Define için kazılmış ve kurutulmuştu… Dipsiz Göl gerçekten su tuttu mu?

Yedi ay önce define araması sonrası kuruduğu ortaya çıkan Dipsiz Göl’ün yeniden su tutamadığına dair haberler bazı medya kaynaklarında yer aldı. Gümüşhane Valiliği, göl çanağında biriken su ile ilgili “Karın erimesiyle gölün su tuttuğu görülmektedir” dedi

Gümüşhane kent merkezine 65 kilometre uzaklıkta Dumanlı Köyü sınırları içindeki İstavroma Yaylası'nda bulunan ancak yedi ay önce iki kişinin define araması nedeniyle kuruduğu ortaya çıkan Dipsiz Göl ile ilgili Gümüşhane Valiliği bir açıklama yaptı. 

Göl çanağında biriken suyun görüntülerini paylaşan Valilik, “Karın erimesiyle gölün su tuttuğu görülmektedir. Sırt bölgesindeki karın erimesiyle bu oranın bir miktar daha artacağı öngörülmektedir. Alanda doğal ortamın oluşmaya başladığı, kurbağaların yüzdüğü görülmektedir” açıklamasını yaptı. Yazılı açıklama şöyle devam etti: 
 

Uzmanlarla yapılan değerlendirmede, aşırı sıcaklarla birlikte kurak bir bahar döneminin geçtiği, alanın sadece kar sularının birikintilerinden faydalanabildiği, gölün doğal yapısının bozulmaması için göl tabanında doğal malzeme kullanıldığı ve zeminde kullanılan doğal malzemenin suya doyması gerektiği, bölge yakınında kar sularıyla beslenen derenin bile temmuz ayı ortalarında kuruduğu, bu nedenle kurak havanın temmuz, ağustos aylarındaki canlı yaşam üzerindeki olumsuz etkilerini bertaraf edebilmek için doğal ortamdan biraz daha su verilmesinin uygun olabileceği ifade edilmiş olup, bu çerçevede hareket edilerek hemen yakınındaki dereden bir miktar su aktarımına başlanmıştır.


Sabah Gazetesi’nden bugün yayımlanan bir haberde ise Dipsiz Göl’ün su tutmadığı ifade edilerek yayla sakinlerinden 55 yaşındaki Hüseyin Çalışkan’ın "Kış çetin geçti, kar 2 metre oldu. Buz eridi fakat göl yine su tutmadı. Eski haline dönmesi çok zor" açıklamasına yer verildi. 
 

Dipsiz Göl
Fotoğraf: AA


Ne olmuştu?

12 bin yıllık geçmişe sahip, Buzul Çağı’nın son mirasları arasında yer alan Dipsiz Göl’ün define aramak amacıyla kurutulduğuna dair görüntüler kasım ayında sosyal medyada çok konuşulmuştu. 

Gümüşhane Valiliği, devlet kurumlarının nezareti ve izni ile yapılan define araması ve sonrasındaki süreci 14 Kasım 2019 tarihli açıklamasında şu şekilde aktarmıştı: 
 

1- 23 Mayıs'ta iki kişi define arama talebinde bulundu.

2- Valilik, Trabzon Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu ile Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü'nen sakınca olup olmadığına dair görüş istedi.

3- 4 Eylül ve 22 Ekim'de her iki kurum gölün doğal ve tarihi sit alanı dışında olduğuna işaret etti.

4- Gümüşhane Müze Müdürlüğü 14 Ekim'de bir kişi adına define arama ruhsatı düzenledi.

5- 6 Kasım'da iki bakanlık (İçişleri ve Maliye), Müze Müdürlüğü temsilcileri, jandarma eşliğinde kazı başladı.

6- 10 Kasım'da kapatma işlemi yapılarak alan eski haline getirildi, herhangi bir kültür varlığına rastlanmadı.


Define sonrası boşaltıldıktan sonra göl çanağı içine suya dayanıklı kireç ve killi toprak dökülmüş, silindir yardımıyla zemin düzeltilmişti. 

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Çevre ve Şehircilik Bakan Yardımcısı Mehmet Emin Birpınar, 19 Kasım’da bölgeye yaptığı ziyarette “Burası bir çevre felaketi olarak görülüyor” demiş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ise Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a “Bu kazılar nasıl yapılıyor, nasıl bu izinler veriliyor? Böyle bir define kazısı izni nasıl verilir? Yetkili valilik bu konuda hassas olmalı. Bir daha da kimseye böyle bir yetki, böyle bir kazı izni verilmesin” sorularını yönelttiği öğrenilmişti. 

Dipsiz Göl için dört maddelik bir eylem planı hazırlanmış, 10 Aralık tarihinde ise “Su Tahsisleri Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazete’de yayımlanmıştı. Yönetmeliğe göre artık su kaynakları tahsisi işleminde Devlet Su İşleri’nin görüşü alınacak. 

Kasım ayında Independent Türkçe’ye konuşan Tongji Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Departmanı öğretim görevlisi Dr. Çağrı Gökdemir, gölün bir daha eskisi gibi olamayacağını söylemişti. 

Ekohidroloji, yer altı suları, nehir ve göl araştırmaları konusunda uzman bir isim olan Gökdemir, Dipsiz Göl’ün diğer su kaynaklarından uzak bir göl olduğunu, dışarıdan su akışı bulunmadığını hatırlatarak şunları söylemişti: 

Bu tarz göller çoğunlukla topografi nedeniyle oluşuyor. İki kaynak var. Biri yer altından biri yer üstünden yani yağmur. Bir yer altı suyundan, akiferden kaynak olabilir. 2 bin metrede yer altı suyunun o şekilde olması ve birikmesi Dipsiz Göl'ü özel kılıyor. Araştırılması gerekilen bir sistem. Ancak yüzey tahrip edildi.

Oraya tekrar su konulması orayı sadece sunu bir göl haline getirir. Bu da bir anlam ifade etmez. Kendi haline bırakılırsa yine bir göllenme oluşabilir ancak asla eskisi gibi olacağını söyleyemem. Kazı çalışması nasıl yapıldı tam olarak bilmemekle birlikte toprak yapısı ve yüzey şeklinin bozulmuş olabileceğini düşünüyorum. Çünkü 12 bin yıl içinde gölün dibinde bir sediment (tortu) oluşuyor. O sediment yıprandığı için eski haline bir daha gelemez. Ancak gölümsü bir yapı olarak kalabilir. 

 

 

Independent Türkçe, AA

DAHA FAZLA HABER OKU