Mars'ta yeni bir krater türü keşfedildi: "NASA araçlarının incelediklerine hiç benzemiyor"

Mars'ın güney yarımküresindeki dağlık arazide eski krater gölünün buzullardan akan yüzey suyuyla beslendiği düşünülüyor. Bu Kızıl Gezegen'in soğuk ve buz kaplı bir geçmişi olduğu fikrini destekliyor

Araştırmada, Mars Reconnaissance Orbiter isimli yörünge aracıyla çekilen yüksek çözünürlüklü fotoğraflar kullanıldı (NASA)

Bilim insanları Mars yüzeyinde daha önce bilinmeyen türde, eski bir krater gölü keşfetti. Yeni keşif gezegenin erken dönem iklimine dair ipuçları veriyor.

Hakemli bilimsel dergi Planetary Science Journal'da yayımlanan çalışmada, henüz isim verilmeyen kraterin şaşırtıcı bazı özellikleri açıklandı.

Buna göre suyun dışarıdan kratere akabileceği veya yeraltından yüzeye ulaşabileceği kanallara dair hiçbir kanıt bulunmuyor. Ancak kraterin tabanı eskiden orada su bulunduğuna dair şüpheye yer bırakmayan kanıtlar taşıyor.

Nereden geldi bu su?

ABD'deki Brown Üniversitesi'nden doktora öğrencisi Ben Boatwright'ın liderliğindeki araştırma ekibi bu nedenle gölün muhtemelen eski Mars buzulundan gelen yüzey suyuyla beslendiği sonucuna ulaştı.

Araştırmacılara göre su, buzulun tepesinden doğrudan kratere akıyordu. Bu da suyun neden geride kanallar bırakmadığını açıklıyor. 

Brown Üniversitesi'nin internet sitesinde yayımlanan basın açıklamasına göre bu türde bir göl, Mars'taki NASA araçlarının şu anda keşfetmekte olduğu Gale ve Jezero gibi diğer krater göllerinden keskin biçimde ayrılıyor.

Boatwright, "Bu Mars yüzeyinde daha önce bilinmeyen türde bir hidrolojik su sistemi" diyor ve ekliyor:

Şimdiye dek karakterize edilen göl sistemlerinde, akımın kraterin dışından geldiğini gördük. Krater duvarında gedik açtığını, bazı durumlarda ise diğer taraftan dışa aktığını tespit ettik. Ancak bu krater farklı. Her şey kraterin içinde gerçekleşmiş.

Dahası, kraterin Mars'ın erken dönem iklimine dair önemli ipuçları verdiği ifade ediliyor. Mars ikliminin bir zamanlar bugünkü donmuş çöl gezegenden daha sıcak ve daha nemli olduğuna dair çok az şüphe bulunuyor. Ancak Mars'ta bir zamanlar suyun devamlı aktığı Dünya benzeri bir iklim mi yoksa kısa süreli ısınma ve erime dönemlerinin yaşandığı, çoğunlukla soğuk ve buz kaplı bir iklim mi olduğu bilinmiyor.

Boatwright'a göre, gezegenin buzlarla kaplı olduğunu gösteren jeolojik kanıtların sayısı az. Buzullaşmaya işaret eden yeni kanıt ise bu durumu değiştirebilir.

Araştırmacı, "Bu soğuk ve buz kaplı iklim manzarası, büyük oranda teorikti" diyor:

Ancak burada buzullaşmaya dair bu kanıt, teoriyle gözlem arasındaki boşluğun doldurulmasına katkı sağlıyor.

Araştırmada, NASA'nın Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) yörünge aracıyla çekilen yüksek çözünürlüklü fotoğraflar kullanıldı ve krater gölü sistemi ayrıntılarıyla haritalandırıldı. Fotoğraflar akarsu yataklarını gösteren jeolojik belirtileri açığa çıkardı.

Ancak bir giriş kanalına dair herhangi bir iz bulunmadığı için "Su buraya nasıl geldi?" sorusu ortaya çıktı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Boatwright, bunu gizemi çözmek için danışmanı ve araştırma profesörü Jim Head'le birlikte çalıştı. Krater duvarını titizlikle inceleyen araştırmacılar, duvar boyunca yüzü yukarı bakan belirgin bir dizi çıkıntıyı açığa çıkarttı. Bu özellikler buzulun sona erdiği ve kayaç kırıntısı öbeklerinin biriktiği yerdeki sırtlarla uyum gösteriyordu. Araştırmacılar bu veriyle birlikte kanıtların buzulla beslenen bir sisteme işaret ettiği sonucuna vardı.

Daha sonraki araştırmalar da bu kraterin türünün tek örneği olmadığını gösterdi. Böylece Boatwright, söz konusu özelliklere sahip, 40'dan fazla krateri açığa çıkaran araştırmayı sunabildi.

Prof. Head, "Bize erken dönem Mars'ın soğuk ve buzla kaplı olduğunu söyleyen bu modellerimiz vardı" dedi ve ekledi:

Artık bunlarla uyumlu, bazı sağlam kanıtlara da sahibiz.

 

Brown Üniversitesi

Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız

DAHA FAZLA HABER OKU