Afganistan'da Ağustos 2021'de iktidarı ele geçiren Taliban, dünyaya ılımlı mesajlar verse de kadınlara pek çok yasak getirdi.

Taliban son olarak dün, kadınlara "örtünme" zorunluluğu getirildiğini duyurdu.

Peki Afganistan'daki kadınların, Taliban ülkede kontrolü sağladıktan sonra kaybettiği bütün haklar neler?

Kadın Bakanlığı kaldırıldı

Taliban iktidara geldikten kısa bir süre sonra Kadın Bakanlığı'nı kaldırdı. Eylül 2021'de yapılan açıklamada bunun yerine İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı'nın kurulduğu bildirildi.

Kadınlar televizyonda görülmesine kısıtlama getirildi

İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı'nın Kasım 2021'de duyurduğu kurallara göre televizyon kanallarında kadın sunucuların ekranda başörtüsü takması emredildi.

Kadın oyuncuların yer aldığı dizi ve tiyatro sahneleri, İslami ilke ve Afgan yasalarına aykırı hem filmlerin hem de dizilerin yayımlanmaması talep edildi.

"Refakatçi" zorunluluğu

İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı kadınların yanında erkek yakını olmadan 72 kilometreden daha uzak bir yere seyahat etmesini Aralık 2021'de yasakladı.

Bildiride, araç sahiplerine sadece tesettürlü kadınlara hizmet verme çağrısı yapıldı. Ayrıca araçlarda müzik dinlenmemesi talimatı verildi.

Kız çocukları okula gidemiyor

Taliban'ın iktidara gelmesinin ardından okullar uzun bir süre kapalı kaldı. Kız öğrencilerin ortaokul ve liselere 23 Mart'ta döneceğini açıklayan Taliban, eğitimin başlamasına saatler kala geri adım attı.

Milli Eğitim Bakanlığı, kız çocukları için "şeriat kanunlarına ve Afgan kültürü ve geleneklerine uygun bir üniforma" tasarlanmadığını duyurdu. Üniforma tasarlandıktan sonra kızların okula gitmesine izin verileceği kaydedildi.

Üniversitelerde de karma eğitime son verildi. Ayrıca kadınların erkek öğretmenlerden ders almasına son verildi.

Kadınlar işlerini kaybediyor

Taliban yetkilisi Vahidullah Haşimi, kadınlarla erkeklerin birlikte çalışamayacağını Eylül 2021'de söyledi. “Afganistan'a şeriat hukukunu getirmek için neredeyse 40 yıl savaştık” diyen Haşimi, şöyle konuştu:

Şeriat, erkek ve kadınların bir çatı altında bir araya gelmesine ya da birlikte oturmasına izin vermiyor. Kadınlarla erkekler birlikte çalışamaz. Kadınlar ofislerimize gelip bakanlıklarımızda çalışamaz.

Ülkedeki on binlerce kadın da Taliban'ın yönetimi devralmasından sonra işlerini kaybetti.

Kadınlara örtünme zorunluluğu

İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı, kadınların "örtünmesinin" zorunlu kılındığı dün ilan etti. Kadınlardan ya Afgan geleneklerinden biri olan burka ya da vücutlarını tamamen örten siyah çarşaf giymesi istendi.

Siyah çarşaf giyen kadınların kendilerine namahrem olan biriyle karşılaştığında yüzlerini örtmesi ve sadece gözlerinin açık kalabileceği duyuruldu.

Buna göre kurallara riayet etmeyenlerin "aile reisleri" önce uyarılacak; uyarıya aldırış edilmemesi halinde "aile reisine" üç gün hapis cezası yaptırımı uygulanacak. Ailedeki yetişkin kadının yine de "örtünmemesi" halinde aile reisi mahkemeye çıkartılacak.
 

Afgan gazeteci Nilüfer Eyübi konu hakkında attığı tweet’te "Taliban İyiliğe Davet ve Kötülükten Sakındırma Bakanlığı’nın duyurusuna göre kılık kıyafet zorunluluğuna itaat etmeyenlerin sonuçlarına katlanacağı söylendi. Derhal önlem alınmazsa sırada kadınların evden dışarıya adım atmasının yasaklanması var" ifadesini kullandı.

 

Independent Türkçe, Reuters, AFP, AA

Derleyen: Uğurcan Yıldız