Fotoğraflanan ilk kara delikten yeni haber: Şimdi de manyetizma görüntülendi

(EHT İşbirliği)

Bilim insanları fotoğraflanan ilk kara deliğin yeni, açıklayıcı bir görüntüsünü yayımladı.

Son görüntü, devasa cisme yeni bir bakış sağlıyor ve polarize ışıkta nasıl göründüğünü ortaya koyuyor.

Polarize ışık bilim insanlarının kutuplaşmayı ölçmesine ve manyetik alanların kara deliğin bu kadar yakınında nasıl işlediğini anlamasına olanak tanıyor.

Bu da araştırmacıların kara deliğin bulunduğu, yani Messier 87 veya M87 isimli galaksinin çekirdeğinden gelen güçlü, enerjik fışkırmaları anlamasını sağlayabilir.

Yeni görüntü, kara deliğin etrafındaki alanın polarize ışıkta nasıl göründüğünü ortaya koyuyor. Bu, insanların özel bir güneş gözlüğü taktığında görebileceği türden bir ışık. Benzer bir etki, manyetik alanların bulunduğu, uzayın daha sıcak kısımlarında da meydana geliyor.

Araştırmacılar, tıpkı polarize güneş gözlüklerindeki gibi, bu efekti görüntüyü netleştirmek ve parlak bölgelerin neden olduğu yansımayı azaltmak için kullanabiliyor. Bu da bilim insanlarının kara deliğin iç kısmında bulunan manyetik alan çizgilerini belirleyebileceği anlamına geliyor.

Araştırma, uzayın günümüzde ün kazanan bir bölgesine yönelik yeni bir bakış sağlıyor. Aynı zamanda  bir kara deliğin kenarının bu kadar yakınındaki kutuplaşmanın ilk ölçümü niteliğini taşıyor.

M87'nin kalbindeki kara delik, böyle bir cismin 2019'da yayımlanan ilk görüntüsünün öznesi olduğunda ünlenmişti.

İlk fotoğraf da benzer görünüyordu; merkezinde koyu renkli bir daire olan parlak, ışıltılı bir halkayı ortaya koyuyordu.

Bu görüntünün yayımlanmasından bu yana bilim insanları, nesneye dair verileri incelemeye devam etti. Ve kara deliğin etrafındaki ışığın büyük kısmının polarize olduğunu keşfederek nesneyi çok daha yakından tanıma fırsatını yakaladı.

Central Lancashire Üniversitesi'nden ve ilk görüntüyü oluşturan Event Horizon Telescope (EHT) ekibinin üyesi Derek Ward-Thompson, "Bu benzersiz gözlem, ilk kez bir kara deliğin etrafında bulunan ve tam da olay ufkuna doğru uzanan manyetik alanların haritasını çıkarabileceğimiz anlamına geliyor" dedi. 

Bu heyecan verici çünkü gökbilimciler, iyonize malzemenin uzayın milyonlarca ışık yılı mesafesine fırlatılmasından manyetik alanların sorumlu olduğuna inanıyor. Buna 'fışkırmalar' diyoruz. Bunlar tüm galaksiden 10 kat daha büyük olabilir.

Bunu yapmak son derece zordu çünkü hem ışığın yoğunluğunu bir kamera gibi kaydetmemiz, hem de polarizasyonunu bir çift polaroid güneş gözlüğü gibi kaydetmemiz gerekiyor. Yani, tıpkı güneş gözlüklerinin Güneş'ten gördüğümüz ışığın miktarını azaltması gibi, teleskopumuzdaki polarizör de kara delikten görebildiğimiz ışık miktarını azaltarak tespit edilmesini çok daha zorlaştırıyor.

University College London'ın Mullard Uzay Bilimi Laboratuvarı'ndan, makalenin ortak yazarı ve EHT işbirliğinin üyesi Dr. Ziri Younsi şunları söyledi:

Kara deliğin olay ufkunun yanında üretilen ışık polarizasyona dair bu çığır açan ölçümler, bize kara deliklerin maddeyle beslendiği fiziksel süreçlere ve astrofiziksel fışkırmalar gibi görece muazzam boşaltımlara nasıl güç sağladığına dair heyecan verici yeni anlayışlar sunuyor.

Özellikle de bu süreçlerde manyetik alanların oynadığı role işaret ediyorlar.

ABD'deki Colorado Boulder Üniversitesi'nden Dr. Jason Dexter şöyle konuştu:

Gözlemler, kara deliğin kenarındaki manyetik alanların sıcak gazı geri itecek ve kütle çekim kuvvetine direnmesini sağlayacak kadar güçlü olduğunu gösteriyor.

Yalnızca o alandan sızan gaz olay ufkuna doğru içe dönebiliyor.

EHT, benzersiz bir hassasiyete ve çözünürlüğe sahip, Dünya büyüklüğünde bir sanal teleskop üretmek ve karadelik görüntülemek için kurulan uluslararası bir işbirliği. Yerkürenin 8 farklı yerine konuşlandırılmış radyo teleskoplarının birbirine bağlanmasıyla oluşturuldu.

Çözünürlüğü, Dünya'dan Ay'da bulunan bir portakalı ölçmeye yetecek kadar keskin.

Görüntüdeki kara delik, Messier 87 veya M87 isimli galakside yer alıyor ve 55 milyon ışık yılı uzakta. Kütlesi, Güneş'in 6,5 milyar katı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Kara deliğin ürettiği parlak enerji ve madde fışkırmaları, bu galaksinin en gizemli yanlarından biri.

Kara deliğin kenarına yaklaşan madd0elerin çoğu içeri düşse de çevredeki parçacıklardan bazıları yakalanmadan hemen önce kaçarak fışkırmalar şeklinde uzaya savruluyor.

Gökbilimciler, bu süreci daha iyi anlamak için maddenin kara deliklerin yakınında nasıl davrandığıyla ilgili farklı modellere güveniyordu.

Ancak galaksiden büyük fışkırmaların, Güneş Sistemi kadar küçük olan merkez bölgesinden nasıl çıkabildiği ve maddenin kara deliğin içine tam olarak nasıl düştüğü hala tam olarak bilinmiyor.

Araştırmacılar, bu gözlemlerin kara deliğin hemen dışındaki manyetik alanların yapısına dair yeni bilgiler sağladığını söylüyor.

Zira olay ufkunda gördüklerini, ancak manyetizmanın güçlü şekilde etkilediği gazdan bahseden teorik modellerin açıklayabildiğini keşfettiler.

Yeni gözlemler The Astrophysical Journal Letters'da yayımlanan iki makalede açıklandı.

Press Association'dan da yararlanılmıştır



*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style

Independent Türkçe için çeviren Ata Türkoğlu

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU