Fransa'da binalarda enerji verimliliği çalışması (1)

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Fotoğraf: ExploreFrance

IPCC bilim adamları, 2050 yılına kadar net sıfıra giden yolda küresel sera gazı emisyonları 2030 yılına kadar yarıya indirilirse, o zaman sıcaklıktaki artışın durdurulabileceğini ve muhtemelen tersine çevrilebileceğini umuyorlar.

AB ülkeleri hedefe ulaşmak için, binaların enerji tüketiminin yüzde 14 ve sera gazı emisyonlarını 2030 yılına kadar 1990 seviyelerine kıyasla en az yüzde 55 azaltma sözü verdiler.
 

1T.jpg
Tablo 1. AB ülkelerinde sera gazı azaltım, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji hedefleri 

 

Binaların ana yapı elemanlarının ısıl iletkenliğini sınırlamak, binalar için en yaygın ısıl performans gerekliliğidir. Bunlar, ana bina zarf yapım elemanları için U değeri gereksinimlerine (W/m2K) dayanmakta.

U değerleri, kabul edilebilir en düşük standartlardır ve bağımsız bir ölçüm olarak, bir binanın ilgili ülkedeki genel performansa dayalı gereksinimleri karşıladığı anlamına gelmeyebilir. İklim koşullarındaki çeşitlilik göz önüne alındığında, maksimum U değerleri gereksinimleri,

Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya ve Almanya gibi her ülkenin kendi iklim koşullarındaki önemli farklılıklar nedeniyle birden çok maksimum farklı U değerlerine sahip olduğu görülmekte. 

Fransa, İngiltere, İtalya, İspanya ve Almanya "neredeyse sıfır enerjili bina yenileme" (ZNEB) çalışmalarında ve yeni bina yapılmasında üç temel esas; 

  1. Binaların dış duvarlarının, çatılarının, zeminlerinin, koridorların iyileştirilmiş U değerlerine sahip yalıtım malzemeleri ile tekniğine uygun yalıtılmasını, dış pencerelerin ve kapıların camlarına enerji verimli camlar takılması (pencerelerin yüksek performanslı pencereler ile değiştirilmesi), çerçeve duvar ve benzeri yerlerde hava sızdırmazlığı güvenli aralığa getirilmesi esas almalı.
     
  2. Binalarda ısıtma, soğutma, havalandırma, sıcak su üretimi ve aydınlatmada kullanılan tüm aletler akıllı ve enerji verimli olmalı.
     
  3. Isıtma, soğutma, havalandırma, sıcak su üretimi ve aydınlatmada kullanılan enerji birincil (fosil yakıtlı) enerji kullanılmasına son verilmeli ve yerine yenilebilir kaynaklardan üretilen enerji kullanılmalı.  

19 Mayıs 2010'da Avrupa Birliği, 2020 yılı sonuna kadar Üye Devletlerin yeni inşa edilen tüm binaların 'neredeyse sıfır' enerji tüketmesini sağlamalarını şart koşan bir yönergeyi kabul etmiştir.

Almanya'da hem yeni hem de mevcut konutlar için alan ısıtmaya yönelik enerji talebinin önemli ölçüde azaltılması, son on yılda zaten bir politika hedefi haline gelmiştir. 


Fransa uygulamaları

Fransız hükümeti, bir kısmı iklim değişikliğine karşı mücadeleye ayrılan 100 milyar euroluk kurtarma planının içeriğini resmen açıkladı.

Fransa'da 2016 yılı verilerine göre 2 milyar metrekareden çok büyük zemin alana sahip toplam 35,95 milyon konut var.  

2017 verilerine göre Fransa'da nihai enerji tüketimi ortalama 150 Mtep'tir.

Fransa'nın sera gazı emisyonları, 2017 yılı verilerine göre yaklaşık 445 MtCO2 eşdeğer olup küresel sera gazı salımların yüzde 0,9'ununu oluşturmaktadır.

Fransa, inşaat sektörünü iklim değişikliğiyle mücadele stratejisini merkezine yerleştirmiş. Fransa'da inşaat sektörü, ulusal enerji tüketiminin yüzde 45'ini ve sera gazı emisyonlarının yüzde 28'ini oluşturmakta.

