New York sokaklarını dolduran evsiz çocukların kaderini değiştiren tren: Yetim treni

1830'lu yıllarda Amerika'nın birçok eyaletinde sokaklara doluşmuş olan evsiz çocuklar, tüm ülkenin problemi haline geldi. Ancak bir hayırseverin ortaya attığı fikir, çocukların hayatını değiştirecekti

1900 yılında New York sokaklarındaki evsiz çocukların fotoğrafı

1830'larda, New York'un artan nüfusu, sokakta yaşayan çocukların artmasına sebep oldu. Bu çocuklar küçük yaşlarda her türlü risk ve tehlikelere maruz kalıp büyük zorluklar çekiyordu. Ancak bu sıkıntıyı kabullenmeyen Charles Loring Brace, evsiz çocukları sokaktan kurtarmayı başararak onların hayatını değiştirdi.

yetim2.jpg
1890'da New York sokaklarında uyuyan kimsesiz çocuklar

 

1830'larda, New York Şehri'nin nüfusu şaşırtıcı bir şekilde arttı. Ancak bu artış bir sürü krize sebep oldu. Bunlardan biri, sokaklarda kalan ve sokak hayatının zor şartlarında yaşayan evsiz çocuklardı.

Bazı istatistiklere göre, 1850 yılında evsiz kalan çocukların sayısı gittikçe artıyordu. O dönemde New York sokaklarında yaklaşık 20 ile 30 bin civarında evsiz çocuk olduğunu tahmin ediliyordu.

Ancak sadece New York'ta değil, ABD'nin doğu kıyılarındaki şehirlerin çoğu evsiz çocukların sokaklardaki geniş yayılımından mustaripti. Söz konusu çocuklar farklı sebeplerden dolayı sokakta kalmak zorunda kalıyordu. Bazıları sarı humma hastalığı ve tifo hastalığı gibi salgınlar ve hastalıklar nedeniyle ailelerini kaybetti. Diğerleri ise, aileleri yoksulluktan onlara bakamadıkları sokaklara düşmüştü.

yetim3.jpg
Amerika’daki Kansas eyaletinde yetim treninin fotoğrafı

 

Ayrıca, sokak hayatı da bu küçük çocuklar için kolay değildi, soğuk hava, açlık, hastalıklar gibi zorluklara maruz kalıyordu. Fakat evsiz çocuklar, hayatta kalabilmek ve tehlikelerle yüzleşmek için kendilerini gruplar ve çeteler halinde örgütlediler. Geçinmek için hırsızlık, yankesicilik, dilenme, gazete satma ve lokantaların çöpünü toplama gibi işler yapıyordu.

yetim4.jpg
Yirminci yüzyılın başlarında New York'ta bir İtalyan mahallesindeki şehrin kalabalığını gösteren renkli bir resim

 

1853 yılında, Amerikan toplumu evsiz çocuklara yardım etmeye yöneldi. Hayırseverlerden ve çocukların hayatını kurtaranlardan biri, Charles Loring Brace'ti. Çocuklara yardım etmek ve onlara daha iyi bir yaşam sağlamak üzere (Children's Aid Society) Çocuk Yardım Topluluğu'nu kurup çok önemli bir katkıda bulundu.

Başlangıçta, bu dernek, bir barınak açmadan ve faaliyetleri daha da genişletmeden önce çocuklar için eğitimin temellerini sağlamakla görevlendirildi. Charles Brace'nın kurduğu dernekle çok sayıda evsiz çocuklara yardım edebildi.

Ancak yetersiz imkanlar ve kimsesiz çocukların sayısı nedeniyle dernekte birçok sıkıntılar yaşandı. Bunun üzerine Charles Brace, evsiz çocukların hayatını değiştirebilmek için farklı bir çözüm bulmaya çalıştı.

yetim5.jpg
Hayırsever Charles Loring Brace’ye ait bir fotoğraf

 

Çözüm bulmaya çalışan Brace'nin aklına müthiş bir fikir geldi. Tarlalarda çalışan ailelerin elemanlara ihtiyacı vardı. Dolayısıyla evsiz kalan çocuklara çalışma ve aynı zamanda onlara sahip çıkan aileler bulma imkanı sağlamak amacıyla Amerika'nın doğu kıyısındaki yoğun nüfuslu bölgelerden evsiz çocukları toplayarak ülkenin orta-batı kesimindeki kırsal alanlara götürdü.

Bu süre zarfında, evsiz çocuklar trenle Amerika'nın orta-batı kesimine gönderiliyordu. 1854 yılında Pennsylvania ve Michigan eyaletlerinde birçok ailenin çocukları evlat edinmesiyle birlikte birçok zengin insanlar, çocuklara iyi bir yaşam sağlayabilmek için Orta-Batı'daki tarım alanlarına çocukların gönderilmesine katkısında bulundu. Bunlardan biri ise, Amerikalı finansçı III John Jacob Astor'un karısı olan Augusta Gibbs'ti. Trenle binden fazla evsiz çocuğun ulaşımını sağlayıp finanse etti. Aynı zamanda demiryolu şirketleri, Gibbs'ın çocuklara sağladığı seyahatlerinde büyük indirimler yaptı.

yetim6.jpg
Mrs. Augusta Gibbs'in fotoğrafı

 

Evlat edinme işlemi sırasında, küçük yaşta olanlar daha şanslıydılar. Aileler, sokak hayatından etkilenmeyen ve davranışları bozulmayan küçük çocukların yetiştirmesi kolay olduğu için onları seçiyordu. Bu nedenle, 14 yaşından büyük olan çocukları evlat edinme olasılığı zayıftı.

Öte yandan, evlat edinenler, çocukların dişleri, fiziksel yapısı ve organların sağlığını kontrol ettiriyordu. Ayrıca, çocuklara beslenme gereksinimi, sağlık hizmetleri ve temel eğitim verme ve 21 yaşına girene kadar çalışmalarına karşılık vermek üzere 100 dolarlık bir maaş verme sözü veriyordu.

yetim 8.jpg
1910'da yetim çocukların evlat edinilmesi için bir ilan

 

Bu evlat edinme işi ne kadar iyi olsa da aslında kötü yönleri de vardı. Yeterli gözetimin olmadığından bazı çocuklar, evlat edinmiş aileleri tarafından kasten sömürülüp istismara ve işkenceye maruz bırakılıyordu. Hatta evlat edinme çoğu ikizi ve kardeşi birbirinden ayırıyordu.

1854-1929 yılları arasında, Brace'nin fikri ve Çocuk Yardım Topluluğu'nun sayesinde yaklaşık 200 bin evsiz çocuk sokaktan kurtuldu. Çocukların yüzde 85'i evlat edinilmeyi başarırken, bazılar suçlulara dönüştü, bazılar da doğu kıyısının şehirlerine gitti.  

Ancak, bu sefer orta-batı nüfusunun artmasıyla, yardım kuruluşları evsiz çocuklar için yapılan evlat edinme programından vazgeçip onun yerine yoksul ailelere bakmayı tercih etti.

1854 yılında, evsiz çocukları orta-batıya doğru taşıyan "yetim treni" terimi ortaya çıktı. Fakat ülkedeki tüm evsiz çocuklar yetim olmadığı için herkes bu terimi kullanmamayı tercih etti. Öte yandan, yirminci yüzyılın ikinci yarısında, medya ve basının bu terimi kullanmasıyla yeniden ortaya çıktı ve yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı.

 

Al Arabiya'dan Independent Türkçe için çeviren: Gülbahar İbeş

DAHA FAZLA HABER OKU