Amaç yeni bir siyasi iklim oluşturmaktır. Sağın olduğu kadar solun sekterliğine karşı da mücadele etmeliyiz, çünkü bu kutuplaşmadır. Bu ( söylediğim) farklılıkların olmaması anlamına gelmiyor. Zira farklılıkların sekterce bir çıkışla aktarılmaması anlamında. Çünkü Kolombiya'da sekterlik şiddete yol açıyor… Bir insan toplumunda asla var olmayacak ünanimist fikre düşmeden; (amaç) en sade biçimiyle barış, diyalog ortamı diyeceğim bir ortam inşa etmek. Eğer aradan bir yıl geçerse ve hiçbir şey olmazsa, rüzgar hükümetin tersine esmeye başlar, reform olanağı ortadan kalkar ve değişim bir yanılsama haline gelir.


…Değişim reformlarla gelecek. Çoğunluk ne için? Kongrede neden çoğunluk olmak istiyoruz? Bazı reformların onaylanmasından başka hiç bir amacımız yok. Reformlar onaylanmazsa, çoğunluğa sahip olmanın da anlamı yok. (Ya da)Biz solculaşabiliriz. Ve sonra her şey bizim için (olur); Solun iktidarına ve Petro'ya cumhurbaşkanlığı kuşağını Kumandan Pizarro'nun kızı takar. (Bunun) Sembolik olarak önemi var. Ancak bizden sadece semboller değil verimlilik talep ediyorlar. (Halk) Bizden ülkeyi değiştirmemizi istiyor." (aynı röportaj)

Petro amacının, reformların gerçekleşmesi için kutuplaşmaya müsaade etmeyen bir diyalog ortamı inşa etmek olduğunu söylüyor.

Buraya kadar gayet anlaşılır. Fakat ekliyor; "solculaşabiliriz".

Yani kendi kendimize hükümet edebiliriz. Ama bu değişime hizmet etmez.

Petro'nun işaret ettiği başka bir konu da sembolizmin kararlar üzerindeki etkisi. 

O da herhangi bir politikacı kadar sembollere önem veriyor. Fakat sembollerin gelişigüzel kullanılmasına karşı. Zira bunun da bir amaca hizmet etmesi gerekiyor.

Lafı "Kumandan Pizarro kızı" Maria Jose Pizarro'ya getiriyor. 

Seçimlerden önce Petro'nun, başkan yardımcısı adayı olarak onu göstereceği söyleniyordu.

Geçen dönem milletvekili şimdi senatör koltuğunda oturan 44 yaşındaki Maria Jose önemli bir sembol.

"Kumandan" Carlos Pizzaro, Meksikalı büyük yazar Carlos Fuentes'in "Aquiles o El Guerrillero y el asesino" adlı eserinde anlattığı kişidir.  
 

 

Onun kişiliği ve hayatı, Latin Amerika mücadelesi üzerine, usta yazara Homeros tarzı bir destan yazdırmıştır. 

Pizzaro, Petro'nun yöneticisi olduğu M19 hareketinin son lideriydi. Kolombiya tarihinin ilk başarılı barış sürecini inşa ettikten sonra 1990'da, devlet başkanlığına adaylığını koydu. 

Pizzaro, başkanlık kampanyası sırasında yanında Kolombiya Güvenlik Departmanı "DAS" korumaları olduğu halde Barranquilla kentine uçuş sırasında öldürüldü.

16 yaşındaki tetikçi uçuşun ortasında tuvalete gizlenen otomatik silahı alarak cinayeti işledikten sonra korumalar tarafından öldürüldü.
 

 

Pizzaro suikastı, FARC'a yakın "Yurtsever Birliği Partisi" (UP) lideri ve Devlet Başkanı adayı Bernardo Jaramillo Ossa'nın öldürülmesinden 34 gün sonra gerçekleşti.

Onlardan 6 ay kadar önce de Liberal Parti'nin başkan adayı Luis Carlos Galan öldürülmüştü.
 

