Türkiye - İsrail yakınlaşması Hamas'ı nasıl etkileyecek?

Uzmanlar Hamas için hem risk hem de fırsat olduğunu söylüyor

Bazı siyasi analistler, Erdoğan ve Herzog arasındaki görüşmenin "tarihi nitelikte olduğunu" yazmıştı (Reuters)

Türkiye - İsrail ilişkilerinde son dönemde atılan olumlu adımlar, Ankara'nın uzun süredir destek verdiği Hamas'la bağlarını nasıl etkileyeceği sorusunu gündeme getirdi.

Ankara ve Tel Aviv arasındaki ilişkiler 2008-2009'daki Gazze Savaşı ve daha sonra 2010'da 10 sivilin ölümüyle sonuçlanan Mavi Marmara olayının yarattığı krizle kopma noktasına gelmişti.

Fakat Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın haziranda düzenlenen yemin töreninin ardından ülkenin başına geçen İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog'u Türkiye'ye davet etmesiyle ve iki liderin 9 Mart'ta Ankara'da buluşmasıyla Türkiye - İsrail ilişkilerinde uzun süredir ilk defa olumlu bir gelişme kaydedilmişti.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Öte yandan bu yakınlaşmanın Türkiye'nin 2007'de Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçiren Hamas'la kurduğu yakın ilişkilerde nasıl yankılanacağı bir merak konusu.

Fransız haber ajansı AFP'nin analizinde Türkiye'nin ABD, İsrail, Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği tarafından terörist örgüt olarak tanınan Hamas'a finansal ve lojistik destek verdiği, eski İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümetinin sınırdışı ettiği Hamas yetkilisi Salih Aruri'nin bir dönem İstanbul'da kalmasına izin verdiği, Hamas lideri İsmail Henniye ve eski lideri Halid Meşal'i de ülkede ağırladığına dikkat çekildi.

Analizde, Erdoğan'ın "Filistin'in mücadelesinin önde gelen destekçilerinden ve İsrail'i sert eleştiren liderlerden olduğu fakat bölgedeki stratejisini değiştirdiği" ifade edildi.

"İstanbul artık misafirperver davranmayacak"

Hamas, Erdoğan - Herzog görüşmesine dair 9 Mart'ta yayımladığı açıklamada doğrudan Türkiye'nin adını kullanmadan "Siyonist oluşumun kıdemli yetkililerinin Arap ve İslam ülkelerine ziyaretlerini, özellikle de Herzog'un bölgedeki birkaç ülkeye ziyaretini endişeyle takip ediyoruz" demişti.

Gazze'deki El Ezher Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Moukhaimer Ebu Saada, AFP'ye açıklamasında "Hamas endişeli" dedi.

Akademisyen, "İsrail'in Türk makamları üzerindeki baskıyı artırması bekleniyor. Hamas liderlerinin Beyrut ya da İran'a gideceğini düşünüyorum çünkü İstanbul artık onlara misafirperver davranmayacak" ifadelerini kullandı.

Erdoğan - Herzog görüşmesinde yer alan fakat kimliklerinin gizli tutulmasını isteyen kaynaklarsa iki liderin Türkiye'deki Hamas yetkililerinin durumu hakkında görüştüğünü söyledi.

Kimliğini paylaşmayan kıdemli bir Hamas yetkilisi, AFP'ye açıklamasında herhangi bir ülkenin iç siyasetine karışmadıklarını belirterek "Türkiye başta olmak üzere tüm Arap ve Müslüman ülkelerle iyi ve dengeli ilişkileri korumak istiyoruz" dedi.

"Hamas için avantajlı olabilir"

El Ezher Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Naci Şurab da Hamas'ın İsrail görüşmesi nedeniyle "Türkiye'yle ilişkilerini feda etmeyeceği" yorumunu yaptı.

Şurab, Türkiye - İsrail ilişkilerinin onarılmasının Hamas açısından olumlu bir gelişme olarak karşılanabileceğini de söyledi. Akademisyen, Hamas'ın doğrudan İsrail'le ilişki kurmadığı için Türkiye'yi bir arabulucu olarak kullanabileceğini ifade etti.

İslamcı hareketlerle ilgili çalışan uzman Hüsam Dajani ise Türkiye'nin Hamas'la yakın ilişkilerini korumaya çalışacağını çünkü Filistinlilere verdiği desteğin Ankara'ya Müslüman coğrafyada itibar sağladığını belirtti.

 "İsrail, Filistin'e desteği kesmeye çalışıyor"

ABD merkezli Al Monitor sitesinde yer alan haberde Hamas'ın Erdoğan - Herzog yakınlaşmasını olumlu karşılamadığı belirtildi.

Kimliğini paylaşmayan bir Hamas yetkilisi, Al Monitor'a açıklamasında Hamas'ın İsrail'le herhangi bir normalleşme adımını kabul etmediğini söyledi. Yetkili, "İsrail, Arap ve İslam ülkeleriyle ilişkilerini normalleştirerek Hamas liderliğindeki Filistin'in silahlı bölüklerine siyasi, finansal ve askeri desteği durdurmayı amaçladığını" belirtti.
 


Birleşik Krallık merkezli The Times gazetesi şubatta Türkiye'nin "Hamas üyeleriyle ilişkilerini yeniden gözden geçirdiğini" ve Hamas'ın ülke içindeki faaliyetlerini kısıtlamaya yönelik hazırlıklar yaptığını iddia etmiş, haber İsrail basınında da yankı uyandırmıştı.

Al Monitor'a konuşan Hamas yetkilisi bu iddiaları yalanlayarak Türkiye'deki yetkililerin "son yıllarda ya da Herzog'un Türkiye'ye ziyaretinin ardından böyle bir talepte bulunmadığını" söyledi. Yetkili, "İsrail Cumhurbaşkanı'nın ziyaretinin İstanbul'daki Hamas üyeleri için ne tür sonuçlar doğuracağının ileride belli olacağını" da sözlerine ekledi.

"Türkiye'nin imajına zarar verebilir"

Gazze İslam Üniversitesi'nden siyaset bilimi profesörü Tayseer Muhsin, Herzog'un ziyaretinin doğrudan Türkiye'nin Filistin'le ya da ağırladığı Hamas yetkilileriyle ilgili konumunu değiştirmeyeceğini söyledi.

Hamas'a yakınlığıyla bilinen ve Gazze'deki Felesteen gazetesinde siyasi analizler kaleme alan İyad Kara, İsrail'in Türkiye ve bölgedeki diğer ülkelere Hamas'ın faaliyetlerini kısıtlaması yönünde baskı uygulamayı hiç bırakmadığını savunarak "Türkiye'nin Hamas üyelerine yönelik kısıtlamalara gideceğini düşünmüyorum çünkü böyle bir hamle onun Arap bölgesindeki ve Filistin meselesindeki imajına zarar verir" dedi.

Globes gazetesinde yer alan incelemedeyse Türkiye-İsrail yakınlaşmasının Hamas'ı endişelendirdiği ve bunun ilişkileri onarmaya çalışan Ankara'yla Tel Aviv arasında gerginliği yeniden artırabileceğine dikkat çekildi

Herzog ve Erdoğan'dan olumlu mesajlar

Ankara'daki görüşmenin ardından Herzog ve Erdoğan, ikili ilişkilerin geliştirilmesine yönelik olumlu mesajlar vermişti.

2008'den beri İsrail - Türkiye arasında yapılan ilk üst düzey ziyaret öncesinde Herzog, Tel Aviv'deki Ben Gurion Havalimanı'nda yaptığı açıklamada "İlişkilerimizi yeniden başlatmalı, devletler arasında saygı çerçevesinde ölçülü ve dikkatli bir biçimde inşa etmeliyiz" demişti.

Görüşmenin ardından Herzog, "Geçmişteki anlaşmazlıklar bir anda ortadan kalkmaz ama biz güven ve saygı yolculuğuna çıkmayı, birlikte ileriye bakmayı seçiyoruz" diye konuşmuştu.

Erdoğan da olumlu mesaj vererek "Bu tarihi ziyaretin Türkiye - İsrail ilişkilerinde yeni bir dönüm noktası olacağına inanıyorum. Bölgemizde barış, huzur ve birlikte yaşama kültürünün yeniden hakim kılınmasına katkı sağlamak bizim elimizdedir" ifadelerini kullanmıştı.



Independent Türkçe, AFP, Globes, Al Monitor, The Times, Israel Hayom

DAHA FAZLA HABER OKU