Diplomatik ve siyasi kaynaklar, ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad’ın son birkaç gün içerisinde, duraksayan barış süreci için değişiklik önerisinde bulunduğunu belirtti. Geçici bir hükümet kurmayı ve ana partiler arasında bir konferans düzenlemeyi içeren öneri, çok geçmeden savaş taraflarının itirazlarıyla karşılaştı.
Afganistan’da doğan ABD’li Temsilci, ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin barış sürecine ilişkin seçeneklerini görüşmeye başlamasından bu yana, bölgede Kabil, Doha ve diğer başkentleri içeren bir tura çıktı. Kaynaklara göre Halilzad, ‘Katar’ın başkenti Doha’da devam eden barış müzakerelerinin çok az ilerleme kaydettiği ve Afganistan’da şiddetin arttığı bir dönemde’, tüm Afgan taraflar ve bölgesel güçlerle alternatif seçenekler konusunda fikir birliği oluşturmaya çalışıyor. Süreci yakından takip eden diplomatik bir kaynak, “ABD, Doha müzakerelerinin sonlanmadığına ve alternatif bir yaklaşıma ihtiyaç duyulduğuna inanıyor” dedi. Halilzad, Kabil’de Afganistan’ın baş müzakerecisi Abdullah Abdullah, Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve eski Cumhurbaşkanı Hamid Karzai de dahil olmak üzere bazı siyasi liderler ve sivil toplum liderleriyle bir araya geldi. Kabil’de aralarında Halilzad bulunduğu uluslararası yetkililerle bir araya gelen iki siyasi liderin ekibindeki üç diplomatik kaynak, “Temsilcinin önerilerinden biri, katılımcı veya temsili bir hükümet olarak adlandırdığım geçici bir hükümet anlaşmasıdır” ifadelerini kullandı. Konu hakkında bilgi sahibi eski bir Afgan hükümet yetkilisi de Halilzad’ın, güç paylaşımı önerisini detaylandıran bir belge dağıttığını ve bunun Aralık ayında dağıttığı bir belgenin gözden geçirilmiş hali olduğunu söyledi. Yetkili, diğer bir önerinin ise 2001 yılındaki Bonn Konferansı’na benzer formatta, Afgan partilerinin geniş kesimlerinden temsilcilerin bir araya geldiği ve uluslararası ajanslar ve diplomatların katıldığı çözüme ulaştıracak bir toplantı yapılması olduğunu belirtti. Taliban karşıtı liderler, 2001’deki ABD işgalinin Taliban’ı devirmesinden sonra Almanya’nın Bonn şehrinde uluslararası gözetim altında bir araya gelmişti. Liderler, ‘toplantıda geçici bir yönetim oluşturma’, ‘kalıcı bir hükümet kurmak ve yeni bir anayasa yazmak için geçici bir yönetim ve bir yol haritası oluşturma’ hususlarında uzlaşı sağlamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, 7 Mart’ta gazetecilere yaptığı açıklamada, “Süreci yönlendirebilecek bir dizi farklı fikir üzerinde çalışıyoruz” dedi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, geçen cumartesi günü yaptığı açıklamada da “ABD herhangi bir resmi öneride bulunmuyor ve gücün gelecekteki statüsüne ilişkin tüm ilgili seçenekleri gözden geçirmeye devam ediyor” ifadelerini kullandı. Özel Temsilci Halilzad ise diplomasiyi ilerletmek üzere birkaç yolu ele aldı. Bu bağlamda iki uluslararası kaynak, Halilzad’ın Birleşmiş Milletler’den (BM) öncü bir rol oynamasını ve konferans çağrısı yapmasını istediğini söyledi.
Afganistan barış görüşmelerine Türkiye'nin ev sahipliği yapabilir
Afganistan’daki BM misyonu sözcüleri, açıklama talebine yanıt vermezken, söz konusu iki kaynak da “Konferans, Türkiye’de düzenlenebilir” dedi. Ancak üçüncü bir kaynak, Türkiye’nin Batı ülkelerinden itirazlarla karşılaşabileceğini belirterek, Almanya ve Özbekistan da dahil olmak üzere diğer ülkelerin değerlendirmeye alındığını ifade etti. Halilzad’ın planları hem Afganistan hükümeti hem de Taliban tarafından itirazlarla karşılaştı. Eşref Gani, cumartesi günü Afgan parlamentosu önünde yaptığı konuşmada, geçici bir hükümet kurmak için istifa etmeyi reddettiğini yineledi. Cumhurbaşkanı, iktidarın devredilme işleminin, anayasanın gerektirdiği şekilde seçimler yoluyla yapılması gerektiği konusunda uyardı. Kabil’deki iki uluslararası yetkili de Gani’nin güçlü muhalefetinin plan karşısında bir sorun olacağını söyledi. Yetkililerden biri, “Gani’nin doğrudan ABD’yi suçlayabilmesi, bu noktada bir sorun oluşturuyor. Meşruiyetine meydan okuması ve geçici bir hükümeti düşünmesi, bu durum, ABD’nin demokratik süreci baltaladığı anlamına gelir” ifadelerini kullandı.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat
© The Independentturkish