 

Petro da birkaç kere paramiliter çetelerin hedefi oldu. Özellikle 2002'de ikinci kere milletvekili olduğunda ülkeyi terk etmek zorunda kaldığında durum ciddiydi.

Amerika ülkeleri insan hakları mahkemesi "CIDH", Kolombiya devletinin Petro'nun güvenliğini sağlamak zorunda olduğuna dair bir karar çıkardı. 

Kuşkusuz, uyuşturucuya savaş adı altında "Kolombiya Planı"nın işlediği 2000'ler, muhalif tüm kesimler gibi Petro için de kolay geçmedi.

Fakat Petro savaşın en şiddetli olduğu dönemde bile siyasal bir hazırlık içindeydi. Solu değişik cepheler altında birleştirme denemeleri yaptı. 

2006'da Kolombiya'nın en çok oy alan senatörü olarak seçildi. O yılın politikacısı Petro idi. Bu dönemde FARC'la arasına koyduğu mesafeye rağmen onun siyasallaşması için bir tartışma başlattı.

Aynı zamanda Uribe'nin başını çektiği paramiliterizmi senatoda teşhir etti.

Onun gündeme getirdiği başlıklarla savcılık, Uribe hakkında 250 suçlama dosyası açtı. Uribe halen bu dosyalar çerçevesinde yargılanıyor.

Nihayetinde Petro 2010'da başkanlık seçimlerine adaylığını koydu. Oyların yüzde 9,1'ini elde ettiği başkanlık seçimlerinden birkaç gün sonra yeni hedefine yöneldi: Başkent Bogota Valiliği. 

Bir yıl sonra, ilk kez sol gelenekten gelen biri, Gustavo Petro Bogota valisi seçildi. Tabi ki Petro'nun ilerleyişi durdurulmalıydı.

2013 Aralık ayında 4 gün toplanamayan çöpler nedeniyle genel müfettişlik tarafından görevinden alındı ve hakkında 15 yıl siyaset yasağı talebiyle soruşturma açıldı.

2018'de ikinci kez devlet başkanlığına adaylığını koydu. Yüzde 25 oy alarak ikinci turda Ivan Duque ile yarışmaya hak kazandı.

Finalde yüzde 41 destekle başkanlık koltuğunu yitirdi ama herhangi bir seçimde favori olduğunu kanıtladı.

Özet olarak aktardığım Petro'nun siyasi süreci; önüne örülen ölümler, çatışmalar, yargı operasyonları ve siyasi komplolarla, yolunda sakin ve emin adımlarla ilerleyen bir gölgeyi yansıtıyor. 

Bu yüzden sembollerden çok "değişim" kavramını kullanmaya önem veriyor.

Kampanyasının sloganını da "Hayat için Değişim" olarak belirledi.

Anlamlı bir slogan; zira değişim kavramını öylesine kullanmıyor. Somut her yurttaşın hayatına bugünden katkıda bulunacak bir değişimden bahsediyor.

Sade olduğu kadar gerçekleştirilebilir bir hedef sunuyor.

Karşısında gerici cephe "değişim" sloganını, Petro'ya karşı bir korku yaratmak için kullanıyor. Sanki bu değişim, toplumsal kesimlerin elindekini avucundakini yitirecekleri bir süreci başlatacak.

Bu durumda "her şeyin değişmesi" ile "hiçbir şeyin değişmemesi" yarışıyor gibi bir görüntü doğuyor. 
Oysa ikisi de mevcut durumu yansıtmıyor. 

Zira değişimi dayatan Petro değil; çünkü değişim bir süreç ve o bu dönemi Kolombiya'yı sosyal, ekonomik ve idari açıdan ilerleten bir sürece çevirmeyi öneriyor.

Değişimi gerçekleştirmek, klişelere düşmeden, neyin değişmesi gerektiğine özenle eğilmeyi gerektirir.

