Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun'un Boğaziçi Öngörünüm Bölgesi'ndeki Kuzguncuk'taki vakıf arazisinde izinsiz inşaat gerçekleştirdiğini öne sürmüştü.
Altun ise iddiayı reddederek evinin izinsiz fotoğraflandığını savunarak suç duyurusunda bulunmuştu.
Soruşturma kapsamında evi fotoğrafladığı iddia edilen CHP Üsküdar İlçe Başkanı Özçağdaş ile kendisine bu emri verdiği iddia edilen CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu hakkında soruşturma başlatıldı.
Soruşturma sonunda Özçağdaş hakkında "Özel hayatı ihlal" suçlamasıyla beş yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.
Canan Kaftancıoğlu, hakkında ise "Suç işlemeye tahrik" ve "suçu ve suçluyu övme" suçlarından toplamda 9 aydan 10 yıl 6 aya kadar hapis istemiyle dava açıldı.
Kaftancıoğlu, hakkında son olarak yeni bir iddianame düzenlenerek "özel hayatın gizliliğini ihlal etmeye azmettirme" suçundan 2 yıldan 6 yıla kadar hapis istendi.
İzinsiz fotoğraf çeken herkese şikayet halinde dava açılır mı?
Söz konusu karar akıllara şu soruları da getirdi.
- Haber amaçlı farklı mekanları izinsiz çeken gazeteciler de benzer davalara muhatap olabilir mi?
- Veya manzara fotoğrafçılığı kapsamında mekanları da dışarıdan çekip yayınlayanlar ile yine emlak kapsamında binaları fotoğraflayıp bunlara sitelerinde yer verenler de şikayet halinde özel hayatı ihlal suçlamasıyla yargılanabilir mi?
Bu soruları iki ayrı hukukçuya yönelttik, farklı cevaplar aldık.
"Ünlü simalar için hak ve suç teşkil etmeyebilir"
Ceza Hukuku Akademisi Yöneticisi Avukat Mehmet Zengin, "Evrensel yargı ilkeleri, AİHM ve AYM kararlarının çizdiği perspektif çok açık. Ünlü simalar; sporcular, sanatçılar, siyasetçiler gibi figürler iki önemli hukuki alanda daha dar bir hukuki koruma alanına sahip" dedi.
"Bunlardan ilki eleştiri sınırı, ikincisi ise de özel yaşam gizliliği" diyen Zengin, "Özel hayata saygı hakkı ve beklentisi ünlü simalar için daha dar bir hukuki koruma alanında bulunmaktadır. Bunun anlamı şudur: sıradan vatandaşın çekilen bir fotoğrafı hak ihlali veya suç niteliğinde olabilecekken, aynı nitelikteki bir fotoğraf, ünlü simalar bakımından ihlal veya suç teşkil etmeyebilecektir" diye konuştu.
"AYM, Berrak Tüzünataç'ın dışarıdan çekilen fotoğrafını hak ihlali görmedi"
Bu konunun Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından dizi oyuncusu Berrak Tüzünataç'ın başvurusunda tartışıldığını kaydeden Zengin, şöyle devam etti:
Dışardan bakıldığında görünür durumda olan Berrak Tüzünataç'ın magazin muhabirleri tarafından çekilen görüntüsü Tüzünataç tarafından ihlal iddiasıyla AYM önüne kadar taşındı. AYM ihlal tespit etmedi ve şunu söyledi: Senin çekilen görüntün, dışardan bakıldığında çok özel bir çaba sarf edilmeksizin terastan sarktığında tespit edilen bir görüntü niteliğinde. Burada haber alma hakkı üstün gelir ve sen ünlü bir simasın dedi. Siyasetçiler için de durumun niteliği aynı.
