Arjantin; ABD'yi Asya'da endişelendiriyor

Hüsamettin Aslan Independent Türkçe için yazdı

Görsel: Ani News

Arjantin Cumhurbaşkanı Alberto Fernandez, bir süredir iç siyasette yaşanan tartışmaları bir kenara bırakarak Asya ülkelerine önemli bir yurt dışı gezisi gerçekleştirdi. Latin Amerika'da Barbados'ta başlayan seyahat Rusya ve Çin ziyaretleriyle devam etti. 

Cumhurbaşkanı Fernandez'in Asya ziyareti ABD medyası tarafından yakından ve eleştirel bir gözle takip edildi. Nitekim Fernandez'de Moskova ve Pekin'de yaptığı açıklamaları ve gerçekleştirdiği işbirlikleri ile ABD'yi de oldukça tedirgin etti. 

Çünkü Arjantin Cumhurbaşkanı, ABD'nin arka bahçesini Ruslara ve Çinlilere açmak istiyor; ABD'de bu stratejiyi ulusal bir tehdit görüyor.

Arjantin'in solcu Fernandez hükümeti, ülkenin ekonomisini canlandırmak ve azalan döviz rezervlerini yenilemek için ideolojik yakınlık duyduğu Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüştü.

Fernezdez, her iki ülkede de paradigma değişimi sinyali veren açıklamalar yaptı. Rusya ziyaretinde "Arjantin'in Rusya'nın Latin Amerika'ya açılan kapısı olması gerektiğini" ifade ederken; Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile gerçekleştirdiği anlaşama ile Arjantin'i Çin İpek Yolu'na girişini resmileştirdi.

Arjantin Cumhurbaşkanı, gerçekleştirdiği her iki ziyarette de ABD'nin şimşeklerini üzerine çekti. Ancak bu tepkinin sürekliliğiyle ilgili kesin bir yargı da bulunamıyoruz. Nitekim Arjantin Borsası da; IMF'nin Fernandez hükümetiyle anlaşmasına rağmen dış etkenler nedeniyle 48 saat içinde ciddi kayıplar yaşadı.


Arjantin, Çin ile 35 milyar dolarlık finansman ve Swap anlaşması yaptı; mega yatırımları da Çin'e teslim etti

Arjantin, Çin ile büyük enerji ve altyapı projeleri için ve beş yıllık bir yatırım plan çerçevesinde toplam 35 milyar dolarlık bir anlaşmada mutabakata vardı. Bu anlaşmaların 23,7 milyarlık bölümü Çin hükümeti tarafında Arjantin'de yatırım olarak tasarlandı.

Arjantin merkezli Ambito gazetesinin federal hükümet içindeki isimsiz kaynaklardan alıntı yaptığı habere göre, Başkan Alberto Fernandez'in finansman anlaşmasına dahil edilmesi beklediği projelerden bazısı şunlardı:

Cauchari fotovoltaik santralinin genişletilmesi (400 milyon dolar), Atucha III Nükleer Santrali (8,5 milyar dolar) Nestor Kirchner ve Jorge Cepernic hidro baraj  (4 milyar dolar) projeleriydi. Ayrıca demiryolu modernizasyonu ve Huwai şirketinin önerisiyle 5G teknoloji altyapısı ikili görüşmelerin bir parçası oldu.

Bunun dışında Arjantin Cumhurbaşkanı Fernandez'in Çinli Chery firmasının Santa Fe eyaletinde bir elektrikli araba ve otobüs ile lityum pil fabrikası kurulması noktasında da görüşme yaptığı da açıklandı.

Buna ek olarak Arjantin'in, Çin'den 130 milyar yuan takasını (20,6 milyar dolar) ek 20 milyar yuan artırmasını istiyor. Arjantin Ekonomi bakanı Martín Guzman geçtiğimiz günlerde Fransız gazetesi Le Fígaro'ya verdiği demeçte, "ekonomi düzelirken talebi zedelemek istemiyoruz" dedi.

Bu yüzden de Arjantin hükümetinin Çin'den yuan cinsinden ikili döviz takasını genişletmesini istediği, böylelikle IMF ile yapılacak ödemeler öncesinde rezervleri güçlendirmeyi hedeflediği düşünülüyor.

En son 2019'da yenilenen Çin takas anlaşması, şu anda Arjantin'in toplam brüt rezerv stokunun yarısından fazlasını temsil ediyor.

Takas anlaşması, Çin Halk Bankası ile Arjantin Merkez Bankası arasında gerçekleşecek. Bankaların nihai ihtiyaçları için bu parayı çekme seçeneği var ama kullanırlarsa faiziyle karşı tarafa iade etmeleri gerekmektedir.

