında ülkemizde ve İstanbul'da kuraklık olacağı ve İstanbul'un 2007 yılının Kasım ayında tamamen susuz kalacağı görülüyordu.

Bu durumu fark edince Başbakanlığa giderek durumun ehemmiyetini arz ettim. İstanbul'un Melen suyuna çok acil ihtiyacı olduğunu ifade ettim. 

Bunun üzerine 05 Mayıs 2007 tarihli Resmi Gazete kararı ile Melen suyu tekrar İstanbul'un su kaynağı olarak belirlendi. Yani fiilen Melen projesinin başlangıcı 05 Mayıs 2007'dir.

Melen suyunu İstanbul'a zamanında iletmek için adına "Şafak Harekatı" dediğimiz büyük bir seferberlik başlattık ve 20 Ekim 2007 saat 16.59'da Melen Suyunu İstanbul'a ilettik.

İstanbul'un sigortası Büyük Melen Projesi

Türkiye'nin en büyük içme suyu projelerini İstanbul'da hayata geçirdik. Çok kısa sürede şehrin içme suyu problemini çözerek kesintisiz içme suyu sağladık. 

Ardından orta vadeli içme suyu yatırımlarını yaptık ve İstanbul'da susuzluğu tarihe gömdük. Böylece İstanbul'da su medeniyetini tekrar tesis ettik.

Bununla da iktifa etmedik ve şehrin 2040 ve hatta 2071 yılına kadar olan uzun vadeli içme suyu yatırımlarını planlayarak kademe kademe devreye almaya başladık.

İstanbul, 16 milyon nüfusu ile ülkemizin en büyük şehridir. Ayrıca nüfus bakımından 131 ülkeden daha büyüktür. 

Bu büyük ve güzel şehrin geçmişte yaşadığı susuzluğu bir daha yaşamaması için çok büyük düşündük. İstanbul'un içme suyu ihtiyacını 2071 yılına kadar teminat altına alan Büyük Melen Projesini hayata geçirdik.

Cumhuriyet tarihinin en büyük içme suyu temin projesi olan Melen Projesi, toplam dört safhadan müteşekkil olup, merhale merhale tamamlanarak işletmeye alınmaktadır. 

Çünkü kaynakların israf edilmemesi bakımından ve yapılan yatırımın hemen faydaya dönüşmesi için bu büyüklükteki projelerin kısım kısım devreye alınması temel mühendislik prensibidir.

Öncelikle şu bilinmelidir ki, Melen Barajı, Büyük Melen Projesi'nin dört safhasından sadece bir safhasıdır. 

Projenin ilk üç safhası tamamlanmış olup, proje ile 20 Ekim 2007 tarihinden günümüze kadar İstanbul'a kesintisiz su verilmektedir. 

Yani 15 yıldır Melen Projesinden İstanbul'a su akmaktadır. Proje, bütün safhalarıyla tamamlandığında İstanbul'a yılda 1 milyar metreküp içme suyu verilecektir.

Melen Projesi'nin bu dört safhasına tek tek bakacak olursak;

Projenin birinci merhalesi, 2007 yılında vuku bulan kuraklık yüzünden öne çekilerek 20 Ekim 2007‘de devreye alınmıştır. 

İnşa ettiğimiz Melen regülatöründen alınan su, yine proje dahilinde inşa ettiğimiz dev isale hattı ile İstanbul'a (Ömerli Barajı'na) iletilmiştir. 

Projenin bu kısmı çok önemlidir. Çünkü 2007 yılında İstanbul'da ve bütün ülke genelinde çok büyük bir kuraklık yaşanmıştı. 

Bu kuraklığı aşmak için adına "Şafak Harekatı" dediğimiz büyük bir çalışma ile Melen Regülatörünü ve dev isale hattını inşa ederek 20 Ekim 2007 tarihinde saat 16.59'da Melen suyunu şehre vermiştik.

Büyük Melen Projesi'nin ikinci merhalesinde ise Melen - Cumhuriyet İçme Suyu Arıtma Tesisi arası dev isale hattı ile Cumhuriyet İleri İçmesuyu Arıtma Tesisi inşa edilmiştir.

Üçüncü merhalesinde Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan, bitmiş çapı 4 metre ve uzunluğu 5 bin 551 metre olan dev tünel inşa edilmiştir. Bu tünel deniz seviyesinin 135 metre altından geçmektedir. Bu muazzam tünelin kapasitesi günlük 3 milyon metreküptür. Bu miktar, İstanbul'un günlük su ihtiyacının tamamını geçirecek kapasitededir. 

