Konso kabilesi, Etiyopya-Kenya sınırındaki Omo Nehri Vadisi'nde yaşayan Güney Ulusları ve Halkları Bölgesi'ndeki kabilelerden biridir. Bu bölge, insan evrimi çalışmasında temel malzemeler olan taştan yapılmış birçok insan fosili ve ekipmanının keşfedilmesine sahne oldu. Bölgedeki en eski iz 2,4 milyon yıl öncesine dayanıyor. Etiyopya'nın merkezindeki Showa bölgesinin batısından Kenya sınırındaki Turkana Gölü'ne uzanan Omo Nehri, 760 kilometre uzunluğa sahip bulunuyor. 2005 yılında yapılan son nüfus sayımına göre nüfusu 4 bin 593 olarak tahmin edilen kabile, ağırlıklı olarak siyahi olan çok sayıda farklı milletten oluşan Güney Etiyopya Halkları Bölgesi'nden kabul edilmektedir. Bölgede Al Hada, Quraki, Jammu ve Celita milliyetleri olan 80'den fazla milleti vardır. Addis Ababa'ya 595 kilometre uzaklıktaki Konso köyünde bulunan arkeolojik alanlar, ülkenin güneyindeki en önemli turistik alanlar arasında yer alıyor. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) bölgeyi dünyadaki arkeolojik turistik alanlar arasında tescil etti.
Turistlere ve yabancılara saygı duyuyorlar
'Konso' kabilesi, ilkel tarım ve hayvan yetiştiriciliğinin yanı sıra mütevazı yöntemlerle arıcılık yapan bir kabiledir. Konso halkı, haftada iki kez kurulan pazar günlerinde ürünlerini satmak, sofra tuzu, şeker ve diğer yiyecek malzemelerini satın almak için bir araya geliyor. Boncuklardan, bakır ve gümüş malzemelerden ayrıca başka madenlerden yapılmış süs eşyaları çok popülerdir. Yerli ve yabancı tüccarlar, sahip olmadıkları bazı şeylerin yanı sıra yakın pazarlardan getirdikleri tuzun da ticaretiyle ilgileniyorlar. Bu kabilenin üyeleri, sakinlik, hoşgörü ve misafirperverlikleriyle ön plana çıkıyor. Turistleri büyük bir memnuniyetle karşılayıp gelenek ve göreneklerini tanıtıp fotoğraf çektiriyorlar.
Gençler, hatta daha yaşlı kadın ve erkekler, onları ziyaret eden ve zaman zaman onları kutlayıp, bazen de şaşkın şaşkın bakmakla yetinen kişilere saygı gösteriyor. Özellikle ziyaretçinin taşıdığı ekipmanı, kameraları veya iletişim araçlarını izlerler. Turistlerin getirdiği artıkları, başa yerleştirilen bir süs eşyaları veya bir bilekliği aşmayan hediyeleri memnuniyetle kabul ediyorlar.
Hayvanları önemsiyorlar
Konso kabilesi üyeleri inekleri ve sığırları bir zenginlik olarak gördükleri için çamur ve samandan inşa edilmiş ilkel evlerinde birlikte yaşayarak onlarla yakından ilgileniyorlar. Sayıları ve özellikleri açısından değerlendirilen inekler, evliliklerin ve sosyal uygulamaların ayrılmaz bir parçasıdır. Siyahi Konso kabilesinin, Afrika kıtasındaki birçok kabileyle benzerlikleri bulunuyor. Kabile üyeleri taviz ve uzlaşmaya tabi olmayan bir miras olarak gördükleri çiftlik hayvanları ve topraklarını korumak için cesaretli ve istekli kişiler olarak bilinirler. Kuraklık ve erozyon nedeniyle toprak kaymalarına uğrayan, dağların ortasında bulunan yüksek ve alçak vadileri, terk etmeyerek bulundukları bölgelerde kalmaya devam ediyorlar.
Öte yandan Konso kabilesi, dövüş sanatları ile ilgilenen, Etiyopya’nın savaşçı kabilelerinden birisidir. Kabilenin bulunduğu bölgenin engebeli olması nedeniyle kendilerine saldırmaya çalışan düşmanlara karşı doğal bir koruma sağlaması uzun süreler boyunca dünyadan kopuk yaşamalarına neden oldu. Ayrıca kendilerine ait ilkel alışkanlıklar ve inançlar da edindiler.
Konso halkı, teraslar inşa etmekte, tepeler ve engebeli arazilerde çiftçilik yapmakta iyidirler. Ayrıca toprağı erozyon ve etkilerinden korumak için çamurluklar inşa etmekte de çok başarılılardır.
Tuhaf gelenekler
Kabile üyeleri dekorasyon, yiyecek-içecek, sevinç ve üzüntülerinde geleneklerini korumaktan gurur duyuyorlar. Kabilenin ayrıca dini günlerde kabile liderinin gözetimi altında uyguladıkları özel ritüelleri vardır. Bu Etiyopya kabilesinin çoğunlukla küçük boyutlu davulları, üflemeli çalgılara dayanan müzik aletleri ve Afrika ritimleriyle karakterize edilmiş dans ve kabile lehçeleriyle şarkı söyleyen sanatçıları vardır.
Ayrıca, Konso kabilesinin birçok üyesi elbiseyi bilmemekte, gelen ziyaretçileri ve giydikleri kıyafetleri merak etmekte. Kabile kıyafet giymemek de dahil olmak üzere birçok eski geleneğine bağlı. Bazı komşu şehirlerden ziyaretçiler ve tüccarlarla alışveriş yapmak için mevsimlik pazarlar kurulsa da bu, onların gelenek ve görünümlerini etkilememiş. Kabilenin çoğunluğu kendilerini ziyaret eden turistlerin kıyafet giyinmesini tuhaf karşılasa da bazıları ziyaretçilere hayranlıkla bakarak giydikleri kıyafetlere dokunmaya çalışıyorlar.
Göbekli insanların yeri
Afrika kıtasındaki diğer benzer kabileler gibi Konso halkı da mısır taneleri ve mısıra benzeyen sorgum bitkisinden yapılmış içecek ve bu bitkilerin kabuklarını tüketirler, süt ve kan içme alışkanlıkları da vardır.
Konso erkekleri devasa vücutlarıyla gurur duyuyor. Kabile’de, büyük ve obez vücutlara sahip olan bireyler takdir görüyorlar. Böyle kişiler toplumda ayrıcalıklı bir konuma sahipler. Özellikle geniş ve büyük karna sahip iri yapılı erkeklerden herkes korkar. Şişman olmaya ya da büyük bir vücuda ve karna sahip olmak isteyenler yemek alışkanlıklarını değiştirerek vücudun geri kalanından uyumsuz bir karna sahip olmaya çalışırlar. Kabile kadınları ise; kuskus, çeşitli yüzük ve şekilli bakır levhalar ile süsleniyor. Alt dudaklarını yuvarlak tahta parçalarıyla açıp genişletiyorlar. Erkekler ise hayvanlara benzer şekillerde süslenerek vücutlarını farklı renklere boyuyorlar.
İnançlar ve miraslar
Konso kabilesi ölenlerinin öbür dünyada özel bir hayatlarının olduğuna inanıyorlar. Aileleri ölülerini hatırlamak ve anılarını yaşatmak için tahtadan oyuncak bebek ve heykellerini yapar. Bunları onların anısına yollar, mezarlıklar ve bazı halka açık yerlere koyarlar. Ayrıca kahraman liderlerinin tahtadan veya taştan yapılmış olan heykellerini de lider veya başkanlarının evlerinin etrafına ve halka açık yerlere onları ölümsüzleştirmek için koyarlar. Ölüleri anmak için odundan veya taştan yapılan heykellere ’büyük baba’ veya 'lider’ anlamına gelen 'Waqa’ denilmektedir. Yüksek kalitede işçilikle yapılan bu heykellerde birden fazla yüz veya şekil, bazen de hayvan figürleri bulunur. Kabile içerisinde heykeltıraş ve oymacılar var. Konso mirası olarak bilinen birçok dikilitaş bulunuyor. Bu dikilitaşların üzerinde ölenlerin hayatlarına dair yazılar yer alır. Konso kabilesindeki erkeklerin 15 yaşında evlendirilmesi ve çok eşliliğin ön plana çıkması ilgi çekidir. Koca için eşlerin aynı yeri ve evi paylaşmaları gerekli değil. Konso kabilesi dini konularda, örgütlü misyoner dinlerin insanlarına nüfuz etme gayretine rağmen hakim pagan inancını sürdürüyor.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Independent Türkçe için çeviren: Büşra Abay
