Lübnan erken seçimi tartışıyor

Yasa tasarısına, yalnızca 18 milletvekili ‘evet’ oyu verirken, siyasi güçlerin çoğunluğu, çeşitli nedenlerle erken seçimleri reddetti

Lübnan sokakları, erken parlamento seçimleri çağrısı yapıyor (Lübnan Ulusal Medya Ajansı NNA)

Geçen yılın 17 Ekiminde başlayan kitlesel halk hareketi, 2018 baharında seçilen Temsilciler Meclisi’nin sokağın iradesini yansıtmadığını düşünüyor. Sokaklardaki halk hareketi bu tezden yola çıkarak erken seçim talebini gündemleştiriyor. Eylemciler ayrıca statükoyu temsil eden siyasi elitlerin politik sahneden tasfiyesine yönelik sloganlar atıyorlar.

Çok sayıda siyasi taraf, halk hareketinin erken seçim talebine olumlu cevap verirken, seçimler öncesi değiştirilmesi gereken seçim yasası teklifi de meclisin gündemine taşındı.

Yasa tasarısına, yalnızca 18 milletvekili ‘evet’ oyu verirken, siyasi güçlerin çoğunluğu, çeşitli nedenlerle erken seçimleri reddetti. Yasanın parlamentodan geçmemesine rağmen bu talep, halk hareketinin taleplerinin arasında öncelik olarak kalmaya devam ediyor.

İstifa utanç verici!

Eski İçişleri Bakanı Ziyad Barud, yaptığı açıklamada “Dünyanın tüm demokrasilerinde, Lübnan’da meydana gelenler gibi değişimin büyüklüğüne göre halkın iradesinin de değişmesi halinde, meclisin görev süresinden bu yana ki dönem nasıl olursa olsun, erken genel seçim talebi meşru ve gereklidir” ifadelerini kullandı. Barud’a göre Temsilciler Meclisi'nin feshi, 6 Mayıs 2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, Temsilciler Meclisi’nin görev süresi ile ilgili olarak dört yıl ile sınırlı olan seçim yasasında tek bir maddede değişiklik yapılıp, parlamentonun görev süresi kısaltılarak düzenlenmişti.

Yarısından fazla da olsa bazı milletvekillerinin istifasının yeterli olmadığını söyleyen Barud, meclisin görev süresinin son altı ayı dışında herhangi bir temsilci koltuğundaki herhangi bir boşluğun, ara seçim gerektirdiğini belirtirken, “Ancak Meclis’in yarısından fazlası istifa ederse, yeter sayı oluşturulur. İstifa eden temsilci sayısına bakılmaksızın, Temsilciler Meclisi’nin feshedildiğini belirten bir anayasa metni bulunmadığından dolayı böyle bir durumda ara seçimler utanç verici hale geliyor” dedi.

Çelişkili ittifaklar

Erken genel seçim meselesi, çağrı yapılması halinde esas alınacak yasa konusunda ikileme neden oldu. Öyle ki siyasi güçlerin her biri, uygun gördükleri yasa hususunda birbiriyle çelişkili görüşlere sahip. (Maruni Hristiyan) Lübnan Kuvvetleri Partisi (LKP), bir an önce erken parlamento seçimlerinin yapılması hususunda ısrar ederken, müttefiki (Dürzi) İlerici Sosyalist Parti (İSP) de öneriye katılıyor. Ancak iki taraf da yasa konusunda aynı fikirde değil. LKP, mevcut yasanın en uygun yasa olduğuna ve önceki meclislerde bu pozisyonu işgal eden (Maruni Hristiyan) Özgür Yurtsever Hareket’in (ÖYH) ötesinde, koltuk sayısını 15’ten 20’nin üzerine çıkararak ilk Hristiyan gücü olacaklarına inanıyor. İSP’ye göre bu yasa, halkın temsiliyetini bozuyor ve bireysel seçim dairesi temelinde bir seçim yasasının onaylanmasını talep ediyor. Yani Lübnan’ın, milletvekillerinin sayısına karşılık gelen 128 seçim bölgesine bölünmesini gerekli kılıyor.

Hizbullah statükoda ısrarcıBu çerçevede (Şii) Hizbullah, erken seçimleri kategorik olarak reddederek mevcut yasanın aynı kalmasında ısrar ediyor. Bunu istemesinin amacı ise, 73 milletvekilinden oluşan müttefikleriyle kurduğu meclis çoğunluğunun yasayla değişecek olması. Hizbullah’ın yakın müttefiki olan (Şii) Emel Hareketi’nin lideri ve Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri de mevcut parlamentonun görev süresinin kısaltılmasını reddederken, seçim yasasını “Lübnan’ı, tek bir seçim bölgesi yapacak şekilde değiştirmeyi ve mezhepsel koltukların dağılımını ortadan kaldırmayı” öneriyor.

Öte yandan (Sünni) Müstakbel Hareketi, Sünni toplumunun statüsü ve Müstakbel’den uzak şekilde siyasi rol oynamak isteyen siyasi figürlerin ortaya çıkmasıyla ilgili nedenlerden dolayı erken seçim yapma konusunda hevesli görünmüyor. Ancak bu yasaya devam etmeyi açıkça reddettiğini de ifade ederken, Müstakbel’e yakın kaynaklar da sokakların, erken seçim taleplerini benimsediklerini vurguluyor. Ancak mevcut yasa kapsamındaki sonuçlar öncekilerle aynı olacak. Bu nedenle Müstakbel, mevcut yasayı değiştirmenin yollarını araştırmaya öncelik veriyor.

Hedef ÖYH

17 Ekim halk hareketinin eleştirilerinden büyük ölçüde etkilenen ÖYH saflarında iç ihtilaf açıkça görülüyor. ÖYH Genel Başkanı Cibran Basil’e yakın bir kaynak, hareketin bir yıl boyunca yaygın karalama ve taciz kampanyasına tanık olduğunu vurguladı. “Parti ve lideri, 30 yıllık yolsuzluktan sorumlu tutularak, sistematik bir siyasi suikasta maruz kaldı ve kalmaya devam ediyor” diyen kaynak, erken seçimlerin tem amacının, temsilin doğruluğu değil, parlamento bloğunu zayıflatmak olduğunu belirtti. Kaynak, “Karalama kampanyasının kamuoyu üzerindeki etkisi geçmeden bir an önce seçim istiyorlar, ki bu birkaç ay içerisinde tüm kampanyanın yalan olduğu ortaya çıkacak” ifadelerini kullandı. Mevcut yasanın en iyisi olduğunu vurgulayan kaynak, “Ancak üzerinde bazı değişiklikler yapmak, manyetik kartı onaylamak ve vatandaşların ikamet ettikleri yerde oy kullanmalarına izin vermek mümkündür” dedi. Kaynak ayrıca, bu değişiklikleri yapmaya çalışmanın, mevcut parlamentonun görev süresini kısaltmak için boşuna çabalamaktan daha iyi olduğunu vurguladı.

Öte yandan (Maruni Hristiyan) Ketaib Partisi kaynakları, diğer muhalefet partilerini, durumu takip etmeye ve onu tamamen felç etmek için mevcut parlamentodan istifalarını sunmaya çağırması dolayısıyla Ketaib’in önerileri ile en uyumlu parti olduğunu düşünüyor. Kaynaklar, Ketaib’in, meclisin görev süresini kısaltmak için bir yasa önerisi sunduğunu ve Lübnan Kuvvetleri’nden başka bir partinin oy vermediğini ifade etti. Kaynaklar ayrıca, siyasi güçlerin çoğunluğunun, biri sokak, diğeri ise halka karşı komplo kurmak için kendi aralarında iki dille konuştuğunu belirtti.

Ketaib değişim istiyor

Hukuk uzmanı Munir Kenan, erken parlamento seçimleri meselesinin, Lübnan’da son zamanlarda gündeme geldiğini, ancak siyasi elitlerin bunu uygulamayı kabul etmediğini söyledi. Kenan, siyasi sınıfın Lübnan krizine örnek bir çözüm oluşturabileceğini belirtirken, egemen sınıfın kendini yeniden üretmesine izin vereceğini ifade ettiği mevcut seçim yasasını ise eleştirdi. Munir Kenan, “Çok seçim bölgesinden oluşan bir orantılı sistemin benimsenmesi, iktidar partilerine, ciddi bir kamu ihlali olmaması karşılığında çeşitli derecelere ulaşmalarını güvence altına alan koalisyonlar oluşturmalarına izin verir” dedi.

Geçmiş seçimlerin vatandaşların seçim yasasından duydukları memnuniyetsizliği ortaya çıkardığına dikkat çeken Kenan, Lübnan’da 2005 sonrası dönemlerde de defalarca erken seçimler önerildiğini hatırlattı.

Hukuk uzmanı, “Ülke tarihinde erken seçim hiç yapılmadı. 1 Eylül 1920 tarihinde Büyük Lübnan’ın doğmasıyla ilk Temsilciler Meclisi, ‘İdari Komite’ adını aldı. 1943 bağımsızlık sonrası dönemine kadar meclislerin art arda gelmesiyle birlikte zaman çizelgesi, ister 1958 devrimi, ister 1966 Intra Bankası krizi veya diğerleri olsun, herhangi bir değişiklikten etkilenmeden güvenilirliğini korudu” ifadelerini kullandı.

Halk düzenin değişmesini istiyor

‘Information International’ tarafından yapılan bir ankette, katılımcıların yüzde 47,4’ü 2018 yılında seçtikleri aynı organları seçme kararlılığını gösterdi. Yüzde 27’si ise farklı bir tarafa oy vereceklerini belirtti. Katılımcıların çoğunluğunu 21- 29 yaş arası gençler oluştururken, en düşük yüzdeyi ise 70 yaş üstü oluşturdu.

Aynı şekilde anket, bir başka partiye oy verenlerin yüzde 21,2’sinin, yeni, bağımsız, sivil toplum veya ‘devrimci’ bir yüz seçmek istediğini gösterdi. Ankete katılanların yüzde 11,2’si, seçimleri boykot etmeyi tercih ederken, yüzde 10,4’ü ise pozisyonunu belirtmedi.

Kamuoyu araştırması, seçmenlerin yaklaşık yarısının zorlu koşullara rağmen aynı yüzleri yeniden seçmekte ısrar ettiği sonucuna vardı. Öte yandan seçimlerin bugün yapılması halinde, şu anda koltukların ezici çoğunluğunu elinde tutan güçlerin dışında parlamentonun dörtte birinin (yüzde 25) mecliste yer almayacağını gösterdi.

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independentarabia.com/node/157451/

DAHA FAZLA HABER OKU