Büyük beyinli memelilerin neslinin tükenme riski daha fazla

Özellikle primatlar ve et yiyen memeliler daha fazla risk altında

Kemirgenlerde ve keselilerde bu durum belirsizliğini koruyor (Reuters)

Bilim insanlarının yaptığı yeni araştırmaya göre, büyük beyinli memeliler, küçük beyinlilere göre bir bölgede daha az popülasyon yoğunluğuna sahip olma eğiliminde ve bu yüzden nesli tükenme tehlikesi daha yüksek.

Vücut büyüklüğü ve beslenme düzeninin, hayvanların popülasyon yoğunluğunu etkilediği bilinmesine rağmen, bilim insanları bu etkinin olumlu mu olumsuz mu olduğu konusunda fikir birliğine sahip değil. Zira bazıları büyük beyinlerin, hayvanların yeni kaynaklardan yararlanmasını sağlayarak söz konusu yoğunluğu artırdığını düşünüyor. Bunun yanında söz konusu hayvanlar ek kaynaklara ihtiyaç duyduğu için büyük beynin popülasyon yoğunluğunu azalttığını söyleyenler de bulunuyor.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Birleşik Krallık’taki Reading Üniversitesi’nde yapılan araştırmayla bu tartışmalar bir son bulabilir. Çünkü bu araştırmayla fare, maymun, kanguru ve tilki gibi karada yaşayan memelilerin popülasyon yoğunluklarının bir bölgede, benzer canlılarda bile neden büyük farklar gösterdiği konusunda beyin büyüklüğünün etkisi ilk kez dikkate alındı.

Phys.org'un aktardığına göre, araştırmacılar yüzlerce türü hesaba katan farklı senaryoları test etmek için istatiksel modeller kullandı. Her türün ortalama popülasyonlarının bulunduğu doğal bölgelerdeki yoğunlukları ele aldı. Karada yaşayan ve uçmayan 656 memeli türündeki beyin büyüklüğü, vücut kütlesi ve beslenme düzeninin popülasyon yoğunluğuyla ilişkisini test etti.

Bulgular, benzer beslenme düzenine ve vücut kütlesine sahip farklı türlerde, beyin büyüklüğünün popülasyon yoğunluğunda belirleyici faktör olduğunu gösterdi. Çünkü daha büyük beyinli memelilerin, küçüklere göre yoğunluğunun daha az olduğu ortaya çıktı. Analizler, büyük beyin ve daha az popülasyon yoğunluğu ilişkisinin özellikle primatlar ve et yiyen memelilerde daha fazla olduğunu gösterdi.

Araştırmayı yöneten Dr. Manuela Gonzalez-Suarez, bu durumun nedenine dair şu ifadeleri kullandı:

Bunun nedeni, daha büyük beyinlerin daha fazla gıdaya, diğer kaynaklara ve bu yüzden onları sürdürebilmek için daha fazla bölgeye ihtiyaç duyması olabilir.

 

 

Dr. Gonzalez-Suarez’e göre, bulgular, yaban hayatı için önem de arz ediyor:

Farklı bölgelerde hangi hayvanların daha fazla olduğunu anlamak, koruma için önemli. Düşük yoğunluklar, türlerin neslinin tükenme olasılığını artırırken bir bölgede daha fazla hayvan olması, onların yollar gibi bazı tehditlere maruz kalmayı artırabilir.

Araştırmada yer alan örnekler arasında, Fas civarındaki bir maymun türü Berberi şebeği de yer alıyor. Ortalama 11 kilogram vücut ağırlığına sahip hayvanın beyni 95 gram. Ortalama popülasyon yoğunluğuysa kilometre kare başına 36 hayvandan oluşuyor.

 

84c953ed-c03c-4792-956a-185541fd95bb.jpg
(Reading Üniversitesi)

 

Söz konusu yoğunluk, bir gibon türü siyamangdan yaklaşık üç kat daha büyük. Berberi şebeğiyle aynı ortalama vücut ağırlığına ve beslenme düzenine sahip siyamangların beyni 123 gram ağırlığında. Ortalama popülasyon yoğunluğu kilometre kare başına 14.

Öte yandan beyin büyüklüğü popülasyonu etkileyen tek faktör değil. Zira farklı ortamlarda farklı denge seviyeleri ve rakip türler bulunuyor. Bu yüzden Dr. Gonzalez-Suarez, daha fazla araştırma yapılması gerektiğini düşünüyor.

Bu durumun bazı istisnaları da mevcut. Dr. Gonzalez-Suarez, insanların gelişmiş zekasını tarım ve gıda üretimi yoluyla kaynak sınırlamalarının üstesinden gelmek için kullandığını, bazı zeki türlerin de bunu kısmen yapabileceğini ifade etti.

Araştırma, 22 Aralık'ta hakemli bilim dergisi Journal of Animal Ecology’de yayımlandı.

 

Independent Türkçe, Phys.org

Derleyen: Uğurcan Yıldız

DAHA FAZLA HABER OKU