Çin, nükleer silah mühimmatını şaşırtıcı bir hızla büyütüyor. Ana hedeflerinden biri de gelecekte Tayvan üzerinden çıkabilecek bir savaşta ABD'ye karşı stratejik avantaj elde etmek.
Çin'in liderleri ABD'ye karşı nükleer caydırıcılık seviyesine ulaşmanın, gelecekte Tayvan üzerinden veya Güney Çin Denizi'nde çıkabilecek bir çatışmayı kesin surette geleneksel silah kullanımıyla sınırlı tutmasını, böylece ABD ordusunu bu avantajından bilfiil yoksun bırakmasını umuyor.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) karadan, denizden ve havadan fırlatılabilen, bazıları ABD şehirlerine ulaşabilen, nükleer başlık taşıyabilen balistik füzelerin de dahil olduğu küçük bir nükleer üçlemeyi halihazırda oluşturdu.
Pentagon'un 2021 Çin'in Askeri Gücü Raporu'nda Çin'in 2027'ye kadar 700 civarı ve 2030'a kadar da en az 1000 fırlatılabilen nükleer savaş başlığı temin edebileceğini öngörmesi bu hafta şiddetli tartışmalar yarattı. Bu, Pentagon'un geçen yılki 500 savaş başlığı tahminine kıyasla büyük bir artış.
2027 tarihiyse bilhassa endişe vericiydi. Bu, Halk Kurtuluş Ordusu'nun (HKO) 100. yıldönümünü kutlayacağı ve aynı zamanda Washington'daki birçok kişinin Çin'in Tayvan'ı işgal edeceğini tahmin ettiği yıl.
Pekin, Çin'den ayrılan özerk demokratik adayı ülkenin bir eyaleti olarak görüp gerekirse zor kullanarak geri alacağını vaat ederken, ABD içinse Çin'in büyüyen askeri gücünü kontrol altına almak için Tayvan'ı savunmak hayati önem taşıyor.
Raporda, "ÇHC'nin ABD'yi tehdit edebilecek, karaya konuşlandırılmış kıtalararası balistik füze başlıklarının sayısının yaklaşık 200'e çıkması bekleniyor" dendi.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
18 Nisan 2024 - Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) Dubai kentinde sağanak yağışların ardından arabalar sular altında kalmış caddede böyle görüntülendi. Ortadoğu'nun finans merkezi olan kentin devasa otoyolları sel yüzünden tıkandı ve büyük havalimanında kaos yaşandı. Kayıtların tutulmaya başlandığı 1949'dan beri görülen en şiddetli yağışlarda BAE'de bir, Umman'da 20 kişi hayatını kaybetti. Afetin ardından aşırı yağışların bulut tohumlamadan kaynaklanıp kaynaklanmadığına dair tartışma başladı (Giuseppe Cacace/AFP) -
2/30
17 Nisan 2024 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin Goma kentinin dış kesimlerindeki Bulengo kamponda savaştan kaçan çocuklar bulaşık yıkıyor. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, silahlı çatışmaların pençesindeki bölgeyi 16-18 Nisan'da ziyaret ediyor. Ruanda ordusunun desteklediği M23 isyancıları 2021'in son aylarından bu yana doğudaki Kuzey Kivu bölgesinin büyük kısımlarını ele geçirdi ve yaklaşık 2 milyon kişinin yerinden olmasına yol açtı (Alexis Huguet/AFP) -
3/30
16 Nisan 2024 - Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da 17. yüzyıldan kalma tarihi borsa binası bu sabah alevlere teslim oldu ve binanın simge kulesi yıkıldı. Başkentteki en eski binalardan olan yapı, nedeni henüz bilinmeyen bir şekilde alev aldığında yenileme çalışmaları yapılıyordu. Danimarka parlamentosunun yanında yer alan bina, 1620'ler Kral IV. Christian tarafından inşa ettirilmişti (Emil Helms/AFP) -
4/30
15 Nisan 2024 - Tarihte ilk kez eski bir ABD Başkanı'nın yargılandığı ceza davası bugün başladı. New York'taki Manhattan Ceza Mahkemesi'nde görülen ilk duruşmada hakim karşısına çıkan eski Başkan, "Suçsuz olduğum için burada olmaktan gurur duyuyorum. Siyasi saiklere açılmış bu dava Amerika'ya hakarettir. Buna benzer bir olay daha önce hiç görülmedi. Buraya asla getirilmemeliydim" dedi. "Sus payı davası" diye bilinen yargılamada, Trump'a evlilik dışı ilişkilerini örtbas etmek için "sus payı" ödemeleri yapmak da dahil olmak üzere 34 ayrı suçlama yöneltiliyor. Skandallarla boğuşan 77 yaşındaki Trump, suçlu bulunması halinde 4 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Trump, hakkındaki suçlamaları reddediyor ve suçsuz olduğunu savunuyor (Michael Nagle/AFP) -
5/30
14 Nisan 2024 - İran'ın İsrail'e drone ve füze saldırısı düzenlemesinin ardından bugünün erken saatlerinde başkent Tahran'daki Filistin Meydanı'nda toplanan göstericiler İran ve Filistin bayrakları sallıyor. İran'ın Şam'daki konsolosluk binasına İsrail'in 1 Nisan'da düzenlediği hava saldırısında İran Devrim Muhafızları Ordusu'ndan 7 kişinin ölmesinin ardından İran dün İsrail'e yüzlerce kamikaze drone'u, balistik ve seyir füzesiyle saldırı başlattı. İran bazı askeri hedefleri vurduğunu, İsrail ise saldırıların çoğunun hava savunma sistemlerince önlendiğini fakat bir askeri üsse füze isabet ettiğini bildirdi. Dün geceki saldırı, İran'ın kendi topraklarından İsrail'e düzenlediği ilk saldırı olma özelliği taşıyor (Atta Kenare/AFP) -
6/30
13 Nisan 2024 - Avustralya'nın Sidney kentindeki Westfield Bondi Junction alışveriş merkezinde meydana gelen bıçaklı saldırıdan sonra polis binaya giriyor. Saldırıda 6 kişiyi öldüren erkek saldırgan polis tarafından vurularak etkisiz hale getirildi. Hastaneye kaldırılan yaralılar arasında 9 aylık bir bebeğin de olduğu bildirildi. Britanya Kralı III. Charles, saldırı karşısında şoke olduğunu ve dehşete kapıldığını belirtti. New South Wales polisi ilk belirtilere göre bunun bir terör saldırısı olmadığını açıkladı (David Gray/AFP) -
7/30
12 Nisan 2024 - Myanmar'ın Myawaddy kasabasının cunta karşıtı direnişçilerin eline geçmesinden sonra ülkeden kaçmak için sınır kapısında kuyruğa giren insan seli karşısında Tayland'ın Tak eyaletinde yer alan ve Myanmar'a sınırı olan Mae Sot kentinde askeri personel nöbet tutuyor. Stratejik öneme sahip Myawaddy kasabasının gittkçe güçlenen cunta karşıtlarının eline geçtiği dün bildirilmişti. Myawaddy'de çatışmalar devam ederken, Tayland ordusu askeri devriyeleri artırmıştı. Şubat 2021'de Myanmar ordusunun yönetime el koymasının ardından ülke çapında protestolar patlak vermiş ve silahlı direniş başlamıştı (Athit Perawongmetha/Reuters) -
8/30
11 Nisan 2024 - Rusya, yörüngeye ağır yükler taşıması için tasarlanan Angara-A5 uzay aracını Vostoçni Uzay Üssü'nden fırlattı. 9 ve 10 Nisan'da çeşitli arızalar sebebiyle iptal edilen deneme saat 12.00'de gerçekleşti. Gelecekte Angara-A5 roketinin Rus yörünge istasyonunun modüllerini uzaya göndermek ve insanlı uzay araçlarını fırlatmak için kullanılması bekleniyor (AFP/ROSCOSMOS) -
9/30
10 Nisan 2024 - ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumiyo Kişida, Beyaz Saray'daki resmi karşılama töreninde. Çin'in askeri ve ekonomik bakımdan atağa kalktığı ortamda Biden, Hint-Pasifik'teki hayati ortaklıkları güçlendirme kararlılığını pekiştirmek adına ağırladığı Kişida'yla önemli bir Oval Ofis toplantısı da gerçekleştirecek. Biden ve Kishida arasındaki ikili görüşmenin bir parçası olarak çok çeşitli kritik sektörleri kapsayan 70'in üzerinde maddenin açıklanması bekleniyor (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
10/30
9 Nisan 2024 - Nepal'in başkenti Katmandu'da güvenlik güçleri, Ulusal Demokratik Parti'nin (RPP) organize ettiği protestoda eylemcilere müdahale etti. RPP, monarşinin geri gelmesini ve Güney Asya ülkesinin bir Hindu eyaleti olmasını talep ediyor. Polis, yüzlerce kişinin katıldığı eyleme müdahale ederken göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı. Parti, olaylarda kurmaylarından bazılarının yaralandığını açıkladı. 2008'de tahttan indirilen Kral Gyanendra'nın destekçileri, polis barikatlarını aşıp başbakanlık ve bakanlıkların olduğu alana erişmeye çalışıyordu (Prakash Mathema/AFP) -
11/30
8 Nisan 2024 - Kurtarma ekipleri Rusya'nın Orenburg bölgesinde, Ural Dağları'nın güney ucunun güneydoğusunda yer alan Orsk şehrinin sular altında kalan kısmındaki sakinleri tahliye ediyor. Rusya Acil Durumlar Bakanlığı'nın yaptığı açıklamaya göre, ülkenin 39 bölgesinde 10 bin 400'den fazla ev su altında kaldı. Orsk'taki barajın patlamasıyla 230 bin nüfuslu kentte 6 bin 100 kişi tahliye edildi. Kremlin tarafından yapılan açıklamada, Urak’daki Kurgan ve Siberya’ya bağlı Tümen bölgesindeki sellerin kaçınılmaz olduğu kaydedildi. Bu nedenle bölgede acil durum ilan edilmesi kararı alındığını duyuran Tümen Bölge Valisi Aleksandr Moor, "Acil durumu tedbiren devreye sokuyoruz" ifadesini kullandı (Anatolii Zhdanov/AFP) -
12/30
7 Nisan 2024 - RB'nin Avustralyalı pilotu Daniel Ricciardo ve Williams'ın Taylandlı pilotu Alexander Albon, Suzuka'da düzenlenen Formula 1 Japonya Grand Prix'de kaza yaptı. Yarış başladıktan saniyeler sonra yaşanan kazada Ricciardo'nun aracının tekerleği Albon'un aracına çarparak onu pist dışına itti. Sürücüler araçlarından tek başlarına çıkmayı başarırken durumlarının iyi olduğu bildirildi. Kazanın ardından tekrar başlatılan yarışı Max Verstappen birinci sırada tamamladı (JIJI/AFP) -
13/30
6 Nisan 2024 - Ekvador'un başkenti Kito'da polis ve askerler, eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Jorge Glas savcılıktan çıkarken güvenlik operasyonu gerçekleştirdi. Dün Ekvador'da yetkililer, Kito'daki Meksika Büyükelçiliği'ne baskın düzenleyip Meksika hükümetinin siyasi sığınma hakkı vereceğini duyurduğu Glas'ı gözaltına almıştı. Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador söz konusu hareketin ulusal egemenliğin "açık" ihlali anlamına geldiğini söyledi. Eski Ekvador Devlet Başkanı Yardımcısı Glas, hakkında yürütülen rüşvet soruşturması kapsamında 3 Ekim 2017'de tutuklanmış, Aralık 2022'de Meksika'nın Kito Büyükelçiliği'ne sığınmıştı (Rodrigo Buendia/AFP) -
14/30
5 Nisan 2024 - Doğu Kudüs'teki Mescid'i Aksa'da Ramazan ayının son cuma namazı yaklaşık 120 bin kişiyle kılındı. İsrailli yetkililer, yalnızca kısıtlı sayıdaki Müslümanın Batı Şeria'dan gelerek Mescid-i Aksa'da cuma namazı kılmasına izin verdi. Sabah saatlerinden bu yana şehrin sokaklarına çok sayıda güvenlik gücü konuşlandırılmış ve Doğu Kudüs'ün Eski Şehir bölgesi çevresindeki birçok cadde kapatılmıştı (Ammar Awad/Reuters) -
15/30
4 Nisan 2024 - Tayvan'ın doğusundaki Hualien kentinde meydana gelen şiddetli depremin ertesi günü bir yapı mühendisi, eğilmiş bir binadan örnek alıyor. Doğu Asya ülkesinde gerçekleşen afet sonrası en az 10 kişi hayatını kaybetti ve binden fazla da yaralı var. 7,4 şiddetindeki depremin hasar verdiği bina sayısıysa 125. Adada son 25 yıldır görülen en şiddetli depremin merkez üssü Hualien'de 300 bin kişi yaşıyor (Chiang Ying-ying/AP) -
16/30
3 Nisan 2024 - Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin 37'inci Deniz Piyade Tugayı'ndan bir asker, Ukrayna'nın güneyinde açıklanmayan bir yerde gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sırasında Fransız AMX-10 RC zırhlı aracında. Rusya'nın Ukrayna'ya tam kapsamlı bir istila başlatmasının üzerinden 769 gün geçti ve savaş tüm hızıyla devam ediyor. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Rusya'nın yılın başından itibaren Ukrayna'nın doğusunda 403 kilometrekare toprak ele geçirdiğini söylerken Ukrayna bu iddiayı reddetti. Öte yandan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski, seferberlik yaşını 27'den 25'e düşüren yasayı imzaladı (Ivan Antypenko/Reuters) -
17/30
2 Nisan 2024 - Kudüs'te İsrail'in parlamentosu Knesset önünde bir protestocu, Hamas'ın 7 Ekim'de düzenlediği saldırıda rehin alınanların derhal serbest bırakılması için düzenlenen eylemde. Parlamento binasının çevresinde kurulan çadırlarda yurttaşlar erken seçim çağrısı yaparken, İsrail genelinde halk geceleri de sokaklara çıkarak Başbakan Binyamin Netanyahu'yu istifaya davet ediyor. Öte yandan ABD merkezli kâr amacı gütmeyen kuruluş World Central Kitchen, İsrail'in hedefli saldırısında Avustralyalı, Polonyalı, Birleşik Krallıklı ve ABD-Kanadalı personellerinin Gazze'de öldürüldüğünü açıkladı (Ronen Zvulun/Reuters) -
18/30
1 Nisan 2024 - Tayvan'ın bağımsızlık yanlısı aktivistlerden biri (sağda) Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in maskesiyle banknot taşırken, diğeri Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou'nun maskesiyle Tayvan haritası tutarak Taoyuan Uluslararası Havalimanı önünde protesto gösterisi yapıyor. Tayvan'ın eski devlet başkanı Ma Ying-jeou, iki ülke arasındaki gerilimi düşürmeyi amaçlayan ziyaret için bugün Çin'e gitti. Güney Çin'in Guangdong eyaletindeki Shenzhen şehrine uçmadan önce gazetecilere kısa bir açıklama yapan Ma, "Bu bir barış ve dostluk gezisi" dedi. Ma, şimdiki Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen'in seçilmesinden kısa bir süre önce, 2015 sonlarında Singapur'da Şi 'yle önemli bir zirve için bir araya gelmişti (Yan Zhao/AFP) -
19/30
31 Mart 2024 - Fransa'nın batısında yer alan Chinon'daki Vienne Nehri'nin taşması nedeniyle bazı alanlar sular altında kaldı. Fransa'nın içbatı kesiminde dünden beri yaşanan şiddetli nehir taşkınlarının ardından Indre-et-Loire ve Vienne'de yüzden fazla kişi evlerinden tahliye edildi ve Haute-Vienne'de bir kanocunun kaybolduğu bildirildi (Pascal Lachenaud/AFP) -
20/30
30 Mart 2024 - New York Polis Teşkilatı'ndan Jonathan Diller'ın cenazesine binlerce kişi katıldı. Pazartesi günü yanlış park eden bir araca müdahale ederken arabanın içinden ateş açılması sonucu karnından vurulan polis memuru, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti. Diller, son iki yılda New York'ta görev başındayken öldürülen ilk polis memuru oldu. New York Emniyet Müdürü Edward Caban, cenazede Diller'ı dedektifliğe terfi ettirdi ve teşkilatın sonuna kadar ailenin yanınca olacağı sözünü verdi (Jeenah Moon/AP) -
21/30
