Venezuela'da Maduro’nun Pirus zaferi

Katılımın bir hayli düşük olduğu Ulusal Meclis seçimlerinde Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun kazandığı galibiyetin büyük maliyetleri var

Venezuela lideri Maduro, seçimi kaybetmeleri halinde devlet başkanlığı görevinden istifa edeceğini duyurmuştu (Reuters)

Venezuela’da iktidardaki Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (PSUV) ve Simon Bolivarcı Büyük Yurtsever İttifak koalisyonu, pazar günkü Ulusal Meclis seçimlerinde oyların yüzde 69,27’sini topladı. Ne var ki, Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun kazandığı galibiyetin büyük maliyetleri var, o yüzden bunu tam bir zafer olarak değil de bir “Pirus zaferi” olarak adlandırmak doğru olacaktır.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Her ne kadar, belirttiğimiz oy oranı ittifaka ait olsa da yazının bundan sonrasında iktidar ittifakını sadece PSUV olarak anacağız zira ittifakın tüm parlamento sandalyelerini PSUV topluyor. Kaldı ki ittifaktaki tüm partiler öyle ya da böyle Chavista ve Chavizm’e yakın kaynaklar seçimlere katılımın sadece yüzde 31'de kalmasının (yalnızca 3 milyon 558 bin 320 seçmen oy hakkını kullandı) muhalefete seçimi daha fazla sorgulayabileceği yeni bir zemin sağlayacağını ifade ediyor. Devlet başkanlığı seçimlerinin aksine ülkedeki parlamento seçimlerine katılım her zaman düşük olsa da, bu çok önemli seçimin gerçek kazananı sayıları yüzde 69’a ulaşan sandığa gitmeyenler. Venezuela'daki kaynaklar bize, iktidar açısından gerçek bir zafer için "katılımın en az yüzde 50 olması gerektiğini" vurguluyor.

Epeyce tartışmalı olsa da ABD ve AB açısından bir diktatör olan Nicolas Maduro, 157 milletvekilini garantileyerek Ulusal Meclis’in kontrolünü ele geçirdi. Seçime giren diğer koalisyon partileri oyların yüzde 17'sini alırken, VU/PV (Venezuela Unida) yüzde 6, Komünist Parti’yse yüzde 2,73'te kaldı.

The Dilemma of Bolivarian Democracy (Bolivar Demokrasisi İkilemi) kitabının yazarı Yunan akademisyen Dimitris Kaltsonis, "Düşük katılımın, Maduro yönetiminin ekonomik krize ve ABD yaptırımlarına karşı radikal önlemler almaması sebebiyle zayıf durumdaki kişilerin durumunun daha da kötüleşmesinden kaynaklı halk tepkisinin sonucu olduğunu tahmin ediyorum. Sol partilerin bu sefer sandığa farklı bir oy pusulasıyla gitmesi de bu duruma işaret ediyor" yorumunu yapıyor.

Seçmenin sadece yüzde 19,13'ünün oy kullandığını öne süren muhalefet, Venezuela hükümetinin açıkladığı katılım oranını kabul etmiyor. Muhalefetin gayri resmi lideri ve 50 hükümetin Venezuela'nın geçici devlet başkanı olarak tanıdığı eski Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido, Twitter mesajında "yüzde 30 oranında sahtekarlığa yol açan şantaj ve sansürden” bahsetti. "Venezuela'nın Maduro ve sahtekarlıklarına sırt çevirdiğini" vurgulayan Guaido, yeni seçilen Ulusal Meclis'e karşı yeni adımlarını dolaylı yoldan açıklamış oldu.

Independent Türkçe’ye demeç veren Venezuelalı bir diplomat, "Venezuela'da parlamenter sistem değil başkanlık sistemi var. Devlet başkanlığı seçimlerinde katılım 2000'den bu yana, yani Chavez döneminde de yüksekken (yüzde 60-70), parlamento seçimlerinde düşüktü (yüzde 25-35). Bu yeni bir şey değil. Bu sebeple, katılım oranı ABD'nin açtığı büyük ekonomik savaş, yaptırımlar ve pandemi bağlamında ele alınmalı” diyor. 

Seçimler öncesinde muhalefetin kontrolünde olan Ulusal Meclis’in yetkileri, yaklaşık 5 yıl önce üç muhalefet üyesinin seçilmesini iptal eden Yüksek Mahkeme tarafından askıya alınmıştı. 107 ulusal ve bölgesel siyasi örgüte mensup 14 bin 400 kayıtlı aday arasından seçilen 277 parlamenter 2021'den 2026'ya kadar görevde kalacak.

Nicolas Maduro, "Venezuela'da bugün (seçim günü), bize sevgili anavatanımızın toparlanması için gerçek bir demokratik bir sürece başlama fırsatı sunan yeni bir çağın başlangıcı" dese de ve "tüm muhalefeti aşırılıkçı yolu terk etmeye çağırıp yeni ABD yönetimini de ülkeye karşı tüm yaptırımları kaldırmaya” davet etse de, gelecek günlerin kendisi açısından kolay olmayacağının farkında.
 


2018’deki Venezuela devlet başkanlığı seçimlerindeki uluslararası gözlemciler arasında yer alan eski İspanya Başbakanı Jose Luis Rodriguez Zapatero'nun Juan Guaido'ya işaret ederek ABD ve AB'ye "silahlı macera yolunu seçmeme" çağrısında bulunması tesadüf değil.

Halkı pazar günü oy kullanmamaya çağıran muhalefet mensuplarından akademisyen Oscar Arnal, "hükümetin rüşvet ve sahtekarlığından" bahsediyor. Caracas'ta bir dönem Hugo Chavez'in Yunan tercümanı olan Anna Maria Biraki başkentin kalbinde devasa araç kuyrukları içinde biraz yakıt bulmaya çalışırken, Arnal bize "Venezuela halkı mayısta referandum talep etmeli" dedi.

Yakıt bulamayan Biraki, geçmişte bir Chavista'ydı. Sonra bu gruptan ayrı düştü, hükümetten hayal kırıklığına uğradı ve Guaido'yu destekledi. Bugünse herkesten bıkmış durumda, umudunu yitirerek oy kullanmadı. Biraki, "ABD yaptırımları geri çekmediği sürece hiçbir şey değişmeyecek. Maduro diktatör değil ama Venezuela halkı için de bir şey yapamıyor. Birçok insan işte bu yüzden bu kutlu ülkeyi terk ediyor" diyor.

Seçim döneminde yabancı yaptırımlar, hatta siber saldırılar bile yoğunlaşıyor. Bu 2018 devlet başkanlığı seçimlerinde Karakas'tan haber yaparken tecrübe ettiğimiz bir durum; o dönem seçim günü Bitcoin aracılığıyla Venezuela kredi kartlarında benzeri görülmemiş bir blokaj yaşanmıştı.

Babası devlete ait televizyon kanalı teleSUR'da çalışan Chavista bir akademisyen olan Leonardo Gutierrez bize, "Birçok muhalefet partisi Juan Guaido'ya ve onun aşırılık yanlısı metotlarına katılmıyor, bu partiler pazar günü seçimlere girdi" diyor. Gutierrez, Chavistaların ve komünistlerin bir bölümünün de hükümetten memnun olmadığını kabul ediyor ve "Bu, Maduro'nun politikalarına katılmayan sol partilerden oluşan bir koalisyon" diye konuşuyor.

Bu koalisyonlar arasında Komünist Parti, Herkes İçin Atayurt (PPT) ve 4-5 partili bir koalisyon olan Devrimci Halkçı Alternatif (APR) yer alıyor.

Yani Venezuala'da solun oluşturduğu yeni bir muhalefet var. Ne kadar güçlü olabileceklerini ve PSUV'u değişim yönünde ne ölçüde zorlayabileceklerini henüz bilmiyoruz. Venezuela toplumu kutuplaşmış durumda. Bence çoğunluk değişim istiyor ama Guaido'ya da inanmıyor. Fakat insanlar eskiden olduğu gibi Maduro'ya da inanmıyor. Yoruldular.

Gutierrez, PSUV'un Ulusal Meclis seçimlerindeki zaferinin, parlamentonun kanunları onaylayan ve ülkenin dış politikasını belirleyen anayasal yasama organı olmasına karşın Venezuela'ya gerçekten yardımcı olacağına inanmıyor. Bize, "Şimdiye kadar Ulusal Meclis'in muhalefetin kontrolünde olması sebebiyle bir tartışma, hükümetle açık bir savaş vardı" hatırlatmasında bulunuyor.

Ancak Venezuela hükümeti, Amerika'nın ve uluslararası toplumun yaptırımları son bulmadıkça hiçbir şeyi yönetemeyecek. Bu sebeple Birleşik Krallık ve Avrupalılar için sorunun Venezuela hükümeti olması komik.

Ülkenin en büyük sorunu kötü ekonomi. Dış yaptırımların yanı sıra hükümet, yoksulları rahatlatacak reformları harekete geçirmedi. Birçok siyasi analistin ve Batılı hükümetin aklındaki soru, iflas etmiş ülkenin geleceği için çözümün yeni bir lider önderliğindeki Chavizm mi yoksa muhalif bir lider mi olacağı. Sosyalist parti PSUV'da yeni bir liderliğe geçiş süreci başlarken, partinin desteklediği favori isim Miranda Valisi Hector Rodriguez.

Genç ve ılımlı bir Chavista olan Rodriguez, Nicolas Maduro'nun çekilmesinin ardından bir sonraki devlet başkanlığı seçimlerinde ülkenin yeni lideri olacak mı?

Ağır yaptırımlardan ve hükümetin bunlarla başa çıkamamasından kaynaklanan muazzam bir kriz yaşayan ülke, o zamana dek varlığını nasıl sürdürecek? Juan Guaido, dış destek (çoğunlukla ABD) sayesinde kazanacak mı? Çok uzun bir süre daha tüm senaryoların ucu açık kalacak. Venezuela'da hem Chavistalar hem de muhalefet alanından muhataplarımızın hiçbiri, en zengin petrol sahalarına sahip olmaya devam etmesine karşın bu kadar çok acı çeken ülkenin varoluşsal sorularına cevap getiremiyor.

* Yunan gazeteci Ioanna Kleftogianni, Venezuela'da 6 Aralık'ta düzenlenen Ulusal Meclis seçimlerine dair izlenimlerini Independent Türkçe için kaleme aldı.


 

* Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

Independent Türkçe için İngilizceden çeviren: Kerim Çelik

 

 

DAHA FAZLA HABER OKU