Kudüs'ün Şam Kapısı civarında son haftalarda yaşanan çatışma ve şiddete dair çok şey yazıldı ama ömrünü burada geçirmiş bir kent sakini olarak, Eski Şehir içinde ve etrafında yaşayan gençlere dair özgün bir bakış açım var.

Olaylara dair gerçek bir anlayış edinmek, Eski Şehir'in Filistinli sakinleri ile evlerini çevreleyen kamusal alan arasında var olan derin ilişkiyi anlamaktan geçiyor. Bu, şehrin surlarının dışında yaşayan Filistinlilerin bile sık sık hafife aldığı benzersiz bir ilişki türü.

Eski Şehir sakinleri, kadim memleketlerine karşı duydukları bariz dini ve ulusal sorumlulukların ötesinde, Eski Şehir'in kamusal alanlarını yaz geceleri geç saatlere kadar teraslarında ve güzel balkonlarında zaman geçirdikleri kendi arka bahçeleri olarak görüyor.

Dünya çapında bir dizi çıkarı barındıran Kudüs, UNESCO Dünya Mirası olarak tanınan, kendine has bir şehir.

Sokaklar dar, Eski Şehir evleri kalabalık ve Filistinli sakinlere çok az inşaat veya restorasyon izni tanınıyor. Bu durum ailelerin (ve özellikle gençlerin) boş alan için neden geniş Şam Kapısı'na akın ettiğini açıklıyor. Son birkaç yıldır daha fazla olmak üzere, ömrüm boyunca Şam Kapısı (ya da bizim deyimimizle Bab el-Amud) insanların bir araya toplandığı, gençlerin sigara içip tatlılar yiyerek güncel olayları tartıştığı sosyal bir merkez oldu.

Yıllar içinde, amfitiyatro benzeri meydan müzik etkinlikleri, sokak sanatları, geleneksel dans ve hatta parkur dahil kültürel performanslar için bir sahne haline geldi.

Tüm bunlar bu yılki Ramazan'ın ilk günü değişti. İsrailli yetkililer halkın (yerel sakinlerin "sandalyeler" dediği) büyük merdivenler etrafında toplanmasını metal bariyerlerle engelledi ve yalnızca küçük basamakların kullanılabildiği dar bir yürüme yolunu açık tuttu. Genç Filistinliler bunu bir provokasyon olarak değerlendirdi ve alanı geri kazanmak için gece gösterileri düzenledi.

Artan bir kararlılık ve barışçıl gösteriye bağlılık vardı. Birkaç gün süren şüphecilikten sonra daha geniş Filistin topluluğu da gençlerin içinde bulunduğu zor duruma hızla sahip çıktı. Talepleri son derece netti: Büyük merdivenlerin etrafındaki bariyerlerin kaldırılması ve oturma alanının açılması.
 

İsrail polisi birkaç noktada gençleri merdivenlerin kapatılmasını kabullenmeye ikna için çalıştıysa da sonuç alamadı. Söz konusu hareketin bir liderinin bulunmadığı, harekete hiçbir siyasi parti veya liderin dahil olmadığının fark edilmesi dikkate değer bir andı.

Elbette çaresizlik, ümitsizlik ve artan baskı ile ayrımcılık hisleri, bu yüzleşme döngüsünü besleyen öfkeye katkıda bulunan faktörler arasında. Fakat bardağı taşıran son damla, İsrail güçlerinin gözü önünde Kudüs sokaklarında çatışmalar baş göstermeden evvel ultra-milliyetçi Yahudi grupların toplanıp "Araplara ölüm" sloganlarıyla yürüyüşe geçmesi oldu.

22 Nisan'da işler son haddine vardı. Bir gece içinde yaklaşık 120 Filistinli yaralandı. Protestolar devam ediyor ve tırmanıyordu. İki gün sonra, pazar akşamı polis bariyerleri kaldırmaya ve Şam Kapısı merdivenlerini açmaya karar verdi.

Her yaştan ve kökenden Kudüslü, nadir bir başarı ve şölen gecesini kutlamak için meydana akın etti. Bu küçük bir zafer olsa da, 13 gece boyunca devam eden gösteriler nihayet sonuç vermiş ve şehirdeki Filistinliler için en önemli sosyal mekan yeniden açılmıştı.

Bu yazı kaleme alınırken hikaye henüz bitmiş değil. Şam Kapısı civarına çok sayıda İsrail askeri konuşlandırılmaya devam ediyor ve havada yoğun bir gerginlik var.

Kudüslü gençler, İsrail'in politikalarına protesto yoluyla karşı çıkılmasında (ve Filistin seçimlerine giden tıkalı yolun aksine) kendiliğindenlik ve toplumsal ve sosyal katılım üzerinden farklı bir liderlik ve hareket modeli sunuyor.

Mahmoud Muna, birçoklarının Kudüs kitapçısı olarak bildiği Filistinli bir kültür lideridir.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik