Ünlü antik şehir Petra’daki turistleri taşıyan yüzlerce Ürdünlü hayvan sahibi, turizmin Kovid-19 salgını nedeniyle bir yıldan fazladır durma noktasın gelmesi nedeniyle ana geçim kaynaklarını kaybettiler ve onlarca at, eşek ve katırı besleyemez hale geldiler.
15 yaşındaki Abdurrahman Ali, Ürdün'ün güneyinde kayalara oyulmuş meşhur antik Petra yakınlarındaki bir veteriner kliniğinde eşeği için bedava yem almayı bekliyor. Zira Amman'ın 230 kilometre güneyindeki bu antik kentte turizm durduğu için artık onları zar zor besleyebiliyor.
Mavi gömlek, zeytin rengi pantolon ve mavi şapka giyen bu neşeli çocuk, AFP’ye şunları söylüyor:
Salgından önce kimse işsiz değildi. Petra'daki bedeviler para alıp hayvanlarını beslerdi ama salgının başlaması ile bu kliniğe gelip bedava yem ve tedavi hizmeti almak zorunda kalıyoruz."
ABD’li kar amacı gütmeyen kuruluş PETA’nın antik şehir Petra yakınlarındaki Umm Sayhoun köyünde kurduğu klinikte, bakıma muhtaç atlar, eşekler ve katırlar için bir ahır bulunuyor.
Rakamlara göre turizm
Hz. İsa’dan önce Nebatilerin başkenti olan Petra, 2007 yılında Dünyanın Yeni Yedi Harikası'ndan biri olarak seçilmişti. Şehir Ürdün'ü ziyaret eden yabancı turistlerin tercih ettiği durakların başında geliyor.
Kasım 2019'da Petra, bir yılda milyonun ziyaretçiyi ağırlamıştı. 2020 yılında ise Kovid-19 salgını kontrol altına almak için getirilen kısıtlamalar ve salgının ekonomiye yansımaları nedeniyle ziyaretçi sayısı 252 bin 728'e düştü.
Mart 2020'de kapatılan şehir geçen Mayıs’ın başında tekrar turist kabul etmeye başladı.
Petra Şehri Belediye Başkanı Süleyman Al-Farajat'a göre, 2019'da 3 binden fazla turist sayısına kıyasla, günde 150 ila 200 turist şehri ziyaret ediyor.
Petra'da yaklaşık 200 turist rehberi var ve yaklaşık 4 bin kişi 700 ila 800 eşek, katır, deve ve atla turist taşımacılığı yapıyor.
Turizm geliri düşüyor
Abdurrahman, "İşler iyi gittiğinde, günde 100 ila 200 dinar (140 ila 280 dolar) arasında alırdım. Zayıf günlerde ise 20 dinar (28 dolar) arpa satın almak için zar zor yetiyordu" diyor.
Şu anda, Abdurrahman okula gitmiyor, uzaktan eğitime devam ediyor ve annesine yardım etmek için çalışıyor. Babası ölen Abdurrahman, annesi ve iki küçük erkek kardeşi amcalarıyla birlikte yaşıyor.
Abdurrahman “Eskiden kazandığım parayla yem de alırdım. Ama turizm durunca her şey durdu. Şu anda kimse yem veya ilaç satın alamıyor. Biraz parası olan, onu kendi ihtiyaçları için harcıyor” diyor.
Farajat, “Etkilenenler sadece hayvan sahipleri değil. Aynı zamanda otel, restoran ve şark antikacıları dahil yüzlerce çalışan işini kaybetti" dedi.
Salgın, Ürdün’ün gayri safi yurtiçi hasılana yüzde 12 ila 14'üne katkıda bulunan turizm sektörünü çok şiddetli vurdu. Resmi rakamlara göre turizm geliri 2019'da 5,8 milyar dolarken, 2020'de bir milyara geriledi.
Kurtarılmayı bekleyen 250 hayvan
Kahverengi Arap elbisesi, askeri ceketi ve siyah şapkası ve eşeğiyle kliniğin büyük demir kapısında duran 23 yaşındaki Muhammed el-Badol "Salgından önce ailem ve benim yedi eşeğimiz vardı ve Petra'da çalışıyorduk. Şimdi zar zor besleyebildiğim sadece bir eşeğimiz var" diyor.
23 yaşındaki genç ailesinin yedi kişilik olduğunu, kendisinin ve üç erkek kardeşinin çalıştığını ve kardeşlerinin kendisinden küçük olduklarını belirtiyor.
PETA kliniği, özellikle yetersiz beslenme nedeniyle kötü sağlık koşullarından mustarip olan çalışan hayvanlara bakım sağlıyor.
Ocak 2020'de açılan kliniği yöneten Mısırlı veteriner Hasan Şatta şunları söylüyor: “Buradaki insanlar turizmde çalışmak için hayvanlarına bağımlı ve durdukça gelir kaynaklarını kaybettiler ve artık onlara bakamayacak ve onları besleyemeyecek duruma geldiler.”
Şatta, “yaklaşık sekiz ay önce yetersiz beslenmeden mustarip ve çok zayıf eşekler ve atlar görmeye başladık. Bu da bizi eşekleri, atları, develeri ve katırları hayatta tutmak için bir beslenme programı başlatmaya yöneltti" diye açıklıyor.
Şu anda tek çalışanı olan ve ücretsiz hizmet veren klinik, günde 10 ila 15 vaka alıyor.
Şatta programın turizmin durmasıyla başlayan dönemde yaklaşık 250 hayvanı kurtardığını, çünkü insanların hayvanlarını beslemek veya tedavi etmek için maddi imkanları olmadığını belirtiyor.
Binek hayvanların yerine elektrikli arabalar
Şatta, Salva adlı gri bir kısrağın bacağındaki yarayı incelerken, programın açlık sonucu acı çeken vakaları takip edebildiğini ve kliniğe getirilip kendisine gerekli olan su ve yemek verildiğini ardından da iyileştiğini anlatıyor.
Bunlara ilave olarak klinik, kötü beslenme, eyer, düşme ve kötü muamele kaynaklı yaralanmaları da tedavi ediyor.
Farajat, binek hayvanlarının elektrikli arabalarla değiştirilmesine yönelik bir projenin bulunduğunu ve Petra’da 1 Temmuz’a kadar faaliyete başlayacak olan 20 adet elektrikli arabalarla binek hayvan sahiplerine fayda sağlayacak bir projeden bahsediyor. Zira bu hayvanların sahiplerinin bir kısmı elektrikli arabaların kullanılmasında görevlendirilecekler. Diğer taraftan 50 dinar (70 dolar) tutarında turistlerden alınan bilet bedelinden sekiz dinarın (11 dolar) hayvan sahiplerine ödenecek.
2019 yılı itibariyle Petra’ya giriş ücretinin toplamı 50 milyon dinar (70 milyon doları) aştı.
AFP
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Esma Gül Kar