"Dışarıdan bakıldığında elde edilen görüntüler hukuka aykırı nitelikte değil"
Zengin, sözlerinin devamında şu iddiada bulundu:
Çizilen hukuki sınır çok net, dışardan bakıldığında evin görünen kısımları görüntü kaydına konu olabilir. Yani ünlü figürler için kriter şu şekilde beliriyor, perdeni kapatacaksın, evinde oturacaksın. Terastan, balkondan, perde veya cam açıkken, dışardan bakıldığında görünen yerlerden elde edilen görüntü kayıtları hukuka aykırı nitelikte değil.
"Gazeteciler de davaya maruz kalabilir ama temel kriter kamuoyunun haber alma hakkı"
Ceza Hukuku Akademisi'nin bir diğer yöneticisi avukat Av. Furkan Akbulut'un ise bu konuda farklı yorumları var.
Akbulut, önce gazetecilerin haber amaçlı yaptıkları dış mekan çekimlerine dair soruyu cevaplandırdı:
Haber amaçlı bir evi veya işyerini görüntüleyen, mercek altına alan gazeteciler, haber alma hakkı ile özel yaşam gizliliği dengesine göre bir davaya maruz kalabilir. Bu noktadaki temel kriter, kamuoyunun haber alma hakkının, özel yaşam gizliliğine önceleyecek kadar baskın olmasıdır. Özellikle sıradan vatandaşların rutin yaşam pratiklerini adeta mikroskobik şekilde mercek altına alarak haber aramak, gazeteciler açısından makul bir mesleki yaklaşım olamaz. Ünlü figürler için ise özel yaşam alanı daha dar yorumlanacak, haber alma hakkı daha baskın gelebilecektir.
"Manzara amaçlı mekan çekimi de şikayet halinde sorun olabilir"
Günümüzde cep telefonlarının yaygınlaşmasıyla sıradan insanlar gittikleri yerlerde beğendikleri mekanları fotoğraflıyor ve bunları sosyal medyalarında yayınlıyorlar.
Peki şikayet halinde manzara, hobi amaçlı çekilen bu fotoğraflar da şikayet konusu olur mu?
Akbulut'un bu soruya cevabı şu oldu:
Sıradan bir manzara, selfie gibi fotoğraf çekimi esnasında tesadüfen bir başka kişinin özel yaşam alanının görüntülenmesi halinde ise pek tabii bu da bir dava ve şikayet konusu olabilir. Bu noktada kamusal alan-özel alan ayrımına göre bir hukuki yol çizmek gerekir.
Ancak son aşamada oluşan trend, kamusal alanda da sınırsız bir serbesti ile görüntü kesiti alınamayacağı, serbestçe kayıt oluşturulamayacağı yönündedir.
"Selfie sırasında tesadüfi çekilen görüntü de dava edilebilir"
Selfie yani özçekim de günümüzün vazgeçilmezleri arasında.
Selfie paylaşımları sırasında çekilen görüntüler de şikayet edilebilir mi? Akbulut'a göre bu sorunun da cevabı evet.
Enteresan bir soru olarak bir selfie çekimi esnasında başkaca bir özel hayat kesitinin fotoğrafa yansıması durumunda bu bile bir dava konusu olabilecektir. Son olarak, örneğin sosyal medyada sık rastlanıldığı üzere, sokakta ilginç bir kesit yakalayıp, etkileşim için paylaşmak da sınırsız bir serbestiyle yapılamaz. Muhatabın rızası olmaksızın, görüntüsü paylaşılamaz.
"Emlakçılar da dikkat etmeli. Rıza dışı çekim dava konusu olabilir"
Mekan çekimleri en çok emlakçılar tarafından yapılıp, yayınlanıyor. Bir daireyi satışa çıkardıklarında o dairenin bulunduğu bütün binanın fotoğrafı da sitelerinde yayınlanıyor.
Akbulut'un emlakçılara da bir uyarısı var: "Bu noktada emlakçıların dahi özel yaşam alanlarında görüntü alırken, titizlikle hareket etmesi gerekmektedir. Rıza dışı bir özel yaşam gizliliği ihlali, bu noktada da dava veya şikayet konusu olabilecektir."
© The Independentturkish
