Fotoğrafı çekilen ilk kara delik unvanını alan, M87 galaksisinin merkezindeki süper kütleli kara delikten yeni ve benzersiz görüntüler geldi.
İki yıl önce Event Horizon Telescope (Olay Ufku Teleskobu) projesinde görevli gökbilimciler, Dünya'dan 55 milyon ışık yılı uzakta yer alan ve Güneş’in 6,5 milyar katı büyüklüğündeki kara deliği görüntülemeyi başarmıştı.
M87* isimli kara deliğin fotoğrafı dünya genelinde büyük yankı uyandırmış ve tarihe geçmişti. Çünkü bu sayede insanlık, ilk kez bir kara deliği doğrudan görüntülemişti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Aynı teleskop, geçen ay M87*'nin yeni bir görüntüsünün yayımlanmasını sağlamıştı. Yeni görüntü, kara deliğin etrafındaki alanın polarize ışıkta nasıl göründüğünü ortaya koymuştu.
Öte yandan bu ekip, M87* üzerinde çalışan tek araştırma ekibi değildi. Söz konusu gözlemlerin yapıldığı sırada Dünya üzerinde ve uzayda yaklaşık 20 güçlü teleskop da aynı kara deliği inceliyordu.
Şimdi ise NASA'nın Hubble Uzay Teleskobu, Chandra X-Işını Gözlemevi, Neil Gehrels Swift Gözlemevi, Nükleer Spektroskopik Teleskop Dizisi, Atacama Büyük Milimetre/Milimetre-Altı Dizisi ve Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu’nun gözlemleri yeni bir çalışmayla bir araya getirildi.
Dünya genelindeki yaklaşık 200 kurumdan 760 bilim insanı ve mühendisin katkı koyduğu yeni çalışmada çeşitli dalga boylarında gözlemlenen kara deliğin görüntüleri yer aldı.
Japonya Ulusal Astronomi Gözlemevi'nden ve çalışmanın yazarlarından Kazuhiro Hada, "Bir kara deliğin doğrudan kaydedilen ilk görüntüsünün çığır açacağını biliyorduk" diye konuştu.
Ancak bu olağanüstü görüntüden en iyi şekilde yararlanmak için, tüm elektromanyetik spektrumu gözlemlememiz ve kara deliğin o anki davranışına dair bilmemizin mümkün olduğu her şeyi kavramamız gerekiyor.
Bilim insanının söz ettiği davranış, radyasyon ışınlarının ve son derece hızlı hareket eden parçacıkların kara delikten dışarı fırlatılmasını içeriyor.
Gökbilimciler bu tür fışkırmaların, neredeyse ışık hızında hareket eden, evrendeki en yüksek enerjili kozmik ışınların kaynağı olduğu düşünülüyor.
Çalışma ekibinin üyeleri, yeni veri setinin bir kara delik üzerinde şimdiye kadar yapılmış en yoğun eşzamanlı gözlem kampanyasından elde edildiğini söylüyor.
Bulguların, söz konusu kozmik ışınların kökenlerine dair önemli bilgiler sağlayacağına inanılıyor.
Hakemli bilim dergisi The Astrophysical Journal Letters’ta yayımlanan araştırmanın ortak yazarı ve Amsterdam Üniversitesi'nden astrofizikçi Sera Markoff, bulguların önemini şöyle açıklıyor:
Bu fışkırmalar, kara deliğin saldığı enerjiyi, devasa bir güç kablosu gibi ev sahibi galaksiden daha büyük ölçeklere taşımayı başarıyor. Bulgularımız, taşınan enerji miktarını ve kara deliğin fışkırmalarının, çevresi üzerindeki etkisini hesaplamamızı sağlayacak.
Independent Türkçe, Space, Science Alert
Derleyen: Çağla Üren
