İran’ın başkenti Tahran’ın güneyinde yaşayan El Hac Muhammed Ali, "Bu mübarek ayda beklediğimiz şey, hükümetin fiyatların tekrar yükselmesine izin vermemesiydi. Ama maalesef geçen yıl olduğu gibi enflasyon ve fiyatlar kontrolden çıkmış durumda. Durum sıkıntılı, umut kalmadı" dedi.
İranlılar bu yıl ramazan ayına bir önceki yıla nazaran fiyatların yüzde 50 artışıyla girdi. İftar zamanı sofraları başında dua eden İranlılar, günlük beslenme endişeleriyle başını yastığa koyuyorlar.
60 yaşındaki Ali, "Önceleri ramazan ayı aile ve neşe ayı iken şimdi ebeveynler için masraf ve güç ayına dönüştü. Hayat bizim ve birçok insan için zor bir hale geldi" ifadelerini kullandı.
İran, 20 Mart'ta emtia fiyatları yükseldi. Enflasyon dalgalanması süt ürünleri, yumurta, sıvı yağ, tavuk ve pirinç fiyatlarını vurdu.
Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgının şiddetlenmesi ve ekonomik yaptırımlar nedeniyle ramazan ayı geçtiğimiz yıla göre daha zor bir hal aldı.
Donya-e-Eqtesad gazetesinde ramazan ayında gıda fiyatlarındaki artışla ilgili yayınlanan bir haberde, pirinç fiyatının geçtiğimiz yıla göre 10 bin tümen birden arttığı ve bir kilo pirincin fiyatının 35 bin tümene ulaştığı kaydedildi.
Mercimek ise geçtiğimiz yıla göre 20 bin tümenden 30 bin tümene yükseldi. Aynı şekilde fasulye de 24 bin tümenden 35 bin tümene çıktı. Tahran dükkanlarında koyun eti fiyatları 150 bin tümen, sığır eti ise 120 bin tümene ulaşırken, et fiyatları ortalama 117 bin tümen, tavuk eti fiyatları ise 30 bin tümen oldu.
Gazete, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından geçtiğimiz yıl kış mevsiminde yayınlanan bir istatistiği baz alarak, pirinç, et ve şeker fiyatlarının yüzde 40'tan 113'e yükseldiği görüldü.
Bölge pazarları ve sokakların hoşnutsuzluğu
İran'da çeşitli illerden resmi kurumların raporları, önceki yıllarda olduğu gibi insanların ramazan ayında emtia fiyatlarındaki artıştan endişe duyduklarını aktardı.
Petrol zengini Ahvaz vilayetinde ise piyasaları kontrol etmekten sorumlu Sanayi, Maden ve Ticaret Bakanı temsilcisinin tutuklanmasına rağmen, pirinç fiyatları yüzde 25, baklagil fiyatları yüzde 15 ve yumurta fiyatları yüzde 25 arttı.
Basra Körfezi'ne bakan Buşehr vilayetinde sahur ve iftar giderlerinin en az 71 bin tümen olduğu tahmin ediliyor. Bu da aylık iki milyon 130 bin tümene denk geliyor, yani işçi sınıfının gelirinin yüzde 80’i.
İsfahan’da ise hurma fiyatları bir önceki aya göre yüzde 15 artış kaydetti.
Doğu Azerbaycan vilayetinin yönetim merkezi olan Tebriz, et, tavuk ve meyve gibi temel tüketim ürünlerindeki artıştan dolayı genel hoşnutsuzluğa tanıklık ediyor.
İran’da yağ ise geçtiğimiz yıl emtia listesinin başında yer aldı. Şiraz halkı ise hali hazırda yüksek fiyatlardan mustarip.
İran parlamentosu temsilcileri, devlet kurumlarının ilgisizliğini ve yükselen fiyatlar konusundaki sessizliğini eleştirdi. Milletvekilleri, hükümet yetkililerinin marjinal ve gereksiz sorunları gündeme getirmek yerine yüksek fiyatları ve mal kıtlığını kontrol etmesi gerektiğine inanıyor.
İran Parlamentosu Sanayi Komitesi üyesi Ramin Nur, bazı İslam ülkelerinde vatandaşları satın almaya teşvik etmek adına fiyatlarda düşüşe gidildiğini belirterek, ramazan ayı boyunca İran'da temel malların fiyat kontrolünün tüm İslam ülkelerinde olduğu gibi ciddiye alınması gerektiğini söyledi.
Sosyal Komite üyesi Ali Asgar ise, "Bugün, toplumun yapısından bıkmış bir akvaryum yönetimiyle karşı karşıyayız. İnsanlar için yaşamanın ne kadar zor olduğunu görmüyorlar" ifadelerini kullandı.
Kerim Huseyni ise, sorunun yönetim ile kaynaklı olduğunu belirterek, düzletmeye gidilmesi gerektiğinin elzem olduğunu vurguladı.
Ancak İran parası, Viyana görüşmelerinin olumlu havası nedeniyle yükselmiş durumda. Döviz piyasası aktörlerine göre, Viyana görüşmeleriyle ilgili iyimserlik, dolar fiyatlarının 25 bin tümenin altında kalmasına neden oldu.
İranlılar, yetkililerin tekrarlanan açıklamaları ve pratiğe dönüşmeyen vaatlerinden bezmiş olduklarını söylüyor. Sofralar, eski ramazanlardaki gibi renkli değil. Metro istasyonundaki orta yaşlı bir kadın, gelecek için endişelendiğini söyledi. Tahranlı kadın açıklamasında, eskiden sınırlı bir kargaşanın olduğunu ancak şimdi salgın sebebiyle işlerin daha zor olduğunu bildirdi. Temel gıda fiyatlarının yükselişte olduğunu bildiren kadın, tavuk, et ve meyve alamadıkları için sağlıklarının tehlikede olduğunu söyledi.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
