İngiltere'de bina kaynaklı sera gazı salım azaltma (5)

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

2019 yılı verilerine göre İngiltere'de 454,8 MtCO2eq sera gazı salımı yapılmış ve sektörel bazda salım dağılım oranları Şekil 1'de verilmiştir. 
 

1.jpg
Şekil 1. İngiltere'de sera gazı emisyonu

 

Şekil 1 incelendiği zaman en büyük emisyon kaynaklarından birinin konut sektörü olduğu görülmekte.

Toplam sera gazı emisyonun yüzde 23, bina ısıtma kaynaklı olduğu anlaşılmakta. Çoğu, ısıtma için yakılan fosil yakıtlar tarafından üretilir - büyük ölçüde gaz.

İngiltere, "net sıfır" sera gazı emisyon hedeflerine ulaşabilmek için "hemen hemen tüm binalardaki ısıtma, sıcak su üretimi, aydınlatma ve soğutmada kullanılan enerjinin karbondan arındırılması (karbonsuzlaşma) gerektiğini" kabul edilmiş stratejide, enerji verimliliğini artırmak ve binalardan kaynaklanan sera gazı emisyonlarını azaltmak için hedefler belirlenmiş.

Hedeflerin başarısı, gayrimenkul sektörünün ve bu sektöre yönelik tedarik zincirlerinin teslimatların ölçeklendirilmesi gereken kesinliği sağlamak için düzenleyici çerçevenin hızlı ve verimli bir şekilde uygulanmasına bağlı.

2030 yılına kadar İngiltere'nin iddialı enerji verimliliği hedeflerine ulaşması için neredeyse tüm konutların enerji performansını yükseltmek için yatırım yapması gerektirecek. Bu hedef karbon ayak izini azaltırken aynı zamanda faturalardan tasarruf edilmesine yardımcı olacak.
 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

İngiltere hükümeti, yeni Temiz Büyüme Stratejisi, mevcut binaların enerji verimliliğini önemli ölçüde iyileştirilmesini teşvik etmek için yeşil ipotek sistemini tesis etme ve tüm yeni gelişmeler için enerji standartlarını yükseltme isteklerini benimsemiş.

Ortalama hane halkı enerji faturalarının yılda yaklaşık 1.300 sterline kadar çıkmasıyla, enerji verimliliği sadece bir 'çevreci' hedef olma meselesi değil.

İngiltere'nin fosil yakıtlara olan bağımlılığını azaltma ve gelecek on yılda gaz kazanlarından uzaklaşma çabalarını ikiye katlamayı planlamakta. Bunun için;

  • Karbon salımlamayan ısı pompaları gibi düşük karbonlu ısıtma sistemlerinin kurulmasına yardımcı olmak için ev sahipleri için finansman desteği sağlanması.
  • Isı pompası maliyetlerini düşürme planı.
  • Temiz ısı sistemlerini daha küçük, kurulumu daha kolay ve çalıştırması daha ucuz hale getirmeye yardımcı olacak bir Isı Pompasına Hazır Yenilik Programı.
  • 2035 yılına kadar Birleşik Krallık, evlere kurulan tüm yeni ısıtma sistemlerinin ya elektrikli ısı pompaları gibi düşük karbonlu teknolojileri kullanmasını ya da hidrojen kazanları gibi yeni teknolojileri desteklemesini sağlamayı hedefler.
  • Yerel makamlar, düşük gelirli hanelerin enerji verimliliğini yükseltmeleri desteklemek için, Ev İyileştirme Hibe programına yönelik 950 milyon sterlin de dahil olmak üzere 3,9 milyar sterlinlik yeni finansman
r1.jpg
Resim 1. Isı pompası

 

2030'ların ortalarına kadar Bileşik Krallık'ta yaklaşık 29 milyon konutun yaklaşık 13 milyonunun elektrikli ısı pompaları gibi düşük karbonlu ısıtma sistemleriyle donatılacağı tahmin edilmekte.

2028 yılına kadar her yıl evlerde kazanlar yerine 600.000 ısı pompası kurulması buna dahil.

Isı pompalarından en iyi şekilde yararlanmak için binaların öncelikle iyi yalıtılması ve enerji açısından verimli hale getirilmesi özellikle tavsiye edilmekte.

Yeni yapılacak evlerde yeni gaz kazanları 2025'ten itibaren yasaklanacak.

Birleşik Krallık hükümeti, ısı pompası kuracak kişilere 5.000 £ hibe vereceğini açıkladı. Bu, 450 milyon sterlinlik Kazan Yükseltme Programı kapsamında olacak ve Nisan 2022'den itibaren evlere sunulacak ve üç yıl boyunca geçerli olacak.

İklim değişikliği ile mücadelede net sıfıra giden yolda ısının karbondan arındırılması esastır.

 
İngiltere uygulamaları

İngiltere'de 2001 yılından 2020 yılına kadar konut sayısı değişimi Şekil 2'de verilmiştir.  
 

2.jpg
Şekil 2. 2001'den 2020'ye kadar İngiltere'deki konut sayısı değişimi

 

İngiltere'nin konut stokunun yaklaşık dörtte üçü 40 yaşın üzerinde.

İngiltere'de alan ısıtmada enerji tüketimi 2002'e göre 2018 yılında yaklaşık yüzde 35 oranında azalmış (Şekil 3).

Ancak 2016 -2018 yılları arasında alan ısıtma ünitesi tüketimi 9,11'den 9,4 koe/metrekare'ye yükselmiştir.
 

3.jpg
Şekil 3. Alan ısıtmanın metrekare başına enerji tüketimi

 

2002-2018 yılları arasında su ısıtmada yüzde 26, yemek pişirmede yüzde 29 ve elektrikli ev aletlerde yüzde 15 oranında enerji tüketiminin azaldığı tespit edilmiş. Genel düşüş eğilimi;

  • İyileştirilmiş yalıtımlardan,
  • Isıtma sistemlerinin verimliliğinin yükseltilmesinden,
  • Daha verimli ve akıllı elektrikli ve gazlı cihazların kullanılmasından,

kaynaklanmakta.  

İngiltere'deki toplam sera gazı CO2 emisyonunun dörtte birinden konut tipi binalar sorumlu. Bunun yüzde 52'si alan ısıtma kaynaklı. 

İngiltere hükümeti, dünyasının en iddialı iklim değişikliği hedefini belirlemiş ve 1990 seviyesine kıyasla 2035 yılına kadar sera gazı emisyonlarını yüzde 78 oranında azaltacak ve 2050'ye kadar net sıfıra ulaşma hedefine ulaşması durumunda iyileştirmelere ihtiyaç duyacak.

Bunu 20 Nisan 2021 tarihinde duyurmuştur. Bu hedefi başarmak için, yıllık emisyon oranlarının 2050 yılına kadar 90 milyon ton (Mt) CO2eq'nin (karbondioksit eşdeğeri) altına indirilmesi gerekecek.

Bu hedefler, İngiltere'nin 2050'ye kadar binaların dörtte üçünden fazlasını net sıfıra getireceğini göstermekte.

İlk kez, Altıncı Karbon Bütçesi, İngiltere'nin uluslararası havacılık ve nakliye (denizcilik) emisyonlarındaki payını içerecek.

İngiltere, 2010'dan bu yana dört kattan fazla artan yenilenebilir elektrik üretiminde rekor kırmaya devam etmekte, genel olarak düşük karbonlu elektrik üretimi toplam üretiminin yüzde 50'sinden fazlasını sağlamakta.


Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planı (NREAP) -2010

NREAP'de, İngiltere için 2020 yılına kadar ulaşılması için çeşitli hedefler belirlenmiş. Bunlar:

  1. Brüt nihai enerji tüketiminde yenilenebilir kaynaklardan üretilen enerjinin yüzde 15 payı olmalı.
  2. Isı tüketiminin yüzde 12'si yenilenebilir kaynaklardan karşılanmalı.
  3. Elektrik talebinin yüzde 31'i yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrikle karşılanmalı.
  4. Yenilenebilir enerji kaynakları tarafından karşılanan enerji talebinin yüzde 10'u (önlemler: Yenilenebilir Enerji Yükümlülüğü (RO); Tarife garantisi sistemi; Yenilenebilir Isı Teşvikinin (RHI) Tanıtımı.