Bunun için gelmekte olan değişimi, aynı zamanda onun temposunu ve yaratacağı gerilimleri de anlamayı gerektirir.

Diğer yandan kriz dönemlerinde halkın acil ihtiyaçları arttığı için değişim konusunda çok yüksek beklentileri olur.

İnsanlar en basitinden, mümkün olan en kısa sürede en iyi yaşam koşullarına sahip olmak isterler. 

Petro'nun değişimden kastettiği şey de tam olarak günlük hayatın içinde sıradan insanı kuşatan gerçeklik.

Eğitim, sağlık, barınma ve emeklilik gibi Kolombiyalıların iyi yaşaması için temel teşkil eden sorunlar bunlar. 

Valiliği sırasında Bogota'da 500'e yakın kreş açan Petro ülke çapında okul öncesi eğitimi yaygınlaştırmak istiyor.

İlkokullarda öğlen yemeklerinin kalitesinin artırılmasından, üniversite eğitim kredi borçlarının sosyal sisteme dahil edilmesine varan iyileştirmeler öneriyor.

Üniversite öncesi meslek ağırlıklı bölümlerin yaygınlaştırılmasından yana. Üniversiteye gidemeyenlerin en azından meslek sahibi olmasını hedefliyor.

Koruyucu sağlık sisteminin uygulanacağı, zihinsel ve bedensel engellilere yönelik programlar içeren ve sağlık çalışanlarının koşullarını iyileştiren bir kamu politikası, Petro'nun programında yer alıyor.

Bu başlıklarda Kolombiya oldukça geride bir ülke. Petro'nun, Latin Amerika'nın sosyal dengeleri en bozuk ülkesinde iktidara gelmesi bir dezavantaj ama atacağı en ufak adımın da bir ilerleme olarak kaydedileceği ve bir avantaja dönüşeceği, hepimizin bildiği bir gerçek.

Bir refah toplumu yaratamasa da, bu konuda küçük bir değişim bile önemli bir fark yaratacak.

Örneğin; Bogota Valiliği'nden bu yana savuna geldiği çevreci politikalar hayal değil. Önerdiği şey; eldeki karbon rezervini alternatif enerji kaynaklarıyla beraber kullanan bir geçiş planından ibaret.

Bu mantık çerçevesinde her bölge için ayrı bir plan yürütülebileceği konusunda şirketleri bile ikna etmişe benziyor. 

Petro, hükümetinin çevreci politikaları savunmasına rağmen, Ukrayna savaşı sebebiyle Avrupa'nın ihtiyacını karşılamak için önümüzdeki yıl daha fazla kömür ihraç edeceğini söylüyor.

"Ama" diyor; "bu durum on yıl sürmeyecek; bu madenler on yıl sonra verimliliğini yitirecek ve kapanmak zorunda kalacak. O zamana kadar alternatif politikalar geliştirmemiz gerekiyor."

Ve kısa vadede çevreyi koruyarak yerel halka gelir sağlamak için turizmi geliştireceklerini ekliyor.

Demokratik ilkeler gibi çevreci prensiplerin de benimsenip uygulanması ve oturması için zamana ihtiyaç var.

Mevcut sol yönetimlerin düştüğü ektraktivist ekonomi tuzağından bir gecede kurtulmanın mümkün olmadığının farkında.

Fakat hızlı sermaye birikimi sağlamak için doğayı hesapsızca tahrip etmenin bedelinin daha büyük olduğunu da görüyor. 

Feminizme bakışı kadınların bedensel özgürlüğünün topluma empoze edilmesi değil. Bu konu eşitlikçi bir hükümet olmakla ilgili ama sadece şeklen değil, içerik olarak da.

Mesela kırsalda tarım yapan kadınlara işledikleri toprakların tapusunu verecek bir tarımsal teşvik politikası hükümet programında yer alıyor.

Petro feminizm meselesini toplumsal yapının sökülmesi sürecine indirgemiyor. Asıl sorun zaten dağılmış olan eski toplum yapısının yeniden ve hangi temelde inşa edileceğiyle ilgili.

