Mısır ve Katar'ın ocakta diplomatik ilişkilerin yeniden başlaması konusunda anlaştığı açıklaması sonrasında, iki ülke arasındaki ilişkilerde son aylarda yaşanan gelişmeler bölgede dikkatle takip ediliyor.

İsrail merkezli araştırma kurumu Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nün sitesinde araştırmacılar Yoel Guzansky ve Ofir Winter tarafından kaleme alınan makalede, "Katar'ın Arap dünyasına dönüşü Mısır üzerinden mi olacak?" sorusu ve bölgedeki son gelişmeler incelendi.

Mısır dahil Katar'a ambargo uygulayan ülkeler, ocakta bu ambargoyu kaldırma kararı almıştı.

Yazıda, bu kararın ardından son aylarda Araplar arası dinamiklerde ve özellikle de Katar ve Mısır arasında yıllardır gergin olan ilişkilerde değişikliklerin yaşandığı belirtildi. 

Katar’ın bölgesel hedeflerinin yanı sıra Türkiye’yle yakın ilişkilerinin de İsrail açısından bir sorun olduğu vurgulanan makalede, Doha’nın ve Ankara’nın Mısır’da Müslüman Kardeşler’e ve Gazze’de Hamas’a verdiği desteğin birçok Arap ülkesi açısından da sorun teşkil ettiği kaydedildi.

Katar’a yönelik boykotun eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Mayıs 2017’de Suudi Arabistan’a yaptığı ziyaretin hemen ardından geldiği hatırlatılan makalede, bu süreçte Katar ve Türkiye’nin yakınlaştığı belirtildi.

ABD’nin yeni başkanı Joe Biden’ın farklı bir ajandaya ve anlayışa sahip olmasınınsa Riyad’ın Katar’a yönelik ablukayı sona erdirmesine ve Arap dünyasındaki önemli aktörlerle uzlaşmayı desteklemesine yol açtığı yorumu yapıldı.

Boykotun sona ermesinin ardından Mısır-Katar yakınlaşması

Makalede bu süreçte Katar ve Mısır arasındaki yakınlaşmanın dikkat çektiğine vurgu yapılarak Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi’nin mayısta Katar Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman Al es-Sani’yle görüştüğü hatırlatıldı.

Katar Dışişleri Bakanı, görüşmenin ardından İsrail’in mayısta Gazze’ye düzenlediği hava saldırıları sonrasındaki anlaşma çabalarında Mısır'ın stratejik rol oynadığını dile getirmişti. Ayrıca Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad Al es-Sani tarafından Doha’ya davet edilmişti ve gerçekleşmesi halinde bu iki lider arasındaki ilk görüşme olacak.

İsrail’in saldırıları sonrasında Mısır ve Katar’ın, Gazze’nin yeniden inşası için milyonlarca dolar yardım sözü verdiğine dikkat çekilen makalede, Katar’ın geçen ay Mısır ve Sudan’ın talebiyle Arap Birliği dışişleri bakanları olağanüstü toplantısına ev sahipliği yaptığı da hatırlatıldı.

Geçen ay Doha’yı ziyaret eden ve Katar Emiri es-Sani’yi ülkesine davet eden Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şukri, Arap ülkeleriyle bağları güçlendirmek için Katar’la eski defterleri kapatmaya çalıştıklarını söylemişti.

Ayrıca Mısır ve Suudi Arabistan, 4 yıl aradan sonra ocakta Katar’a yeniden büyükelçi atamıştı.

"Ortak çıkarlar, gerilimleri bir kenara koyabilir"

Makaleye göre Katar’la yakınlaşma, Mısır'ın çeşitli bölgesel ve ikili meselelerle ilgili çıkarlarına hizmet ediyor. İki ülke arasındaki ortak çıkarların ağırlığının, başta Katar'ın Müslüman Kardeşler'e verdiği destek olmak üzere çeşitli gerilimleri bir kenara bırakmak için yeterli olabileceği belirtilen yazıda, Mısır-Katar uzlaşmasının Mısır ve Türkiye arasındaki uzlaşma çabalarından daha hızlı ilerlediği kaydedildi.

Kahire'nin Arap Birliği'nin dönüşümlü başkanı olarak mevcut rolü, sahip olduğu muazzam ekonomik güç ve liderlerinin pragmatik yaklaşımı nedeniyle Doha’yla yakınlaşmayı hızlandırmayı tercih ettiği belirtildi.

Makalede, şu yorumlara yer verildi:

Filistin bölgesine müdahil olmak, Katar'ın bölgesel statüsünü pekiştirmesi açısından önemli bir araç. Komşuları tarafından tehdit edildiğini hisseden küçük ve zengin bir emirlik olarak, bunu varlığının bir sigortası olarak görüyor.

Şimdiye kadar İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki insani durumu iyileştirmeye olan ilgisiyle Gazze'deki Katar etkisinden rahatsız olan Mısır, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’yle normal ilişkileri sürdürme ihtiyacı arasında bir gerilim vardı. 

Yazıda, son dönemdeyse Gazze’ye insani yardımlar ve Hamas’la arabuluculuk konusunda Katar’la işbirliğini ilerleten İsrail’in, Katar’ın Gazze’deki rolünü desteklediğini belirttiği hatırlatıldı.

Independent Türkçe, inss.org.il, AA