Fransa'da yaklaşık 7 milyon bina yeterince yalıtılmamış. 

Fransa'da en enerji yoksul 5,8 milyon hane var. 12 milyon kişi enerji yoksulluğundan etkileniyor.

Enerji yoksulluğu "uygun iç mekan termal konforunu" karşılayamamak olarak tanımlıyor.

Binalarda iç ve dış arasındaki yüzeyler (çatı, duvarlar, pencereler, zemin kat) enerji kaybının yüzde 80'ini oluşturur. Daha sonra, iç mekan havasının yenilenmesini sağlayan kontrollü mekanik havalandırma ve havalandırma ızgaraları, enerji kaybının yüzde 20 ila yüzde 25'ini oluşturur.

Son olarak, yalıtım bariyerinin kesintiye uğradığı inşaattaki noktalar olan ısı köprüleri, ısı kaybının yüzde 5 ila yüzde 10'una katkıda bulunur. Bu nedenle, mevcut binaların enerji verimli derin yenilenmesi için dış cephe kaplaması ve ısı köprülerinin doldurulması için çalışmalar yapılmalı. 

Paris İklim Anlaşması'nın ardından Fransa, 2050 yılına kadar sera gazı emisyonlarını 1990 seviyelerinin yüzde 75 altına düşürmeyi taahhüt etti.

Bu iddialı hedefe ulaşılmasına yardımcı olmak ve enerji geçiş stratejisinin bir parçası olarak Fransa, 2050 yılına kadar nihai enerji tüketimini 1990 seviyelerine kıyasla en az yüzde 55 oranında azaltmayı hedefliyor. 

Bina sektöründe enerji kullanımını azaltmak, 2050 yılına kadar bina stoku için karbon nötrlüğü gibi iddialı orta ve uzun vadeli enerji ve iklim hedeflerine ulaşmak için kilit bir strateji.

Fransa, 2030'a kadar:

  • 2015'e kıyasla sera gazı emisyonlarını yüzde 49 azalma,
  • 2015 yılına kıyasla enerji tüketimini yüzde 22 azalma,


2050 yılına kadar:

  • 2015'e kıyasla sera gazı emisyonlarını yüzde 94 azalma
  • 2015 yılına göre enerji tüketimini yüzde 41 azalma

hedeflemekte.


Fransa'da inşaat sektöründe karbonsuzlaştırmanın (karbon azaltma) yol haritası Şekil 1'de verilmiştir.
 

1.jpg
Şekil 1. 1990 ve 2050 yılları arasında Fransız binalardan kaynaklanan emisyonların tarihçesi ve azaltım projeksiyonu, MtCO2eq

 

Bu hedefler, 2015 referans yılına göre 2030 yılına kadar binaların enerji tüketiminin yüzde 22, 2040 yılına kadar yüzde 29 ve 2050 yılına kadar yüzde 41 azaltılması esas alınarak belirlenmiş.

Fransa'nın mevcut konut bina stokunun yaklaşık yüzde 55'inin 1975'ten (Fransa'da yapı yönetmeliklerinin çıkarıldığı yıl) önce inşa edildiği göz önüne alındığında, Fransız hükümeti, Fransız Enerji Bakanı'nın "ulusal öncelik" olarak adlandırdığı termal yenilemeye odaklanıyor.

Uzun vadede Fransa, 2030'da bina sektöründeki enerji tüketimini yüzde 28 oranında azaltmak ve 2050 yılına kadar tüm bina stokunu nZEB seviyelerine getirmek istiyor.

İkincisi, tüm bina stokunun 50 kWh/m2/yıldan daha az birincil enerji tüketmesi anlamına gelmekte.

Fransa hükümeti, 2050 yılına kadar tüm bina stokunu karbondan arındırma hedefine ulaşmayı bekliyor.

Ana hedefler, uzun vadeli hedefe yönelik ilerlemeyi izlemenin temelini oluşturan üç temel ilerleme göstergesi tarafından desteklenmektedir:

  • Mevcut konut stokunun toplam yıllık enerji tüketiminin belirlenmesi,
  • Konut stokunun EPC performans düzeyine göre bölümlere ayrılması,
  • Ana enerji kaynağına göre konut stokunun dağılımı, karbonsuzlaştırmayı ve bir enerji kaynağı olarak fosil yakıtların ortadan kaldırılmasına yönelik ilerlemenin izlenmesi.

Ulusal Enerji Yenileme Gözlemevi çerçevesinde, bu göstergelerin hesaplanması, enerji verimli yenileme teşvik programları tarafından üretilen verilere dayanmaktadır.

Bu teşviklerin bazıları enerji verimliliğindeki kazanımlara bağlıyken, diğerleri yenileme önlemlerinin uygulanmasına bağlı.

Fransız hükümeti tarafından önerilen yol haritası, dört eksende kümelenmiş bir dizi eylemden oluşuyor:

  • Binaların enerji verimli yenilemesini ulusal bir öncelik haline getirmek
  • Konutların enerji verimli yenilenmesini büyütmek ve yakıt yoksulluğuna karşı mücadele etmek
  • Binaların enerji verimli yenilenmesini ve enerji tasarrufunu hızlandırmak
  • Becerileri ve yeniliği güçlendirmek.

Daha ilginç yaklaşımlardan biri, 2020'nin başından beri bir kararnameyle üçüncül sektör binalarının sahiplerinin 2020'den 2050'ye kadar 30 yıllık bir süre boyunca bir dizi enerji tasarrufu hedefini karşılamasını gerektiren üçüncül sektördedir.

AB ülkelerinde metrekare başına enerji tüketimi, iklim şartlarında göre Fransız'da konut için alan ısıtma, Hollanda konutları ile karşılaştırıldığında yüzde 50 daha yüksektir (Şekil 2).

Bu nedenle, Fransız yapı sektörü, önümüzdeki on yıllarda gerçekleştirilebilecek önemli enerji tasarrufları sunmakta.
 

2.jpg
Şekil 2. AB iklim koşullarına göre ölçeklendirilmiş alan ısıtması için metrekare başına birim tüketim

 

Binalarda ısıtma ve soğutmada enerji tasarrufu yapmak, faturalandırma rakamlarını azaltmak ve yeni iş alanları oluşturmak için mevcut binaların enerji verimli derin yenilemesi ile mümkün.

Fransa'nın enerji güçlendirme sektörünün başarılı bir şekilde harekete geçirilecek büyüklüğe (200 binden fazla iş) ve gelire (2016'da 29 milyar €) sahip olduğu gösteriliyor.

Enerji performansı ve sera gazı sınıfına göre Fransa'da bina stokunun dağılımı Şekil 3'te verilmiştir. 
 

3.jpg
Şekil 3. Enerji performansı ve sera gazı sınıfına göre bina stokunun dağılımı

 

Fransız'da binaların yüzde 70 D, E veya F sınıfı (230 ila 450 kWhep/m2/yıl) enerji performansına sahip. A sınıfı binalar, Fransa'nın konut stokunun yüzde 2'den daha azını oluşturuyor. Fransa'daki mevcut binalarda enerji tüketimi özellikle yüksektir.

Enerji verimli derin yenileme senaryosunun hipotezlerine göre, enerji açısından öncelikle en verimsiz binaların (enerji sınıfı F ve G konutları) derin yenilenmesine yönelik iddialı bir plan, on yıl içinde 93 bine kadar ek iş oluşturacak; I4CE tarafından yakın zamanda yapılan bir analizde çalışmanın değerlendirmeyle uyumlu olan ve yüksek performanslı güçlendirme için yatırımları 5 yıl içinde ikiye katlamanın yollarını tanımlayan bir tahmin.

Fransa, 2017'den itibaren her yıl 500 bin konutu enerji verimli hale getirmek için enerji verimli derin yenileme hedefini belirlemiş ve bunların en az yarısı düşük gelirli haneler ikamet etmekte ve böylece 2020 yılına kadar enerji yoksulluğunu yüzde 15 azaltmayı hedeflenmiş.

2025'ten önce, birincil enerji tüketimi yılda metrekare başına 330 kWh'lik birincil enerji tüketimin aşan tüm özel konut binalarının enerji verimli yenilemesinin yapılması hedeflenmiş.

Fransa'da bina kodu referans belgesi, RT 2005'in yerini alan 2012 Termal Yönetmeliği (RT) 65 yürürlüğe girmiştir. Yeni belge, yeni binaların termal performansına ilişkin gereksinimleri güçlendirmekte.

Özellikle, 1 Ocak 2013 tarihinden sonra yapı ruhsatı verilen tüm yeni bireysel binalar, birincil enerji (fosil yakıt) tüketimi, klimasız binalar için, maksimum 50 kWhep/m2.yıl eşik değerinin altında bir enerji tüketimine (ısıtma, soğutma eşiği) sahip olmalı.

Fransa'nın birincil enerji tüketimi hedef değeri 50 kWh/m2.yıldır (The thermal performance is expressed in primary energy kWhep: for all fossil fuels 1 kWh= 1 kWhep; for electricity 1 kWh= 2.58 kWhep).

Genel olarak, karmaşık bir standartlar dizisi olmasına rağmen, yönetmelikler tüm yeni binaların yılda 50 kWh/m2'den daha az birincil enerji tüketim seviyesine sahip olmasını şart koşmakta, ancak bölgeye ve rakıma göre birincil enerji tüketimi 40 kWh/m2/yıl ila 65kWh/m2/yıl aralığında değişmekte.
 

4.jpg
Şekil 4. Bölgelere ve rakıma bağlı olarak binalarda enerji tüketimi

 

Mevcut binalarda enerji tüketimi 80 kWh/yıl/m²'den az olmalı.

Bu gereklilik, kamu ve hizmet binalarında 28 Ekim 2011 tarihinden önce uygulanmaya konmuştur.

Bir sonraki termal düzenleme 2020 için planlanmış. Bu düzenleme daha da iddialı hedefler içermekte. Çünkü büyük olasılıkla bir yaşam döngüsü analizine dayanan çevresel gereksinimleri de içermekte.

RT 2012 yenilenebilir enerji kullanımı için ihtiyaçlarını içerir. Enerji türüne bağlı olarak farklı biçimler alır. Örneğin güneş panelleri için minimum 5 kWhEP/m².yıl olması gerekir.

Neredeyse sıfır enerjili bina yenileme çalışmalarında ve yeni bina yapılmasında maksimum birincil (fosil yakıt) enerji tüketim göstergesel sayısal bildirimi (göstergesi) Tablo 2'de verilmiştir. 

Geleneksel birincil enerji tüketimi (ısıtma, soğutma, aydınlatma, sıcak su üretimi ve havalandırma) aşağıdaki biçimde ifade edilen kWh/m²-yıl birincil enerji değerinden daha az veya bu değere eşit veya daha düşük olmalı.
 

t2.jpg
Tablo 2. Neredeyse sıfır enerjili binalarda birincil enerji tüketimi

 

Gereksinim, binanın alan ısıtma, soğutma, sıcak su üretimi, aydınlatma ve yardımcı enerji (fanlar ve pompalar gibi) ihtiyacını karşılar. 


İnşaat sektörü için stratejiler ve (eylem) planları

Fransa'da, 2005 yılında Fransız enerji yasası tarafından oluşturulan ve Facteur 4 olarak bilinen uzun vadeli bir hedef var, sera gazı emisyonlarını 2050 yılına kadar 1990 emisyon seviyesine göre dört kat azaltmak.

Yenileme düzenlemeleri, mali teşvikler, eğitim, bilgilendirme ve bilinçlendirme gibi bir dizi çeşitlendirilmiş araçları seferber edilmesini içermekte.

Enerji verimli derin yenileme ile, 2020 yılına kadar kamu bina (okulları, hastaneler, ofisler ve benzeri yerler dahil) stokunda enerji tüketiminde en az yüzde 40 ve sera gazı emisyonlarında yüzde 50 azalma sağlamalı.

