"Bu memleket zor bir dönemdeyken bir tek silahı ve kurşunu yokken, İstiklal mücadelesinde Pakistan ve Afganistanlı kardeşlerimiz kollarındaki bilezikleri sattılar ve Türkiye'ye gönderdiler. Oradan artan parayla da bilmeyenler bilsinler, İş Bankası kuruldu. Her şeyi unutursak, gelecek nesil de bizi unutur"
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, bu sözleri sığınmacı politikalarına yönelik tepkilerin arttığı günlerde yaptı.
Bu minvaldeki sözler ilk defa bir bakan tarafından dile getirilmedi. Şimdiye kadar birçok siyasetçi, Kurtuluş Savaşı veren Türkiye'ye Müslümanların gönderdiği paraya dikkati çekiyor.
Soylu'nun çıkışıyla eski tartışma bir kez daha alevlendi.
Tarihçi Sinan Meydan, sosyal medyada Bakan Soylu'nun çıkışına itiraz ederek bahse konu yardımın Afganistan'dan Hintli Müslümanlarca gönderildiğini öne sürdü.
Kurtuluş Savaşı'nda Türkiye hangi devletlerden veya toplumlardan yardım aldı? Soruyu tarihçiler yanıtladı.
"Ortada Pakistan yoktu"
Tarihçi yazar Mustafa Solak'a göre Kurtuluş Savaşı süresince SSCB, Hindistanlı Müslümanlar, Azerbaycan, İtalyanlar ve Fransızlardan yardım geldi.
Solak, "İtalyanların, Fransızların yardımı tuhaf gelebilir ama milli mücadelenin karşısında yenilgiyi kabul etmişler ve İngilizlerle çıkarları çatıştığı için Atatürk ile anlaşma yolunu tercih etmişlerdir. Pakistan, 15 Ağustos 1947'de bağımsızlığını kazandığı için ortada Pakistan yok iken Pakistanlıların bileziklerini satmalarından söz edilemez" dedi.
"En yüklü yardımlar Sovyetler'den"
Solak, alınan desteklerin miktarı ve türüyle ilgili şunları söyledi:
Sivas Kongresi'nden sonra Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'ne (SSCB) giden Halil Paşa, Temmuz 1920'de 100 bin lira değerinde altın yardımı almıştır. Ekonomi Bakanı Yusuf Kemal (Tengirşenk) Bey, 6 Ekim 1920'de 1 milyon altın ruble almıştır. Savaş boyunca SSCB'den alınan para yardımlarının toplamı 11 milyon altın ruble ve 100 bin lira değerindeki altındır.
Solak, Kurtuluş Savaşı'nda SSCB'nin silah ve cephane yardımı konusunda, "37 bin 812 adet tüfek, 324 adet ağır ve hafif makineli tüfek, 44 bin 587 sandık mermi, 66 adet top, 141 bin 173 adet top mermisi, 3 bin adet süngü, Bin 500 adet kılıç, 20 bin gaz maskesi ve 4 bin adet el bombası" bilgisini verdi.
Azerbaycan'dan altın, frank, petrol poliçesi yardımı
Peki diğer ülkelerden gelen yardımlar neydi?
Solak bunları şöyle sıraladı:
"Azerbaycan, 2 Ekim 1920'de 19 bin Osmanlı altını, 1 milyon Fransız frangı ve 8 parça petrol poliçesinden oluşan yardımda bulunmuştur. Bu paralarla İş Bankası kurulmuştur, Afgan ve Pakistanlıların bilezikleri ile değil. Dahası Komutan Kazım Karabekir Paşa'ya, 500 adet yüzlük Osmanlı altını yetim Türk çocuklarının eğitimleri için verilmiştir.
Fransa'dan gider ayak silah yardımı
Fransa ile 20 Ekim 1921'de yapılan Ankara Anlaşması sonrasında Fransızlar, Türkiye'yi terk ederlerken 10 bin 89 adet tüfek, bin 505 sandık tüfek mermisi ve 10 adet savaş uçağı bırakmışlardır.
İtalya silah vermedi ama para verdi
İtalyanlar silah, cephane, para değil ama posta teşkilatı kurmak, okullar açmak, çiftçi ve tüccarlara kredi vermek, Türk hükümeti memurlarının bulamadığı malları sağlamak, bozuk yol ve camileri onarmak gibi yardımlarda bulunmuştur.
Hintli Müslümanlardan para yardımı
Hint Hilafet Komitesi, Müslümanlardan 130.250 İngiliz Sterlini toplayarak Türkiye'ye göndermişti.
"Afganistan’dan destek yok ama Afganistan'a destek var"
En merak edilen "Afganistan, Kurtuluş Savaşı"nda destek gönderdi mi?" soruya Solak, "Hayır. Aksine Afganistan 1919'da bağımsızlığını kazandığında kendi ayaklarının üstünde durabilmesi için Afganistan'a Kurtuluş Savaşı esnasında ve sonrasında Türkiye destekte bulunmuştur. 1 Mart 1921 tarihli Türk-Afgan Antlaşması'yla Afganistan'ın modernleşmesi Türkiye, Afganistan'a eğitim ve kültür alanında yardım yapmayı taahhüt etmiştir. 1926'da Afganistan'da açılan subay okuluna Türkiye'den öğretmen subay gönderilmiştir. Ayrıca bu tarihte eğitilmek üzere Afganistan'dan Türkiye'ye subay gönderilmiştir. Doktor, hukuki danışman da gönderilmiştir. Kabil'de ilk tıp fakültesinin 1932 yılında Türkiye'nin yardımıyla açılmıştır" şeklinde konuşarak yanıt verdi.
Türkistan'dan gelen yardımlar Ruslar aracılığıyla geldi
Eski Türk Tarih Kurumu Eski Başkanı Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu da bu konudaki bilgilerini paylaştı.
Kurtuluş Savaşı döneminde devlet olarak değil ancak toplum olarak Hint Müslümanlarından ve Türkistan'daki Türk topluluklarından yardım geldiğini belirten Halaçoğlu, Türk topluluklarından gelen yardımların Ruslar aracılığı ile verildiğini öne sürdü.
Söz konusu yardımların devlet için değil Müslümanlar için harcanması şartıyla verildiğini öne süren Halaçoğlu, şu iddialarda bulundu:
Milli mücadele döneminde para yoktu. Borçla yürütüldü savaş. Savaş bitince o paranın bir kısmı evleri Yunanlılarca yakılan halk için harcandı. Geri kalan para yine devlete aktarılmayarak halk için kullanılsın diye İş Bankası'nın kuruluşunda kullanılarak yüzde 28,9 hissesi sağlandı. Yine aynı para Türk dili ve tarihinin araştırılması için Türk Dil ve Tarih Kurumu'na aktarıldı.
"Afganistan'ın yardım edecek mali gücü yoktu"
Kurtuluş Savaşı'nda Azerbaycan'dan da para geldiğini söyleyen Halaçoğlu, Afganistan'dan para geldiği iddiasının doğru olmadığını kaydederek, "Afganistan yardım edecek mali durumu yoktu" ifadelerini kullandı.
© The Independentturkish
