"Ülke bir iç savaşa gitmeden ve Şii-Şii çatışması baş göstermeden hepinizi aklı selime ve vatan sevgisine davet ediyorum"
Bu sözleri Şii Lider Mukteda es-Sadr, 29 Eylül'de yaptı.
Sebebi de Irak'ın her geçen gün kaosa sürüklenmesi.
IŞİD'in zaman zaman can kayıplarına yol açan saldırıları devam ederken Şii gruplar arasında da tansiyon yükseliyor.
İran'ın desteklediği milislerden oluşan Haşdi Şabi namlularını Iraklılara çevirmiş durumda.
Sadr ve benzeri dini öncülerin çağrılarının temelinde büyük bir silahlı gücü temsil eden Haşdi Şabi'nin saldırılarının nelere mal olacağı endişesi var.
Peki kimdir bu Haşdi Şabi ve silahlı gücü nedir?
Haşdi Şabi, Irak'ta Şii dini otorite Ayetullah Ali Sistani'nin IŞİD'in ortaya çıkması ve ülkede Sünnilerin yaşadığı birçok kenti ele geçirmesi üzerine 2014 Haziran'ında "cihat" çağrısından sonra kuruldu.
Dönemin Irak Başbakanı Nuri el-Maliki'nin bu güce katılanlara maaş bağlanacağını belirtmesi üzerine büyük bölümü Şiilerden oluşan Haşdi Şabi kısa sürede örgütlendi.
Silah, lojistik ve finansörlüğünü büyük oranda İran'ın üstlendiği belirtilen Haşdi Şabi'nin eğitimini de İran Devrim Muhafızları'nın dış operasyonlar gücü "Kudüs Gücü" üstlendi.
IŞİD ile çatıştığı sırada birçok defa "mezhepçi" tavrı ve insan hakkı ihlallerine yol açmakla suçlanan Haşdi Şabi, 26 Kasım 2016 tarihinde Irak Parlamentosu'nda çıkarılan yasayla "resmi savunma gücü" ilan edildi.
Bedir Grubu, Asaib Ahl el-Hak, Barış Tugayları, Hizbullah Tugayları, Seyyid el-Şuheda Tugayları, Kataib el-İmam Ali, Ebu el-Fadl el-Abbas Güçleri ve Harakat Hizbullah el-Nucaba gibi 50'den fazla grup ve yaklaşık 150 bin milisten oluşan Haşdi Şabi, resmi statü kazanmasıyla daha da büyüyerek güç kazandı.
Başbakan Adıl Abdulmehdi döneminde Haşdi Şabi güçlerinin Irak ordusuna entegre olması ve 31 Temmuz 2019'a kadar ofislerinin kapatılması için kararname yayınlandı, ancak mesafe alınamadı.
Zamanla kontrol edilemez bir güce dönüşen Haşdi Şabi güçleri, Bağdat'ta bulunan Yeşil Bölge ve ABD askerlerinin konuşlu olduğu üslere onlarca defa füze saldırıları düzenledi.
Haşdi Şabi'nin önceki gün Irak Kürdistan Bölgesi'nin (IKB) başkenti Erbil'de bulunan ABD'nin öncülüğünü yaptığı koalisyon güçlerinin konuşlandığı üsse füze saldırısı düzenlemesi kontrolsüzlük tartışmalarını bir kez daha alevlendirdi.
Haşdi Şabi, Irak'ta yabancı misyon ve koalisyon güçlerine düzenlediği saldırılarla neyi amaçlıyor?
Uzmanlara göre Haşdi Şabi'nin saldırıları, ABD Başkanı Donald Trump'ın bir daha seçilmesini istemeyen İran'ın bir organizasyonu.
"Haşdi Şabi, İran dışında hiç kimsenin kontrol edemeyeceği bir güce dönüştü"
Independent Türkçe'ye konuşan Irak Parlamentosu'nun eski üyesi Dr. Ömer Abdulsettar, Haşdi Şabi'nin kanun ve yasaları umursamadığını belirterek, İran dışında hiç kimsenin kontrol edemeyeceği bir güce dönüştüğünü söyledi.
Erbil'e düzenlenen saldırı ile Haşdi Şabi'nin ABD'ye "Hiçbir yerde güvenli değilsin" mesajı vermek istediğini belirten Abdulsettar, "Haşdi Şabi saldırıyla, 'Füze ve tehditlerimiz her yere varacak düzeydedir' mesajı vermek istedi. Yani ABD'ye; nereye giderseniz gidin füzelerimiz ensenizde, Kürtlere ise; ABD ile iş tutan herkes hedefimizde mesajı var" dedi.
"ABD seçimleri bitene kadar İran bölgede kaos yaratmaya çalışacak"
Son dönemde artan saldırıları ABD'deki seçimlere bağlayan Abdulsettar, "Artan füze saldırıları doğrudan ABD seçimleri ile ilişkilidir. Trump’ın bir daha kazanmasını istemeyen İran, Irak'ta Haşdi Şabi ile onu zor durumda bırakmak istiyor. Tahran, Trump'ın elini seçimlerde zayıflatmak için her yola başvuruyor. ABD seçimleri bitene kadar İran bölgede alabildiğince kaos yaratmaya çalışacak" değerlendirmesinde bulundu.
ABD'nin Haşdi Şabi'ye karşılık verip vermeyeceğini kestiremediğini aktaran Abdulsettar, Trump'ın karşılık vermesi durumunda seçime 1-2 hafta kala Kasım Süleymani gibi büyük hedef olan Hasan Nasrallah, Kays Gazali veya direk İran'a hava saldırısı düzenleyebileceğini kaydetti.
"ABD askeri varlığına karşı saldırılar IKB’de de devam edecek gibi görünüyor"
2020 yılı içerisinde ABD'nin Irak'ta birçok üssü boşaltarak güvenlik güçlerine teslim ettiği hatırlatan siyaset bilimci Dr. Arzu Yılmaz, buna rağmen koalisyon güçleri, Yeşil Bölge ve büyükelçilik binasına saldırıların devam ettiğini söyledi.
Irak'tan çekilen ABD'nin IKB'deki üslenmeyi yoğunlaştırdığını belirten Yılmaz, "Erbil Uluslararası Havalimanı ABD askerlerinin üslendiği bölgelerin başında geliyor. Erbil saldırısını her şeyden önce ABD askeri varlığına karşı saldırıların Kürdistan Bölgesi'nde de devam edeceğinin bir göstergesi olarak okunabilir" dedi.
Yılmaz, Erbil yönetiminin bu süreçte bir tavır almasının çok kolay olmadığını ve alacağı tavrın ancak barış sürecinde etkili olabileceğini kaydetti.
"ABD Bağdat Büyükelçiliği’nin kapatılması savaş hazırlığının ön adımı olabilir"
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun "Saldırıların önüne geçilmemesi halinde elçiliği kapatacağız" açıklamasına dikkat çeken Yılmaz, "Bu açıklama yabana atılacak bir açıklama değil. Tam da Amerikan seçimleri öncesinde böyle bir açıklama yapılmasını aynı anda İran'a bir hava operasyonu yapılabileceği iddiaları ile birlikte düşünürsek bir kere büyükelçiliğin kapatılması bir savaş hazırlığının ön adımı olarak okunabilir diye düşünüyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Washington yönetiminin Irak'taki başarısızlığını ikrar ettiğini ve kabul ettiği başarısızlığa uygun geri çekilmenin Irak sahasından vazgeçtiği anlamına geldiğini ifade eden Yılmaz, sözlerini şöyle sürdürdü:
"ABD’nin geri çekilmesi Irak’ta hem askeri hem siyasi hem de insani anlamda olağanüstü bir kaos yaratır. Hatta bu Irak’la sınırlı kalmaz, Suriye sahasını, Türkiye ve bütün bölgeyi etkileyecek yeni bir fitilin ateşlenmesi anlamına gelir. Dolayısıyla büyükelçiliğin kapatılmasını Amerika'nın idrak ettiği başarısızlığını son geri çekilme ile Irak dosyasını kapatmak şeklinde okuyorum. Ama aynı zamanda ve daha önemlisiyse seçimlerden önce ABD'nin İran'a bir operasyon yapma ihtimali iddialarını da güçlendirecek bir adım olarak görüyorum."
"Operasyon sahası İran ile sınırlı kalmaz"
Operasyon sahasının İran ile sınırlı kalmayacağını aktaran siyaset bilimci Yılmaz, sözlerini şöyle tamamladı:
"Eğer büyükelçilik kapanırsa bu İran’a karşı yapılacak bir operasyonun sahasının sadece İran değil aynı zamanda Irak’ta olacağını gösterir. Öte yandan bu gelişmeler aynı zamanda Başbakan Mustafa Kazimi'nin son Washington ziyaretinin başarısızlıkla sonuçlanmasının da bir göstergesi. Irak Dışişleri Bakanı Fuad Hüseyin'in İran ziyaretini de not düşmek faydalı olabilir. Zira orda verilen mesaj İran'ın ABD restine karşı restle cevap verme niyetinde olduğunu gösterdi."
© The Independentturkish