Küresel Termal Yönetmelik, 1948'den sonra inşa 1000 m²'den büyük alanlı binaların yenilenmesi için küresel enerji performansı hedefi belirlenmiş ve Tablo 3'de verilmiştir. 
 

t3.jpg
Tablo 3. Enerji performans gereksinimleri (kWhep/m2/yıl

 

1000 metrekareden büyük alana sahip yapılarda bina tipine bağlı olarak birincil enerji tüketimi, 80 ila 165 kWhep/m2/yıl arasında değişmektedir. Hedef, iklim bölgelerine ve ısıtmada kullanılan yakıta bağlıdır. 

Enerji verimli derin yenileme çalışmalarında konut dışı binalar için enerji tasarrufu en az yüzde 30 olmalı.


Enerji Kimlik Belgeleri

Binalarda Enerji Performansı Teşhisi (DPE), 1 Kasım 2006'dan bu yana, Fransa metropolünde hem özel şahıslar hem de profesyoneller için herhangi bir konut veya bina satılırken zorunlu hale getirilmiştir. 1 Temmuz 2007'den itibaren DPE, uygulanmakta. 

1 Ocak 2011 tarihinden itibaren, bir mülkün satışı veya kiralanması ile ilgili herhangi bir emlak ilanında, bir konutun enerji sınıfının gösterilmesi zorunludur.

Ek olarak, denetçilerin üstlenilen tüm Enerji Performansı Teşhislerini Fransız Çevre ve Enerji Yönetimi Ajansına (ADEME) iletmeleri gerekmekte.

Sertifika, belirli enerji tüketimini birincil enerji terimleri (kWhep) ve CO2 emisyonları olarak göstermeli Enerji sınıfı tüm konut türleri için aynıdır.
 

t4.jpg
Tablo 4. Binaların farklı EPC enerji sınıfları ve ilgili enerji tüketimleri

 

5.jpg
Şekil 5. Binaların farklı EPC enerji sınıfları ve ilgili enerji tüketimleri

 

Düşük Enerji Tüketimli Binalar (BBC), 50 kWh/m2-yıl (iklim bölgesi ve rakıma bağlı olarak 40-65 kWh/m2 yıl) derin yenilenecek.

Avrupa'da enerji performansı ölçütlerinin bir diğer dikkate değer kullanımı Fransa'dadır. 2015 Enerji Dönüşüm Yasası 38, Fransa'nın bina stokunun 2050 yılına kadar Bâtiment Basse Consommation düşük enerjili bina standardı veya eşdeğeri doğrultusunda yenilenmesi hedefini belirliyor.

Fransa, bu amaca yönelik olarak son yıllarda bir dizi önlem uygulamaya koymuştur. F ve G sınıfı binaların aşamalı olarak kaldırılmasına yönelik önlemler arasında 2021'den itibaren kiraların dondurulması ve 2023'ten itibaren en kötü performans gösteren binalar için yeni kira sözleşmelerinin yasaklanması yer alıyor.

2028'den itibaren enerji performansı F veya G sınıfı gibi en kötü enerji performansı gösteren daire veya ev kiralamanın yasaklanması gibi teklif politikaları da uygulamaya konmuştur.

Kanun, 2025 yılına kadar 330 kWh/m²'den (F ve G enerji sınıfları) fazla enerji tüketen tüm "kötü yalıtımlı veya yalıtımsız binaların" enerji verimli yenilemesine tabi olması gerektiğini belirtmekte.

Fransa'da 10 milyon kötü yalıtılmış bina var, bu da yıllık enerji verimli yenileme hızının yılda en az 1 milyon konut birimine yükseltilmesini gerektiriyor.

2050 yılına kadar, Fransa'daki tüm binalar A veya B sınıfında (Fransız EPC'sine göre) olmalı ve Bâtiment Basse Consommation seviyesine veya eşdeğerine ulaşmalı.

Madde 5, tüm verimsiz binaların 2025 yılına kadar aşamalı olarak kullanımdan kaldırılacağını ve bu o binaları B sınıfına (51-90 kWh/m2) yükseltmek anlamına geldiğini belirtmekte.