Arjantin kongresinin bütçe ofisinden alınan verilere göre, IMF'ye 700 milyon doların üzerinde bir faiz ödemesinin ay sonundan önce yapılması gerekiyor ve Fernandez, hükümetinin mevcut durumuna göre ödeme yapamayacağı öngörülüyor.

Ayrıca, yeşil kalkınma, dijital ekonomi, uzay alanı, Beidou navigasyon sistemi, teknoloji ve inovasyon, eğitim ve üniversite iş birliği, tarım, yer bilimleri, kamu medyası, spor ve nükleer tıp gibi farklı alanlarda iş birliği imzalandı.

Öte yandan, Arjantin hükümeti de Chengdu'da, Sichuan, Guizhou, Shaanxi ve Yunnan Eyaletlerini kapsayan bir Başkonsolosluk kurulmasını talep etti.


Alberto Fernandez'in Şi Cinping görüşmesi; Batılı Büyükelçileri endişenlerdi

Başkan Alberto Fernández, Başkan Şi Cinping ile dikkat çekici görüşme gerçekleştirdi.  Çin'in, Arjantin'e "ekonomik ve finansal istikrarı koruma çabalarına sağlam desteği" yinelendi.

Her iki taraf da Çin Halk Bankası ile Arjantin Cumhuriyeti Merkez Bankası arasındaki döviz takası ve ulusal para birimlerinin daha fazla kullanılmasını teşvik etmek ve iş birliğini güçlendirmek için anlaştılar. 

Arjantin merkezli El Cronista'nın haberine göre Fernandez'in Çin ziyareti nedeniyle Avrupa Birliği ve Asyalı yabancı büyükelçiler Buenos Aires'te resmi olmayan bir toplantı gerçekleşti.

Büyükelçiler, Alberto Fernandez'in Pekin'de Şi Cinping ile müzakere edeceği ve 17 büyük projenin Çin'e verilmesini endişeyle karşıladılar. Hatta Çin'in Arjantin'de artan etkisinden tedirginlik duyarak; Çin projeleri nedeniyle Cumhurbaşkanlarını uyardı.

Alberto Fernández, Şi Cinping ile bir araya gelmesinden sonra ortak açıklama yapıldı; ve Arjantin ve Çin arasında diplomatik ilişkilerin kurulmasının 50. yıldönümü çerçevesinde "samimi, dostane ve verimli" olarak nitelendirildi. İpek Yolu anlaşması imzalandı; ve Çin, IMF'den ek ücretlerde indirim talep etti.

Bu anlamda, iki ülke, İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve Deniz İpek Yolu konularında anlaştı. Böylece Arjantin limanları Çin'e açılmış oldu. 

Buna ek olarak, Arjantin, Tayvan meselesinde "Tek Çin" ilkesine bağlılığını yeniden teyit ederken, Çin'de, Malvinas/Falkland Adaları Sorununda Arjantin'i desteklediğini yineledi.

Çin, Arjantin'de enerji, konut, su şebekesi, kanalizasyon ve ulaşım ile ilgili 9,7 milyar dolarlık bir yatırım planı tasarladı. Bu bağlamda bu yatırım çalışmasının da 9,7 milyar doları bulması bekleniyor.

En dikkate değer girişimlerden biri, 550 milyondan fazla aktif kullanıcısı olan Çin'in en büyük perakende şirketi JD.com ile Arjantin'in ihraç ürünlerinin işlem hacmini genişletmesi hedefi oldu. Bu bağlamda Arjantin ihraç ürünleri et, şarap ve deniz ürünlerinin alımını önemli ölçüde artırılması hedeflenmektedir.

Başka bir proje, Arjantin'de bir 'kalite kontrol platformu' kurmak isteyen Çinli geleneksel medikal şirketi Tong Reng Tang, safra taşını Çin'e ithal etmek istiyor. Firmanın hedefi Çin'e sığır safra taşlarında ihraç etmek istemektedir. Ayrıca Çinli Sinograin firması, fasulye ve soya fasulyesi yağı ithal etmeyi taahhüt etti.  

Çinli Zijin ve Tsingshan şirketleri de Arjantin'de madencilik sektörüyle ilgileniyor. Zijin, Çin'deki en büyük altın ve bakır üreticilerinden birisidir ve Forbes'a göre dünyanın en büyük 11 altın üreticisinden biridir.

Kısa süre önce, Kanadalı madencilik şirketi Neo Lithium'u satın aldığını duyurdu. Zijin, Tres Quebradas projesi için başlangıçta 319 milyon ABD doları yatırım yapacağı düşünülüyor.

Nükleer enerjide, Jiangxi Nuclear Power CO'nun Rio Negro'nun devlete ait yüksek teknoloji şirketi Invap ile stratejik bir anlaşma imzaladı.

Tsingshan ise dünya çapında büyük bir paslanmaz çelik ve nikel üreticisi ve Salta'da lityumdan yararlanmak için 370 milyon dolardan fazla yatırım yapacağını açıkladı.

Çinliler ayrıca, Caldera Limanı'na ve Asya-Pasifik Bölgesi ülkelerine doğrudan ulaşım için, Catamarca-Arjantin-Atacama Bölgesi ve Şili arasında bir bağlantı yolu olan San Francisco Uluslararası Geçidi ile de ilgileniyorlar.

Teknolojide Arjantin'deki varlığını genişletmek ve cep telefonlarını Tierra del Fueg'de üretmek için Xiaomi Mağazalarının (Mi Mağazaları) açılmasına da destek verildi.

Buna ek olarak, Pekin tarafından uluslararası uzay işbirliği için Arjantinli Spacesur şirketi ile teknolojik ve ticari bir anlaşma imzaladı. Böylelikle  Çin-Arjantin ortak uydu teknolojisi ihracat modeli geliştirmek istemektedir.

Öte yandan, Arjantin'e yönelik Çinli turistin seyahati için trip.com aracılığıyla turizm anlaşması yapıldı.


Rus aşısı Sputnik V; Arjantin ile Rusya'yı yakınlaştırdı

Moskova, Sputnik V aşılarını Arjantin'e dağıtmaya başladığından beri ikili ilişkiler önemli ölçüde güçlendi. İki ülkenin sağlık, finans ve ulaştırma sektörlerinde potansiyel ortak projeleri görüşmesi bekleniyor.

Amaç, Arjantin için ekonomik büyümeyi ve yabancı yatırımı teşvik etmek olacak, Rusya ise bölgesel etkisini güçlendirmeye çalışacak.

Bu, özellikle, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu'nun Aralık ayında ticareti ve yatırımı güçlendirmek için ön görüşmelere başlaması ve Bueno Aires tarafından 800 milyon dolarlık Rus elektrikli tren satın alınmasıyla ortaya çıktı.

Bu nedenle, her iki ülkede COVID-19'un yayılmasına karşı koymaya ve ekonomik toparlanmaya öncülük etmeye devam ettikçe, Arjantin-Rusya ilişkileri muhtemelen daha iç içe geçecek.

Fernandez'in Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede Arjantin'in ABD'ye olan bağımlılığını kırması gerektiğini söylemesi ve Arjantin'in Rusya'dan Latin Amerika'ya "geçit" olmasını önermesi üzerine; Fernandez hükümeti, Rus fonlarıyla altyapı anlaşmaları imzaladı.

Rus iş adamları, pandemi sonrası Arjantin'in büyümesine dikkat çekti. Hidrokarbon, enerji, finans, endüstriyel ve teknolojik sektörlerden referanslar aldı.

ABD, Rusya ve Çin'in Latin Amerika'daki "istikrarsızlaştırıcı etkisini" durdurmasını istiyor. Daha doğrusu Latin Amerika ülkelerinin yörüngesinden çıkmasını istemiyor. Dolayısıyla da Latin Amerika'nın jeopolitik önemini kabul ediyor .

Sonuç olarak son yıllarda Çin, birçok Latin Amerika ülkesinin ana ticaret ortağı olarak ABD'nin yerine geçti. Bu arada Rusya, Washington'un arka bahçesinde üç ABD düşmanı ülke olan Küba, Nikaragua ve Venezuela'ya askeri destek ve silah sağlayan önemli bir tedarikçiye dönüştü.

Çin'in Arjantin'i 'İpek Yolu'na dahil etmesi, aslında Asya devinin "agresif bir borç verme stratejisinin" bir parçası olarak görülebilir. Elbette bu durum ABD ile gerilim yaratabileceği yüksek ihtimal olarak değerlendirmektedir.

Ancak ABD, Latin Amerika'da Çin ile rekabet etmek istiyorsa, Amerikan Başkanı Biden'ın Latin Amerika'da daha etkili olma konusunda ciddileşmesi gerekiyor.

Çünkü ABD, "daha azıyla daha fazlasını" yapmayı umarak Çin'in sunduğu milyarlarca dolarlık yatırım ve finansmanla rekabet edemez.

ABD özel sektörü bir miktar yatırım sağlayabilir, ancak ABD hükümetinin güvenli, demokratik, müreffeh ve şeffaf bir yarımküre için kendi vizyonunu geliştirmek istiyorsa bölgede daha fazla kaynak harcaması gerekiyor.

Zira ABD'nin Latin Amerika'da Çin'in harcadığı milyarlarla rekabet edecekmiş gibi davranmayı bırakması gerekmektedir.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU