Elektrik faturaları, vatandaşların yüksek olmasından şikayet ettiği zorunlu tüketimlerin arasında yer alıyor.
Vatandaşlar her ne kadar şikayetçi olsa da elektrik üreticilerine göre bu fiyatlar bile yeterli değil.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, geçen günlerde elektrik üreten şirketleri zam yapmamaları konusunda sert bir şekilde uyarmıştı.
Buna karşın Enerji Ticaret Derneği Başkanı Burak Kuyan, yaptığı açıklamada artan maliyetler nedeniyle önümüzdeki dönemde elektriğe yüzde 40-45 bandında zam yapılması gerektiğini öne sürerek, "1 Temmuz'da yüzde 15 zam yapıldı. Ekim ayında yüzde 15'lik bir zam daha bekliyorduk. Ama bu zammın olmaması özellikle perakende ve tedarik şirketlerini oldukça zora soktu" dedi.
"Üretim ve dağıtım büyük ölçüde kar etmek zorunda olan özel sektörde"
Türkiye'de elektrik faturaları genel olarak dolar ve doğalgaz fiyatlarındaki artışa bağlanıyor.
Peki Türkiye'de elektrik fiyatlarının pahalı olmasındaki tek neden bunlar mı?
Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Özdağ, bugün pahalı elektrik tüketiminin en temel nedeninin 2000 yılından bu yana sürdürülen özelleştirme politikalarının sonucu olduğunu söyledi.
Elektrik üretiminin güncel verilere göre yüzde 83'ünün özel sektörce yapıldığını ifade eden Özdağ, "Kamu payı sadece yüzde 17. Elektrik dağıtımının ise yüzde 100'ü de özelde. Arada sadece özelleştirilmeyen santrallerden kentlerimize, köylerimize gelen enerji nakil hatlarını işleten TEİAŞ kaldı. Bir kamu kurumunun amacı kar etmek değildir. Kamu kurumu gider ile gelir dengesini kurarak hizmetini kesintisiz sürdürmeyi amaçlar. Oysa özel şirketler doğası itibariyle kar etmek zorundadır" dedi.
Şirketlerin haklı oldukları yanlar var ama halktan yana bakmak zorundayız
Türkiye'de 46 milyon elektrik abonesinin olduğunu ve bunun 37 milyonunun meksen abonesi olduğunu ifade eden Özdağ, "Şirket tarafından olaya bakarsanız onların da kendilerince haklı oldukları yanlar var. İthal kömürde birim fiyatları kısa sürede 80 dolardan 250 dolarlara çıktı. Doğalgaz zamlandı. Üretilen elektriğin yüzde 75'inin bedeli piyasanın üzerinde dolarla ödeniyor. Bunları üst üstte koysak özel şirketler haksız mı zam istemekte. Ama biz özel şirketlerden yana olamayız. EMO olarak bu konuda halktan yana bakıyoruz" diye konuştu.
Özdağ, halkın üzerindeki elektrik faturasının azaltılması için mesken abonelerinden alınan KDV'nin ya tümden kaldırılması veya yüzde bire indirilmesini de önerdi.
"Şirketlerin özelleştirme için çektiği krediler tüketiciye pahalı elektrik olarak dönüyor"
Enerji uzmanı Önder Algedik de Özdağ gibi elektriği pahalı üretmemizin birinci nedeninin özelleştirme olduğunu kaydetti.
Özelleştirme amacıyla özel şirketlerin çektikleri kredilerin maliyetlerinin de tüketiciye pahalı elektrik olarak döndüğünü dile getiren Algedik, geçen yıl elektrik sektörünün 70 milyar dolar kredi borcu olduğunun ve bunun sekiz milyar dolarının ödenemediğine dair çıkan iddiaları da hatırlatarak pahalı elektrik tüketiminin dört nedenini şöyle sıraladı.
Krediyle yapılan özelleştirmelerin maliyeti
Kredilerin faizleri
YEKDEM (Yenilebilir enerji destekleri) için 32 milyar lira fazladan para verilmesi
Dağıtım şirketlerinin bakım vb. gibi farklı giderlerini de genelgelere ve düzenlemelere dayanarak tüketiciye yansıtması
"Kamulaştırılsalar elektrik fiyatları yarı yarıya düşer"
Algedik, dövizdeki artışın yapılan zamlara gerekçe olarak gösterildiğini hatırlatarak, buna karşın dağıtım şirketlerinin dövizle bir işi olmamasına karşın en fazla zam yapan kuruluşlar olduklarını onları da enerji üretim şirketlerinin takip ettiğini söyledi.
Algedik, bugünkü şartlarda tüm elektrik üretim ve dağıtım şirketlerinin devletleştirilmesi halinde elektrik fiyatlarının yarı yarıya düşeceğini öne sürdü.
Elektrik fiyatlarının düşmemesinde devletin faturaları halktan para toplamanın bir yolu olarak görmesinin de etkili olduğunu söyleyen Algedik, ithal edilen enerji kaynaklarının halka sunulması aşamasının devlet tarafından ek bir gelir kaynağına dönüştürüldüğünü de öne sürdü.
© The Independentturkish