Üçüncü merhale inşaat çalışmaları 12 Aralık 2012 tarihinde tamamlanarak, Melen Suyu Asya yakası ve Boğaz Geçiş Tünelinden Kağıthane İçme Suyu Arıtma Tesisine iletilerek Avrupa yakasına verilmiştir. Böylece Melen suyunun kıtalar arası yolculuğu gerçekleşmiştir.

Projenin ilk üç safhası tamamlanmış olup, 20 Ekim 2007 tarihinden itibaren İstanbul'un su sarfiyatının takriben yarısı buradan sağlanmaktadır.

2021 yılında İstanbul'un toplam su sarfiyatı 1 milyar 74 milyon metreküp olmuştur. Bu sarfiyatın yüzde 59'u olan 626 milyon metreküpü Melen ve Yeşilçay sisteminden karşılanmıştır.

Melen Projesinin dördüncü kademesi ise Melen Barajı'dır. Melen Barajı'nın inşaatına 2012 yılında başlanmış olup, söz verildiği üzere 2016 yılında gövde inşaatı tamamlanmıştır.

Melen Barajı'nın yerleşimi, ekonomisi, yapım hızı ve diğer avantajları birlikte yapılabilirlik açısından değerlendirildiğinde; Teknik ve ekonomik bakımdan en uygun baraj tipinin Silindirle Sıkıştırılmış Beton Baraj (SSB) olduğuna karar verilmiştir.

Melen Barajı'nda da süreç son 19 yılda inşa edilen 654 baraj gibi her türlü mühendislik ve ilmi proje çalışmaları yapılarak inşaatına başlanmıştır. Belirlenen baraj tipine göre ihalesi yapılmış ve inşası gerçekleştirilmiştir.

Baraj projelerinde, inşaat tamamlandıktan sonra su tutma safhasından önce yapılması gereken bazı ilave tedbirlerin de uygulanması gerekebilmektedir. Aksi halde barajda geri dönülmez problemler ortaya çıkabilmektedir. Melen Barajı'nda da bu süreç takip edilmiştir.

Baraj inşaat çalışmaları tamamlandıktan sonra mühendislik gereği inşaatın farklı oturmalarının kompanse edilmesi, baraj gövdesinde gerekli genleşme için dilatasyon (aralık) bırakılır. 

Bu, bütün barajlarda yapılan teknik bir husustur. Melen Baraj gövdesinde herhangi bir çatlak yoktur. Melen Barajında bırakılan bu dilatasyon beklenenden biraz fazla olmuştur. Bu konuda ıslah çalışması yapacağımız dönemde Bakanlık vazifesinden ayrıldım.

Melen Barajı ile alakalı süreci DSİ Genel Müdürlüğü takip etmekte olup, İstanbul'un arz-talep grafiğine göre projeyi zamanında tamamlayacaktır.

İstanbullu 15 yıldır Melen suyunu içmektedir

İstanbul'un içme suyu arz-talep grafiğine göre, Melen Projesi'nin son kademesinin 2025 yılında devreye girmesi öngörülmektedir. Projenin son safhası da hizmete girdiğinde İstanbul'a yılda takriben 1 milyar metreküp içme suyu sağlanacaktır.

Melen Projesi'nin büyük bölümü tamamlanmış, devam eden kısımlarda da çalışmalar plan dâhilinde devam etmektedir. 

Hükümetimiz Melen Projesi'nin dört safhasını da tamamlamak suretiyle bu büyük projeyi İstanbul'a kazandırmış olacaktır.

Projenin ilk üç merhalesi tamamlandığından Melen'den 20 Ekim 2007 tarihinden itibaren İstanbul'a kesintisiz su iletilmektedir. Misal olarak şehrin su sarfiyatının;

* 2017 yılında yüzde 33'ü
* 2018 yılında yüzde 37'si
* 2019 yılında yüzde 30'u
* 2020 yılında yüzde 47'si
* 2021 yılında yüzde 59'u Melen ve Yeşilçay sisteminden sağlanmıştır.

2021 yılında şehrin su sarfiyatının takriben yüzde 60'ı Melen ve Yeşilçay sisteminden sağlanmasına rağmen, kamuoyuna sürekli olarak Melen Projesi hayata geçirilmedi demek doğru olmadığı gibi vicdani de değildir. 

Bu hususu sürekli olarak dillendirenlerin son 3,5 yıldır İstanbul'a 1 litre dahi ilave su getirememiş olması da ayrıca manidardır. 

Cumhuriyet tarihimizin en büyük içme suyu temin projesi olan Büyük Melen Projesi İstanbul'a kazandırılmıştır. İstanbul Dünya'nın incisidir. Hiç kimsenin İstanbul'u susuz bırakma hakkı yoktur.

Aziz Milletimizin bilgilerine sunarım.