Pratik uygulama; 

Bir binayı enerji verimli derin yenilemeden önce ısıtmada tüketilen enerji miktarı 2.336 MWh/yıl (160 kWheq/m2/yıl)'dır.

Binaları enerji verimli derin yenilemeden sonra ısıtmada tüketilen enerji miktarı 690 MWh/yıl (47,5kWheq/m2/yıl)'dır.

Kısaca enerji verimli derin yenileme sonucu enerji tasarrufu yüzde 70'dir. 

Enerji verimli derin yenileme sonucu elde edilen binada özellikle ısıtma ve soğutmada enerji tüketim hedefi garanti edilmekte ve enerji denetimleri ile bunlar takip edilmekte. 

Yalıtım öncesi binaların görüntüleri ile yalıtım sonrası aynı binaların görüntüleri Resim 1'de verilmiştir.  
 

r1.jpg
Resim 1. Yalıtım öncesi binaların görüntüsü ve yalıtım sonrası bina görüntüsü

 

Hava Sızdırmazlık Değeri - 4Pa'nın altındaki bina kabuğu, SFH için 0,8 m3/hm2, diğer konut binaları, ofisler, oteller, eğitim ve sağlık binaları için 1,2 m3/h/m2 ve diğer binalar için 2,5 m3/h/m2 ile sınırlı.

Konut tipi binalarının doğru bir şekilde inşa edildiğinden emin olmak için, kalifiye uzmanlar, bina tamamlandıktan sonra hava sızdırmazlığının tekil binalar için 0,6 m3 /h/m² ve apartman tipi binalar için 1 m3/h/m² geçmediğini garanti etmeliler. 

Binaların ana yapı elemanlarının ısıl iletkenliğini sınırlamak, binalar için en yaygın ısıl performans gerekliliğidir. Bunlar, ana bina zarf yapım elemanları için U değeri (W/m2K) gereksinimlerine dayanmakta.

Bu U değerleri, kabul edilebilir en düşük standartlardır ve bağımsız bir ölçüm olarak, bir binanın ilgili ülkedeki genel performansa dayalı gereksinimleri karşıladığı anlamına gelmeyebilir.
 

t5.jpg
Tablo 5. Fransa'da U değerleri

 

Fransa'da iklim bölgeleri, H1, H2 ve H3 olarak üç bölgeye ayrışmıştır (Şekil 4)

H1 alanı, kış sıcaklıkları daha soğuk olan alanları. Bu alan, yarı karasal bir iklimin etkisi altındaki doğu ve kuzey Fransa bölümlerine karşılık gelir.

H2 bölge, kışlar daha ılıman olan bölgeler. Bu bölge aynı zamanda bir okyanus ikliminin etkisi altında olan batı Fransa bölümlerini de içerir.

Akdeniz topraklarına tekabül eden H3 bölgesi, Akdeniz ikliminin etkisi altındadır.
 

6.jpg
Şekil 6. İklim bölgeleri

 

Fransa'da binaların enerji tüketimini daha doğru hesaplamak için birçok sensör ve IoT teknolojisi geliştirilmiş.

Örneğin, Fransız start-up Smart Impulse ile, binaların elektrik tüketimini kullanıma göre (aydınlatma, BT, ısıtma, soğutma vb.) ölçmek için potansiyel enerji tasarrufları hakkında fikir veren bir akıllı sayaç geliştirilmiş.

Hükümet, okullar, hastaneler dahil kamu binaları ve sosyal konutlar dahil olmak üzere kamu binalarını enerji verimli hale getirmek için enerji verimli derin yenileme çalışması için yaklaşık 4,8 milyar avro ve özel ev sahiplerine yönelik "MaPrimeRénov" programı için 2 milyar avroluk artış olmak üzere iki yıl boyunca yaklaşık 6,7 milyar avro enerji verimli yenilenmesi için ayırmayı planlamakta. 

Küresel ölçekte enerji verimli bina pazarının 2027 yılına kadar 253 milyar dolara ulaşması beklenmekte. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU