Erdoğan'ın "persona non grata" talimatı Batı basınına nasıl yansıdı?

Cumhurbaşkanı'nın açıklamaları Batı medyasında gündem oldu

Erdoğan'ın talimatı sonrası Dışişleri Bakanlığı tarafından henüz somut bir adım atılmadı (Reuters)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, iş insanı Osman Kavala'nın serbest bırakılması için ortak bildiri yayımlayan 10 ülkenin büyükelçilerinin "istenmeyen kişi" ilan edilmesine yönelik talimat verdiğini söylemesi hem yerel basında hem de Batı medyasında geniş yankı uyandırdı.

Batı basınının bu haberi nasıl gördüğünü derledik.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

NYT: Batı'yla ilişkiler yeniden soğuyabilir

ABD'nin önde gelen gazetelerinden New York Times'ta çıkan haberde, Erdoğan'ın hamlesinin "Batı'yla yürütülen ilişkilerin yeniden soğumasının işareti olarak görülebileceği" savunuldu.

NYT'nin İstanbul Büro Şefi Carlotta Gall'un kaleme aldığı yazıda, ABD açısından ortak bildiriye imza atılmasındaki "itici gücün ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin insan haklarını ihlal ettiğini öne sürdüğü ülkelere karşı izlediği açık politika" olduğu değerlendirmesinde bulunuldu.

CNN: Çavuşoğlu talimatı uygularsa büyükelçiler atılır

CNN'de yer alan haberdeyse Mevlüt Çavuşoğlu'nun ortak bildiriye tepkisine yer verilirken, Dışişleri Bakanı'nın Erdoğan'ın talimatını uygulamaya koyması halinde başka bir onaya ihtiyaç duyulmadan büyükelçilerin sınırdışı edilebileceği belirtildi.

WP: Ekonomiyi onarma çabalarına zarar verebilir

Washington Post'ta yer alan haberde, Erdoğan'ın kararının "Batı'yla gerginliği artırabileceği" savunuldu. Ayrıca söz konusu hamlenin Türkiye'nin bir bakıma "ABD'yle ve Avrupa Birliği'yle (AB) yürüttüğü ilişkileri iyileştirmeye çalışarak Türk Lirası'nı stabil hale getirme ve Türkiye ekonomisini onarma çabalarına daha da fazla zarar verebileceği" ifade edildi.

FT: Türk Lirası daha da zarar görebilir

Financial Times gazetesi de Erdoğan'ın açıklamalarının "halihazırda zor durumdaki ABD ve AB ilişkilerini daha da aşağı çekebileceği" değerlendirmesini yaptı. Haberde kararla birlikte "zor durumdaki Türk Lirası'nın daha da olumsuz duruma düşebileceği" de belirtildi. Haberde "Türk standartlarına göre bile delice" şeklindeki bir yoruma da yer verildi.


BBC: Neler yaşanacağı belirsiz

Britanya kamu yayın kuruluşu BBC'de yer alan haberde, Erdoğan'ın açıklamalarının ardından "ileride neler yaşanacağının belirsiz olduğu" söylendi.

Haberde BBC Türkçe'den Ece Göksedef'in yorumlarına da yer verildi. Göksedef'in "Çok cüretkar bir hamle" başlıklı analizinde Erdoğan'ın çıkışı için "Büyük ihtimalle bir gövde gösterisi ve seçimlerden 1,5 yıl önce yapıldığı da düşünülürse, özellikle iç siyasete yönelik" ifadelerine yer verildi.

DW: Görülmemiş diplomatik kriz

Alman Deutsche Welle'deyse (DW) Erdoğan büyükelçileri "istenmeyen kişi" ilan etmek istediğini söylese bile diplomatların ülkeyi terk etmek zorunda kalıp kalmayacağının henüz netleşmediği ifade edildi.

DW'nin İstanbul muhabiri Dorian Jones'un sözlerine yer verilen haberde, "Türkiye'nin eşi benzeri görülmemiş bir diplomatik krizle karşı karşıya olduğu" öne sürüldü.

Die Welt: Bu sefer taktik işe yaramayabilir

Die Welt'in haberinde, "Batı'ya karşı sert tutumun, Erdoğan'ın iç siyasette destek toplamak için kullandığı denenmiş ve sınanmış bir strateji olduğu" iddia edildi.

Marion Sendker'in kaleme aldığı yazıda "son gelişmelerin de bu stratejinin bir parçası olduğu fakat bu sefer taktiğin işe yaramayabileceği" savunuldu.

Der Spiegel: Otokrat hayatta kalmaya çalışıyor

Almanya'nın tanınmış gazetelerinden Der Spiegel'da "Bir otokrat hayatta kalmaya çalışıyor" başlığıyla yayımlanan yazıda, Erdoğan'ın söz konusu hamlesinin "zor durumdaki ekonominin üzerindeki dikkatleri dağıtmak amacı taşıdığı" öne sürüldü.

Le Monde: Gri liste gelişmesinden sonra geldi

Fransız Le Monde gazetesi, Kavala'nın "Türk hükümetinin "sevilmeyen kişisi" haline gelen ve 4 yıldır tutuksuz yargılanan bir iş insanı olduğunu" yazdı.

Ayrıca haberde Erdoğan'ın açıklamasının, Paris'teki toplantı sonrasında Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF), "kara para aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede eksikleri olduğu" gerekçesiyle Türkiye'nin daha sıkı izlenmesini gerektiren "gri listeye" alındığını duyurmasının ardından geldiğine de dikkat çekildi.

Le Figaro: Nadir uygulanan yöntem

Le Figaro gazetesindeyse birini "istenmeyen kişi" ilan etmenin uluslararası ilişkilerde başvurulan nadir yöntemlerden olduğu belirtildi. Haberde ayrıca CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun da Erdoğan'ın açıklamasına yönelik yaptığı "Ülkeyi uçuruma sürüklüyor" eleştirisine de yer verildi.

Reuters, AFP ve AP

Londra merkezli haber ajansı Reuters, gelişmeleri aktarırken Norveç Dışişleri Bakanlığı'nın kendilerine yaptığı açıklamaya yer verdi.

Ajansın aktardığına göre Norveç Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Trude Maaseide, "Bizim büyükelçimiz sınırdışı edilmeyi hak edecek hiçbir şey yapmadı" ifadelerini kullandı.

Haberde Yeni Zelanda Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamadaysa "konuyla ilişkili resmi kanallardan kendileriyle herhangi bir iletişim kurulmadan" yorumda bulunulmayacağının belirtildiği aktarıldı.  

Fransız haber ajansı AFP de gelişmeleri "Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cumartesi günü Dışişleri Bakanı'na Osman Kavala'nın serbest bırakılması için çağrıda bulunan, aralarında Almanya ve ABD'nin de olduğu 10 ülkenin büyükelçilerini sınırdışı etmesini söyledi" metniyle paylaştı.

ABD merkezli haber ajansı Associated Press de yaşananları "Türkiye Cumhurbaşkanı ABD, Fransa ve Almanya da dahil 10 ülkeden yabancı büyükelçilerin, hapisteki bir hayırseverin serbest bırakılması çağrısında bulunmalarının ardından istenmeyen kişi ilan edilmelerini emretti" şeklinde aktardı.

Neler olmuştu?

18 Ekim'de iş insanı Osman Kavala'nın tutukluluğunun 4. yılı nedeniyle ABD, Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda'nın imzaladığı ortak bir açıklama yayımlanmıştı.

Açıklamada Kavala'nın tutukluluğunun Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararının ihlali olduğu savunulmuş ve Kavala'nın serbest bırakılması talep edilmişti.

Bunun üzerine Erdoğan, dün Eskişehir'de yaptığı konuşmada çağrıda imzası bulunan büyükelçilerinin "istenmeyen kişi" ilan edilmesi için Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na talimat verdiğini söylemişti:

Gerekli talimatı ben de Dışişleri Bakanımıza verdim. Ne yapması gerektiğini söyledim. 'Bu 10 tane büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmelerini hemen halledeceksiniz' dedim. Bunlar Türkiye'yi tanıyacaklar. Türkiye'yi bilmedikleri, anlamadıkları gün burayı terk edecekler.

"İstenmeyen kişi" (persona non grata) terimi, devletlerarası ilişkilerde bir ülkeye girip orada kalması söz konusu hükümet tarafından yasaklanan yabancı bir kişi için kullanılıyor.



Independent Türkçe, Der Spiegel, Die Welt, DW, AFP, Reuters, BBC, Financial Times, CNN, Washington Post, New York Times, AP, Le Monde, Le Figaro

DAHA FAZLA HABER OKU