İçermekte.

2010 yılından bugüne kadar, yeni binalar için enerji standartları yüzde 30'un üzerinde güçlendirilmiş (iyileştirilmiş). 


Enerji gereksinimleri

Enerji gereksinimleri net CO2 emisyon hedefleri (kgCO2/metrekare.yıl) olarak belirlenir ve birincil enerji de rapor edilir.

Her yeni bina, gerçek bina ile aynı geometriye sahip, ancak standart seviyelerde yalıtım, sistem verimliliği olan bir referans binanın emisyonlarının altında olmalı. Her enerji türü (örneğin, gaz, elektrik), kg CO2 olarak ifade edilen farklı bir karbon yoğunluğuna sahiptir.

Neredeyse sıfır enerjili bina yenileme çalışmasında birincil (fosil) enerji kullanımının göstergesel sayısal bildirimi (göstergesi): konut tipi binalar için: 45 kWh/metrekare.yıl ve konut dışı binalar için: 150 kWh/metrekare.yıldır.

İngiltere'de müstakil binalar için CO2 salım değeri, 10 kgCO2(eq)/metrekare.yıldır.  

İngiltere, 2016/2019 itibarıyla sıfır karbonlu binaların uygulanması için bir yol haritası geliştirmiş. Genel olarak

İngiltere, Galler, Kuzey İrlanda ve İskoçya'daki istek, neredeyse sıfır enerjili binalar yerine karbon nötr binalar için güçlü bir odağa sahiptir.

İngiltere Hükümeti, 2016'dan itibaren tüm yeni binaların ve 2019'dan itibaren ise tüm yeni konut dışı binaların sıfır karbon standartlarında inşa edileceğini duyurmuştur. Mevcut binaların derin yenilenmesinde de benzer kurallar geçerli.  

nZEB tanımlama süreci tamamlanmış ve 2016/2019 standardının CSH adım 5'e eşdeğer olduğu gönüllü sertifikasyon sistemi "Sürdürülebilir Binalar Kodu (CSH)" üzerine inşa edilmiş.

Adım 5, ısıtma, havalandırma, sıcak su üretimi (DHW), soğutma ve aydınlatma için karbon nötrlüğü anlamına gelmekte. 

2016 yılından itibaren, bina performansı için karbon uyum sınırları, konut tipi binaları: "Sürdürülebilir Evler Kodu (CSH)" temel alınarak (5. adım);

  • Müstakil evler (binalar) için sera gazı emisyonu 10 kg CO2/metrekare.yıl veya enerji tüketimi ~ 46 kWh/metrekare.yıl
  • Bitişik konut tipi binalar için sera gazı emisyonu, 11 kg CO2/metrekare.yıl veya ~ enerji tüketimi 46 kWh/metrekare.yıl
  • Dört katlı ve altı katlı apartman blokları için sera gazı emisyonu 14 kg CO2eq/metrekare.yıl veya enerji tüketimi ~ 39 kWh/ metrekare.yıl.

2013 yılında yapılan düzenlemedeki değişikliklerin "Pasif Ev'e yakın" 2016/19'dan itibaren sıfır karbon standartları hedeflerine ulaşma yolunda geçici bir adım olarak hareket edileceği öngörülmüş. 


U-değerleri

U değeri, duvar, zemin veya çatı gibi bir yapı elemanındaki ısı kaybının bir ölçüsüdür. Kısacası, bir malzemeden ısının ne kadar hızlı kaçabileceğini belirlemek için kullanılır. 

U değeri ne kadar yüksek olursa, bina kabuğunun termal performansının o kadar kötü olduğu anlamına gelir.

Düşük U değerleri genellikle yüksek düzeyde yalıtım anlamına gelir.

U değerleri önemlidir. Çünkü herhangi bir enerji veya karbon azaltma girişiminin temelini oluştururlar.

Isı geçirgenlik değerleri zaten termal köprülerin etkilerini dikkate almakta. Bu değerler kamu binaları için 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren ve diğer tüm binalar için 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren zorunlu kabul edilmiştir.

İngiltere iklim bölgelerine ayrılmamış. Duvarların, zeminleri, çatıların ve pencelerien ısı geçerigenlik, U, değerleri belirlenmiş ve Tablo 1'de verilmiştir.
 

t1.jpg
Tablo 1. İngiltere'de U Değerleri (W/metrekare·K)

*Boşluk yalıtımı için 0,55 W/metrekare·K ve iç veya dış duvar yalıtımı için 0,30 W/ metrekare·K U değeri kullanılır.

Not: Hava sızdırmazlığı: 50 Pa'da 10 m3/(h.metrekare)

 

U değerini sağlamada, yalıtım, hava sızdırmazlığı, kontrollü havalandırma ve kontrol esastır. 

Isıtmada enerjinin verimli tüketilmesi için yapısı ne olursa olsun, elde etmek istediğiniz şey ne olursa olsun "Doğru Yerde Doğru Yalıtım" temel esastır. 
 

ş4.jpg
Şekil 4. Doğru yerde doğru yalıtım

 

Yalıtımsız ve enerji verimsiz binalar atık ısı üretir. 

Binalardaki enerji verimliliği açığı 'İngiltere'nin net sıfıra ulaşma hedefini baltalamakta'


Enerji Kimlik Belgesi

Enerji Kimlik Belgesi (EPC), binaların enerji verimliliğini ve yıllık olarak tükettiği enerji miktarını gösterir, iyileştirilmesini teşvik eder, enerji tüketimini ve ilgili maliyetlerin azaltılabileceği yolları belirler.

Bu yüzden EPC, doğru, güvenilir ve gerçekçi olarak tespit edilmeli. EPC belgesi hatalı olmamalı. EPC, gerçekçi ve güvenli verilerle tespit edilmeli.

İngiltere'de 2008-2016 yılları arasında yapılan tüm EPC'lerin en az yüzde 27'sinin hatalı yapıldığı tahmin edilmekte. Daha etkili ve akıllı denetimle bu hata oranının azaltılması hedeflenmekte.

Mevcut ve yeni yapılan binaların yalıtılmasını ve iyileştirilmesini takiben akıllı denetimlerle gerekli ilave iyileştirilmeler istenebilir.    

Enerji Performansı Sertifikası (EPC), konut tipi binaların ve konut dışı binaların enerji verimliliği için standartlaştırılmış derecelendirmeler sağlayan 2007'de tanıtılmış ve 2008 yılında uygulanmaya başlanmış.

Derecelendirme ölçeği, enerji açısından en verimli olan A derecesinden ve en az enerji verimli olan (en fazla enerji tüketen) G derecesinden oluşmakta.

EPC, 10 yıl süreyle geçerli.

Şekil 5, İngiltere'deki yaklaşık 14,5 milyon konutun EPC'sinin dağılımını göstermekte. EPC'si olmayan binalar temsil edilmez.
 

5.jpg
Şekil 5. EPC derecelendirmeleri, konut bina stoku, 2016

 

6.jpg
Şekil 6. İngiltere'de enerji verimliliği derecelendirmeleri (EPC): Mevcut ve yeni konutlar (Temmuz-Eylül 2021)

 

İngiltere'de yeni yapılan binaların yüzde 83'ü B sınıfı olup, ısıtma, soğutma, aydınlatma ve sıcak su üretiminde enerji tüketimi 26-50 kWh/metrekare.yıl arasında değişmekte.

İngiltere'deki son 25 yılda yapılan binaların çoğu A veya B enerji derecesine ulaşmış.