Bu noktada yardımcısı Francia Marquez, toplumsal ve ekolojik mücadelede öncü bir feminist model. Aynı zamanda Kolombiya halkının dönüşüm arzusunu yansıtıyor.

Bir başka değişim başlığı da Kolombiya dış politikasında gerçekleşecek. Petro geçmişte olduğu gibi Kolombiya'nın, ABD'nin askeri ve güvenlik politikalarına endeksli dış politikasını sürdürmeyecek.

Fakat bu, ABD karşıtı bir cephe siyaseti sürdüreceği anlamına gelmiyor. 

Petro ABD'nin ağırlığı ve önemini göz ardı etmeksizin, komşu Venezuela ve diğer Latin Amerika ülkeleriyle ilişkileri, kendi ülkesinin ihtiyaç ve zorunluluğuna göre düzenleyecek.

Hiç şüphesiz Latin Amerika'nın entegrasyonu için çaba sarf edecek. 

Kuşkusuz barış konusunda, ülkede 70 yıldır süren çatışmanın sona erdirilmesi hedefi, Petro'nun getirdiği bir yenilik değil. Ancak Petro bu konuyu salt belli gruplarla pazarlığa indirgemiyor.

Barış meselesini insan haklarına saygı ve güvenlik politikalarındaki değişimle beraber ele alma taraftarı: Polis teşkilatının sivilleştirilerek, Savunma Bakanlığı'na bağlı birimlerin içişlerine devri, 1999'da kurulmuş olan ve Uribeciliğin muhalefete karşı silahına dönüşen ESMAD isimli toplumsal olaylara müdahale kuvvetinin lağvedilmesi gibi.

Bu yüzden ordunun bazı kesimlerinde hoşnutsuzluğun olduğu, hatta daha Petro göreve gelmeden istifaların yaşandığı doğru.

Ama silahlı kuvvetlerin Kolombiya siyasetinde bir ağırlığı ya da darbe geleneği bulunmuyor.

Asıl çatışma, ordu ve polis hiyerarşisindeki yolsuzluklara Petro'nun göz yummamasından kaynaklanıyor. Kolombiya, Latin Amerika'da güvenliğe en fazla yatırım yapan ülke.

Alınan silah ve mühimmattan, uyuşturucu operasyonlarında elde edilen paradan, generallerin ve polis şeflerinin pay aldıkları biliniyor.

Ayrıca uyuşturucu gruplarının sevkiyatlarına izin vermek de diğer yolsuzluk kaynakları arasında yer alıyor.

Aslında her şey birbiriyle bağıntılı. Örneğin dış politikada ABD'ye bağımlılıktan uzaklaşmak, güvenlik politikalarının da değişmesini sağlıyor.

Petro açıkça, ABD'nin iadesini istediği suçluları sorgusuz sualsiz teslim etmeyeceğini söylüyor. Bu, ülkedeki silahlı gruplarla pazarlıkta onun elini güçlendirecek ve başarı olasılığını artıracak.

Güvenlik bütçesini sıkı denetime tabi tutması da ülke içindeki çatışmayı kontrol altına almasını kolaylaştıracak.

Diğer yandan silahlı grupların azaltılması, yasadışı koka ekimi için ormanların yakılması ve yasadışı madenciliğini azaltacağı için çevreci hedeflere hizmet edecek.

Bu yüzden Petro ekonomiyle iç barış arasında zorunlu bir bağ kuruyor.

Daha önceki barış süreçlerinde amaç, salt belli grupların silahsızlandırılmasından ibaretti.

Ancak Petro, gerilla ile barış ya da silahlı grupların azaltılmasını Kolombiya'nın ekonomik, idari ve toplumsal dönüşümünün bir parçası olarak görüyor. 

Ve her kesimin bu süreçten kazançlı çıkacağı konusunda ikna edici kapsamlı bir perspektif sunuyor.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.