29 Mart 2024 - Filistinliler Gazze Şeridi'nin orta kısmında yer alan Magazi mülteci kampındaki hasar görmüş ve yıkılmış binaların yanından geçiyor. Gazze Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucu 71 Filistinlinin öldüğünü ve 112'sinin de yaralandığını açıklarken, UNICEF sözcüsü James Elder, Gazze'de karşılaştığı herkesin "Gıdaya ihtiyacımız var" dediğini belirtti. Öte yandan Reuters'ın aktardığına göre ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, Gazze'nin kuzeyindeki bazı bölgelerde halihazırda kıtlık yaşanıyor olması ihtimalinin epey yüksek olduğunu söyledi (AFP) -
22/30
28 Mart 2024 - Vatikan'ın resmi TV kanalı Vatican Media, Papa Francis'in ayak yıkarken çekilen fotoğrafını paylaştı. Papa, Paskalya kutlamaları sırasında Kutsal Perşembe'de, İtalya'nın başkenti Roma'daki kadın hapishanesi Rebibbia'ya gerçekleştirdiği ziyarette "Ayak Yıkama" ritüelini gerçekleştirip 12 kadının ayağını yıkadı ve öptü. Mahkumlardan bazıları ritüel sırasında gözyaşlarına hakim olamadı (AFP/Vatican Media) -
23/30
27 Mart 2024 - İspanya'nın başkenti Madrid yakınlarında, ülkenin simgesi haline gelmiş Osborn Boğası'na Filistin bayrağı çizilmiş ve Özgür Filistin yazılmış. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Ramazan'da ateşkes ilan edilmesi çağrısı yapsa da Gazze Savaşı'nda İsrail'in saldırıları sonucu son 24 saatte 76 Filistinli hayatını kaybetti. Öte yandan Dünya Gıda Programı, Gazze'nin kuzeyinde yetersiz beslenen çocuklarının sayısının rekor hızda arttığını, kuzeydeki nüfusun yaklaşık yüzde 70'inin feci bir açlıkla karşı karşıya olduğunu ve muhtemelen mayısta kıtlık başlayacağını açıkladı (Oscar Del Pozo/AFP) -
24/30
26 Mart 2024 - ABD'nin Maryland eyaletindeki Baltimore kentinde konteyner gemisinin çarptığı Francis Scott Key Köprüsü yıkıldı. Sabah 1.30 sularında meydana gelen olayda bir inşaat ekibinden en az 8 kişinin yanı sıra araçlar da suya düştü. Maryland Valisi Wes Moore, Singapur bandralı Dali konteyner gemisinin güç kaybettiğini ve Francis Scott Key Köprüsü'ne çarpıp çökmesine neden olmadan kısa süre önce acil yardım çağrısı yaptığını söyledi. İmdat çağrısının yetkililerin köprü üzerinden geçen araç trafiğini durdurmasına olanak sağladığını belirtti. Çökme sırasında köprüde kaç aracın bulunduğu bilinmiyor. Arama ve kurtarma çalışmaları devam ediyor (Jim Watson/AFP) -
25/30
25 Mart 2024 - Hindistan'ın Chennai kentindeki Holi Festivali'nde toz boya yani "Gulal" bulaşan kadınlar. Holi Festivali'nde, baharın başlangıcı ve iyinin kötüye karşı kazandığı zafer kutlanıyor. Festival kutlamaları kapsamında Hindistan'ın çeşitli yerlerinde büyük geçit törenleri düzenleniyor. Bu geçit törenlerinde halk birbirine renkli toz boyalar fırlatıyor. Hintli yetkililer, bu yılki festival öncesinde boya bulaşmasıyla oluşabilecek dini gerilim endişesiyle camileri plastik örtü ve brandalarla örttü. Asayi̇şi̇ sağlamak üzere Gurugram'da 5 bi̇ni̇n üzeri̇nde poli̇s personeli̇ görevlendi̇ri̇ldi̇ (R.Satish Babu/AFP) -
26/30
24 Mart 2024 - Rusya'da son açıklamalara göre 133 kişinin ölümüyle sonuçlanan saldırının ardından bugünün ulusal yas günü ilan edilmesiyle, Krasnogorsk'taki Crocus City Hall adlı konser salonunun önüne çiçekler bırakıldı. Moskova'daki konser salonuna düzenlenen saldırıyı IŞİD'in Horasan Grubu üstlendi. En az 150 kişinin de yaralandığı olayı "kanlı, barbarca bir terör eylemi" diye tanımlayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 saldırganın da içinde olduğu 11 kişinin gözaltına alındığını açıkladı (Olga Maltseva/AFP) -
27/30
23 Mart 2024 - Brezilya'nın Rio de Janeiro eyaletindeki Petropolis kentinde Sivil Savunma görevlileri sağanak yağışlar sebebiyle yıkılan evinin enkazı altında 12 saatten fazla kalan bir kız çocuğunu taşıyor. Brezilya'nın güneydoğusunu, özellikle de Rio de Janerio eyaletinin dağlık kısımlarını vuran güçlü fırtınada en az 9 kişi hayatını kaybederken, yetkililer "kritik" duruma müdahale etmek adına hummalı bir faaliyet başlattı. Rio belediyesinin İtfaiye ve Savunma güçleriyle oluşturduğu acil durum komitesinin yayımladığı açıklamada, başkent Rio'ya yaklaşık 70 kilometre mesafedeki Petropolis kentindeki bir evin yıkılması sonucu üç kişinin hayatını kaybettiği bildirildi. Aynı bültende bu sabah itibarıyla 90 kişiye canlı ulaşıldığı da belirtildi (Pablo Porciuncula/AFP) -
28/30
22 Mart 2024 - İtalya'nın kuzeybatısındaki Torino kentinde öğrenci birlikleri polis şiddetiyle okul reformlarını protesto etmek ve Filistinliler'e desteklerini sunmak için düzenledikleri eylemde Başbakan Yardımcısı Matteo Salvini'nin üzerinde kırmızı bir el olan resmini kaldırdı. Komünist Gençlik Cephesi tarafından başlatılan çağrıya katılan çok sayıda gençlik grubu tarafından desteklenen ulusal öğrenci seferberliği günü için ülkedeki 30'dan fazla kentte öğrenciler sokaklara indi (Marco Bertorello/AFP) -
29/30
21 Mart 2024 - Rohingyalı mülteciler Endonezya'nın Batı Açe kıyılarının açıklarında kurtarılmadan önce batan teknelerinin üzerinde böyle görüntülendi. Bölgedeki balıkçılara göre, onlarca Rohingyalı Müslüman'ı taşıyan ahşap tekne Endonezya'nın en kuzeyindeki kıyılarının açıklarında alabora oldu. Kazada ölen olup olmadığı hakkında çelişkili haberler gelirken, kazazedeler Bangladeş'ten yola çıkan teknede bulunan birçok kişiden hala haber alınamadığını söyledi ancak yetkililer herkesin kurtarıldığında ısrar etti (Reza Saifullah/AP) -
30/30
19 Mart 2024 - Ukrayna'nın başkenti Kiev'deki St. Nicholas Kilisesi'nin bodrumunda düzenlenen etkinlikte halk, yaralı Ukrayna askeri personeli için kan verdi. Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya topyekün istila başlatmasının ardından 754 gün geçti. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin danışmanı Mihaylo Podolyak, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'nın Harkiv bölgesinde bir güvenli bölge kurmayı öne sürerek savaşı kızıştırmayı planladığını söyledi (Vadim Ghirda/AP)
Çin, rapora "kesinlikle karşı çıktığını" açıkladı. Çin Savunma Bakanlığı sözcüsü Wu Qian, yaptığı açıklamada raporun "sözümona Çin tehdidine dair anlatıyı ilerlettiğini ve Çin ordusunun modernleşmesini karaladığını" söyledi.
Çin'in askeri harcamaları, nükleer politikaları ve Tayvan'la olan sorunları hakkında asılsız suçlamalarda bulunuyor.
ABD yaklaşık 3 bin 750 nükleer savaş başlığı bulunduruyor, bu nedenle Çin nükleer bir süper güç haline gelse de 2030'a kadar bu cephaneliğin yalnızca 4'te birinden biraz fazlasına sahip olacak. Fakat analistler, öngörülen artışın Çin'i askeri olarak cesaretlendireceğini ve ABD'yi iki ülkenin gelecekteki herhangi bir çatışmasında nükleer savaş başlıkları kullanmaktan caydırabileceğini belirtti.
King's College London'daki Doğu Asya Güvenliği bölümünden yardımcı doçent Nicola Leveringhaus, "Çin'in ABD'nin nükleer kapasitesine 'yetişmeye' çalıştığını düşünmüyorum ama Çin'in nükleer mühimmatındaki büyümenin ABD'nin mühimmatındaki niteliksel büyümeler ışığında değerlendirilmesi gerekiyor" dedi.
Çin, büyük nükleer güce sahip bir devlet olan ABD'ye kıyasla daha az nükleer silaha sahip bir devlet olarak giderek daha fazla rahatsız hissediyor. Başka bir deyişle, Çin nükleer ibreyi kendi lehine çevirmek istiyor ama bunun amacı ABD'yle denk olmak değil.
Bu son açıklama, Çin'in ABD'ye nükleer bir saldırıda bulunmasının en azından şimdilik intihar anlamına gelebilecek ihtimal dışı bir senaryo olduğunu ima ediyor. Ancak görünüşe göre Pekin, özellikle Tayvan konusunda ABD'yle nükleer olmayan bir çatışmanın daha olası hale geldiğini düşünüyor. Washington Post'un araştırmacı gazetecilerinin yazdığı bir kitap, geçen yıl ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley'nin Çin'deki meslektaşlarına ABD'nin ÇHC'ye karşı nükleer bir saldırı başlatmayacağına dair gizlice güvence verdiğini iddia etti.
Analistler, Çin'in planının ABD'yle nükleer ilişkilerinde bir an önce "stratejik istikrara" ulaşmak, yani her iki tarafı da olası bir çatışmayı geleneksel düzeyde tutmaya zorlayan karşılıklı nükleer caydırıcılık tesis etmek olduğunu söylüyor.
Çin nükleer silah politikası uzmanı ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'nün Güvenlik Çalışmaları Programı Direktörü Taylor Fravel, "Bu, kriz veya çatışma olursa Birleşik Devletler'in bunu sona erdirmek için Çin'i nükleer silah kullanmakla tehdit etme olasılığının daha düşük olacağı anlamına geliyor" dedi.
ABD'nin devasa nükleer mühimmatının oluşturduğu tehdidin azalmasıyla, Tayvan'la savaşta Çin'in askeri seçenekleri nükleer olmayan silahlar düzeyinde tutma olasılığı kesinlikle artıyor ki bu da Hint-Pasifik bölgesindeki en sağlam savaş gücünü oluşturmak için ordusuna yıllardır hızla ve kapsamlı şekilde yatırım yapmasının doruk noktasına ulaştığına işaret ediyor.
Geçen hafta Washington'daki Aspen Güvenlik Forumu'nda konuşan General Milley, Pekin'in Çin'in Tayvan'ı işgaline hazırlanma hevesini ima etti. Fakat Milley bunun önümüzdeki iki yıl içinde gerçekleşmesinin olası olmadığını söyledi.
Carnegie'nin Pekin'deki Nükleer Politika Programı'nda kıdemli araştırmacı olan Tong Zhao, The Independent'a verdiği demeçte, "Tayvan Boğazı üzerinde Çin'in geleneksel askeri avantajları giderek arttığı için Pekin, Çin'in Tayvan'ı askeri güçle ele geçirmesini önlemek için Washington'un nükleer silah kullanmakla tehdit etmeye yönelik giderek daha fazla nedeni olabileceğinden endişe ediyor" dedi.
"Çin'in nükleer kapasitesini geliştirmesi, ABD'nin bu türden bir nükleer gerginlik tehdidini caydırmakta işe yarayabilir" diye ekledi.
Geçen yıl Çin Komünist Partisi (ÇKP) liderliği, HKO'yu 2027'deki 100. yıldönümüne kadar modern bir askeri güç, ABD'ninkiyle eşit düzeyde bir ordu haline getirmeyi hedef olarak belirlemişti.
Financial Times geçen ay Çin'in iki füze denemesi yaptığını duyurmuştu. İki testten en az birinde nükleer başlık taşıyabilen, ilk kez Dünya çevresinde dönerek "kısmi yörüngeli bombardıman" sistemini uygulamaya koyabilecek bir "hipersonik süzülme aracı" kullanıldı ki bu gelişme ABD'li yetkililerde "şok etkisi yarattı". Çin herhangi bir füze denemesi yapıldığını yalanlarken denemenin uzay aracı içerdiğini söyledi.
Tayvan'dan gelen raporlarsa, ABD deniz piyadeleri ve özel kuvvetlerindeki birimlerin Tayvan kuvvetlerini eğitmek ve olası bir Çin saldırısına karşı adanın savunmasını desteklemek için en az bir yıldır orada konuşlandırıldığını ortaya çıkardı.
Pek çok Çinli uzman, Çin'in nihai hedefinin ABD'yi Çin'in otoriter siyasi sistemiyle "bir arada yaşamayı" kabul etmeye zorlamak ve Çin'in iç işlerine "müdahale ederek" ulusun "büyük yeniden canlanmasını" durdurma dürtüsünü engellemek olduğuna inandıklarını dile getirdi.
Bunu yapmak için de daha büyük ve daha etkili nükleer mühimmata ihtiyacı var.
Öte yandan Çin, "Wolf Warrior" (2015 yapımı Çin savaş filmi -çn.) tarzı diplomatlarının saldırgan ve bazen kaba açıklamalarıyla yurtiçinde ve yurtdışında milliyetçiliğini artırıyor. Ayrıca Güney Çin Denizi'nde çok daha agresif bir askeri duruş benimseyerek tartışmalı adaların etrafındaki güvenliği bozma tehdidinde bulunuyor.
Pentagon raporu, Çin donanmasının 2025'e kadar 420 gemiye ve 2030'a kadar da 460 gemiye ulaşacağını öngörüyor ki bu, onu dünyanın açık ara en büyük savaş filosu haline getirecek.
Tong, "Geleneksel düzeyde Çin'in kısa vadeli hedefi, herhangi bir yabancı gücün Çin'in talep ettiği bölgeler üzerindeki kontrolünü pekiştirme ve Tayvan'la ulusal birleşmeyi sağlama çabalarına müdahale etmesini engellemek için Birinci Ada Zinciri içinde yeterli askeri avantajı elde etmek" dedi.
Çin ordusundaki bu stratejik dönüşüm, Washington'daki ordu liderleri arasında Çin'in nükleer mühimmatını kuvvetlendirişinin ABD'nin küresel egemenliğini kontrol altında tutmayı amaçladığına dair endişelere de neden oldu.
Aspen Güvenlik Forumu'nda konuşan General Milley şunları söyledi:
Bölgesel olarak bize açıkça meydan okuyorlar ve arzuları ABD'ye küresel ölçekte meydan okumak… Liberal denen, kurallara dayanan düzene meydan okumak istiyorlar… Bu düzende değişiklikler yapmak istiyorlar.
Fakat ABD ve Rusya'nın silah mühimmatını geliştirme çabaları için de aynı şeyin söylenebileceğine inananlar da var. İki taraf şubatta, New Start (Yeni Başlangıç) nükleer silah kontrolü anlaşması bitmeden, son dakikada, 5 yıllığına uzatmıştı. Çin ise imzacıların nükleer savaş başlığı sayısına üst sınır getiren bu anlaşmaya hiçbir zaman dahil olmadı.
Fakat bu anlaşma, ABD'nin kendi uzun mesafe nükleer sistemlerini gizli saldırı ya da bombardıman uçakları ve yeni balistik füze denizaltıları dahil modernize etme çabasını yavaşlatmadı. Son yıllarda Washington, daha önce SSCB'yle imzalanan bir dizi silah kontrolü anlaşmasından çıkıp füze savunma sistemlerini geliştirmekle de meşguldü.
Çin'in füze denemelerinin ardından ABD donanması ve ordusu da hipersonik silah prototiplerini denedi ve 2022 mali yılı için Pentagon, hipersonik silah sistemlerinde kullanmak üzere yaklaşık 4 milyar dolar (yaklaşık 40 milyar TL) talep etti.
Rusya, yaklaşık 6 bin 500 olduğu tahmin edilen nükleer savaş başlığıyla aslan payına sahip ve yakın zamanda Moskova'nın nükleer başlık taşıyabilen iki yeni hipersonik füze geliştirdiği bildirildi.
Leveringhaus, "Çin'in (nükleer) silah artışının kendi başına liberal düzene meydan okuduğuna inanmıyorum" dedi.
Binli sayılara ulaşan ve uluslararası anlaşmaları hiçbir şekilde ciddiye almayan ABD ve Rus nükleer mühimmatları, 'liberal, kurallara dayanan' düzen için çok daha büyük bir meydan okuma.
https://www.independent.co.uk/asia/china
Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu
© The Independent