İngiltere'de >1,8 milyon konut dışı bina bulunmakta. Şekil 7, İngiltere'de > 0.5 milyon konut dışı EPC'nin dağılımını göstermekte. Şekil 7, EPC'si olmayan binalar temsil edilmez. 
 

7.jpg
Şekil 7. EPC derecelendirmeleri, konut dışı bina stoku, 2016.

 

2020 Beyaz Kitap'ta, yerel olmayan minimum enerji verimliliği standartları için gelecekteki yörüngenin 1 Nisan 2007'ye kadar EPC derecesi C ve 2030'a kadar EPC derecesi B olacağını doğrulamış.

1 Nisan 2018'den itibaren İngiltere ve Galler'de EPC derecesi F veya G olan ticari ve konut mülkleri için mülk sahiplerinin yeni kiralama veya kiralamayı yenileme yapması yasa dışı.

1 Nisan 2023'ten itibaren, muafiyetlere tabi olarak, bu yasak geçerli olacak. Halihazırda var olan kiralamalar da dahil olmak üzere İngiltere ve Galler'deki tüm ticari kiralamaları kapsayacak şekilde genişletilecek.

Sertifika, belirli enerji tüketimini birincil enerji terimi (kWh/metrekare.yıl) ve CO2 emisyonları olarak göstermeli (Tablo 2). 

Enerji sınıfı belgesi tüm konut tipi bina türleri için aynı. Ve konut tipi binalarda enerji tüketimi 2030 yılına kadar B sınıfı olacak. 
 

t2.jpg
Tablo 2. Binaların farklı EPC enerji sınıfları ve ilgili enerji tüketimleri

 

8.jpg
Şekil 8. Binaların enerji kimlik belgesi sınıfları 

 

Londra'daki konut tipi binaların neredeyse yüzde 41,8'inin A ila C sınıfı Enerji Kimlik Belgesine sahip olduğu iddia edilmekte.

Yeni Asgari Enerji Verimliliği Standartları, 1 Nisan 2018'de yürürlüğe girdi ve tüm kiralık mülklerin minimum Enerji Kimlik Belgesi (EPC) derecesinin E olmasını şart koşulmakta.

Düzenlemeler, yeni kiralamalar ve kiracılık yenilemeleri için Nisan 2018'de yürürlüğe girmiştir. Geçerli bir muafiyet olmadıkça, minimum E derecesinin altında bir mülk kiralamak yasa dışı olacak.

Herhangi bir olası alıcı veya kiracı için bir EPC' değerleri sağlanmazsa, binanın değerlendirilebilir değerine bağlı olarak 500 £ ile 5.000 £ arasında para cezası uygulanmakta.

Konut tipi binalarda ve konut tipi olmayan binalarda aydınlatmada akkor ve halojenli lamba kullanımı yasaklanmıştır. Aydınlatmada LED lamba kullanımı zorunlu.  

Şehirde binalar yalıtıldığı ve enerji verimli hale getirildiği zaman sera gazı salım azaltmanın yanı sıra;

  • Kükürt dioksit, azot oksitler, PM10, PM2.5 ve CO kirletici emisyonları da önemli ölçüde azalır.
  • Ölüm oranı düşer.
  • Hava kirliliği kaynaklı kanser vakaları azalır.
  • Sağlık harcamaları azalır.
  • Yeşil alanların zarar görmesi önlenir.
  • İnsanlar temiz hava solur.
  • İç mekanlarda kaliteli ve sağlıklı hava şartları oluşur.
  • Sıfır atık ısı üretilir.
  • Ve şehirlerin Isı Adası etkisi azalır.

Yalıtım tekniğine uygun yapıldığında gürültü kirliliği de minimize edilir. 

Yalıtımsız binalar erken yaşlanır, içinde yaşayanları sık sık hastalandırır ve konforsuz sağlıksız iç mekan ortamlarından dolayı erken ölümlerine neden olur. 

2035'ten sonra ısınmada yeni fosil yakıtlı kazanların satılmamasını sağlamak için de hedefler konmuş. Ancak hiç kimse mevcut doğal gaz kazanlarını çıkarmaya zorlanmayacak.

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU