Çin'in eşek derisine talebi türün Brezilya'daki varlığını tehdit ediyor

Talep bu şekilde sürerse eşek popülasyonu beş sene içinde yok olabilir

Yılda yaklaşık 100 bin eşek bir Çin ilacı olan ejiao'nun üretimi için katlediliyor (Alexandre Guzanshe)

Çin'in geleneksel tıp ve kozmetik endüstrisindeki kullanımıyla el üstünde tutulan bir jelatin olan "ejiao" talebi, Brezilya'daki eşek popülasyonunu tükenme tehlikesiyle karşı karşıya bırakıyor, hayvanların çoğu katledilmeden önce yürek parçalayan bir zulüm ve kötü muameleden geçiyor.

Eşek derilerinin pişirilmesi ve ıslatılmasıyla elde edilen eijao, Çin’de tıbbi amaçlar için yüzyıllardır kullanılıyor. Ne var ki yükselen orta sınıfların servet artışı, ürüne duyulan talepte ve ürünün fiyatında bir patlamaya yol açarak güçlü bir endüstri oluşturdu. Bazı kaynaklara göre Çin'de yılda yaklaşık 5 milyon eşek derisi tüketiliyor; Asya pazarında derilerin adedi 3 bin sterlin'e (yaklaşık 23 bin TL) kadar çıkabiliyor.

Eşek besiciliği hayli zor, bu yüzden Çin talebi karşılamak için dünyanın yoksul köşelerine bakıyor. Çinli şirketlerin siyasi baskıyla da desteklenen toplu kampanyası, Afrika ve Güney Amerika'dan yüz binlerce eşeğin ihraç edilmesine neden oldu. Ve bu, çoğunlukla da Brezilya'nın kuzeydoğusundaki yoksul kırsal kesimlerde, bu hayvanların hayatta kalma şansı ve bölgenin yaşam tarzı üzerinde yıkıcı sonuçlar doğurdu.

Bahia eyaletinin başkenti Salvador'dan 220 km uzaklıktaki Cansancao'daki hayvan pazarında, deri şapkasıyla beraber çiftçi Jose Araujo de Souza, "Sizde (eşek) varsa, onu sıkı tutun" diyor. "Eşeklerin günleri sayılı” diye ekliyor, hemen yandaki bir gölgelikte üç katır sakince yeni sahiplerini beklerken.

Eşeklerin gücü ve dayanıklılığı, Brezilya'nın kurak iç bölgelerinde, geniş düzlüklerdeki yıpratıcı tarım işleri için ideal olduğu anlamına geliyor ve geleneksel olarak bu sert, çalılık benzeri arazi boyunca manzaranın tanıdık bir parçasını oluşturuyor. Ama eşek derisi ticaretinin en yoğun olduğu bölge olan Bahia'nın güneybatısında, geniş düzlükler boyunca yapılan yakın tarihli bin 600 kilometrelik bir yolculukta bu muhabir yalnızca 15 hayvanla karşılaştı.

Temmuz 2017’de Çin’le eşek eti ve derisi ihracatı konusunda anlaşmaya varıldığından beri Bahia’daki üç mezbahada 100 binden fazla eşek öldürüldü ve devletin hedefi yılda 200 bin eşek ihraç etmek; 2012’nin resmi istatistiklerine göreyse, Brezilya'da 900 binden biraz fazla eşek var. Katliam Çin'in istediği oranlara ulaşırsa, Brezilya'daki eşekler beş yıldan daha kısa bir sürede yok olabilir.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Fırsatçı tüccarlar eşekleri vahşi doğada yakalıyor ya da olası ederinden hiçbir haberi olmayan köylülerden 10 pound (yaklaşık 76 lira) gibi fiyatlara satın alıyor. Kırsal işçiler, tüccarlar, taşımacılar, çiftçiler ve lojistik şirketleri gibi ahlaksız aktörler şüpheli uygulamalar ve etkisi çok kısıtlı olan düzenlemelerle dolu bir tedarik zinciri oluşturuyor.

Eşekler zorunlu izinlere dair kontrollerden kaçınmak için gece vaktinde, arka yollar boyunca ve bazen yiyecek yahut su dahi olmaksızın bin kilometreden daha uzun mesafeler süresince kamyonlarla taşınıyor. Daha sonrasında eşekler, genellikle Çinli firmaların sahip olduğu mezbahaların yakınındaki bekleme ağıllarında yerli çiftçiler tarafından tutuluyor. Bahian bölgesinde böyle bir çiftliği olan Herysnaldo Marinho, izinlerin hayvanların gerçek kökenini gizlemek için yasadışı olarak düzenlenmiş veya sahte olduğunu rahatsızlık duymaksızın kabul ediyor. Cabra Forte et paketleme şirketine eşek tedarik eden 12 işletmeden birinin sahibi olarak, kamyon şoförlerinin çiftliğini hatalı bir şekilde yüklerinin çıkış noktası olarak listelediğini söylüyor. Ona göre aslında, eşekler, sadece hayvan aramak için kuzeydoğuda dolaşan ve yalnızca “Moral” adıyla bilinen bir tüccardan geliyor.

Bu düzenleme ve denetim yoksunluğu eşekler için ürpertici sonuçlar doğurabilir. 2018'de, akbabalar, Itapetinga kasabasındaki Regional Sudoeste Et Paketleme Tesisi'nin bitişiğindeki bir çiftliğin üzerinde daireler çiziyordu. Yerel halk tesise geldiğinde, yere serilmiş binden fazla eşekle karşılaştılar. İki yüz tanesi ölüydü, 800'üyse hareket edemeyecek kadar aç, susuz ya da zayıf düşmüştü. Bir videoda, doğuramayacak kadar hasta olan annesinin vücudundan kaçmaya çalışan yavru bir eşek görülüyor. Her ikisi de sonrasında öldü. Bir diğerinde, zayıflamış bir eşek altında boğulduğu bir leş kitlesinden kurtulma mücadelesi veriyor.

Çiftlik, sahibiyle aynı adı taşıyan Çin aracı şirketi Cuifeng Lin tarafından kiralanmıştı. Lin ve kocası Zenan Wen nihayetinde hayvanlara zulmetmek ve eşeklerin çürüyen cesetleri nedeniyle zehirlenen yakındaki bir nehri kirletmekle suçlanmıştı. Kasım 2018'de bir mahkeme Bahia eyaleti boyunca eşek kesimini yasakladı. Cuifeng Lin yorum yapmayı reddetti.

Itapetinga polis şefi Irineu Andrade o günü “Korkunçtu, burada hiç böyle bir şey görmemiştik. Hayvanların yeterince yiyeceği yoktu ve su aramak için nehre gittiler, sonrasında akıntıyla beraber yüzmeye başladılar, çünkü (çok zayıf oldukları için) geri dönemediler" diye anlatıyor.

Itapetinga'da bu korkunç sahnelerle karşılaşıldıktan birkaç gün sonra, bölgedeki bir diğer çiftlik daha kapatılmıştı. Çiftliğinden geçen her eşek dolu kamyon için 28 sterlin (yaklaşık 210 TL) ödenen çiftlik sahibi Joao Batista para cezasına çarptırılmıştı.

Batista, pişmanlıkla, “Hayvanlar için üzülüyordum, sen de onların yanında acı çekiyorsun. Eşekler (komşu eyalet) Pernambuco'dan ayrıldığında zaten açlık çekiyordu, daha sonra yemek olmaksızın geçirdikleri iki ya da üç günlük yolculuktan sonra buraya geldiklerinde bitkilerin kabuklarını kemiriyordu” diye konuştu.

 

1.jpg
 Eşek sayıları Brezilya'nın kuzeydoğusu boyunca azalıyor (Alexandre Guzanshe)

 

Beş ay sonra, Euclides da Cunha'da, Itapetinga'dan 690 kilometre uzakta, Cuifeng Lin'i içeren yeni suistimal iddiaları ortaya çıktı. Santa Isabel çiftliğinde, sağlıksız koşullarda yaşayan 800 hayvan daha bulundu, bunlardan başka en az 400 tane de ölü eşek vardı. Mülk yöneticisi Marcia Costa Miranda, “Buraya gelen kamyonların hiçbirinin taşıma izni yoktu. Yanlış olduğunu düşündüm, çünkü çok sayıda eşek ölüyordu, ama ben müfettiş değildim ki, ne yapmam gerekirdi?” diye konuştu.

Miranda’ya göre, şirket hayvanları bilerek aç bırakıyordu. Bunu “Yetersiz beslenenler daha iyi diyorlardı, çünkü derileri daha kolay yüzülüyordu” diye açıklıyor.

Mahkeme eşek kesimini yasakladıktan sonra bile kamyonlar dolusu hayvan çiftliğe gelmeye devam etti. Yeni gelenler boşaltılıp meradan yoksun, sıkışık bir bölgeye kapatılıyordu.

Tedarik zinciri boyunca durum daha iyi bir hale gelmiyor. Yakın zamana kadar hiçbir Brezilyalı firma eşek derisi veya eti ihraç etme iznine sahip değildi. Bunun yerine eşekler Asya'nın diğer bölgelerinden gelen lojistik şirketleri tarafından satın alınıyordu: Hayvan başına 50 ila 75 sterlin (yaklaşık 380 ila 570 TL) arasında bir fiyat ödeyip Salvador'dan Vietnam'daki Hai Pong ya da Hong Kong gibi limanlara taşıyorlardı. Bahia Tarım Güvenliği Ajansı'ndan Rui Leal “Eşekler kaçak olarak geliyor” diyor.

Bununla birlikte, Brezilya'nın dezavantajlı kuzeydoğusundaki ekonomik ihtiyaçlar, önde gelen politikacılar da dahil olmak üzere birçok lideri herhangi bir düzenlemeyi lüzumsuz bürokratik önlemler olarak görmeye gayet istekli kılıyor.

Bahia'da eşeklerin katledilmesi yasaklandığında, Amargosa adlı küçük kasaba Frinordeste et paketleme tesisinin kapatılmasıyla 150 doğrudan ve 200 dolaylı iş pozisyonunu kaybetmişti. Bunun sonucunda yerel iş adamları ve kasaba sakinlerinin çoğu tarafından desteklenen kasaba konseyi karara itiraz etmişti.

Karar nihayetinde bu yılın eylülünde kaldırıldı ve Brezilya federal mahkemesinin bölge departmanı yasağın “bölge düzenine ve ekonomisine ciddi zararlar verdiğini” ve “ulusal ve uluslararası yatırımların kaybedilmesine” neden olduğunu açıkladı.

Yerel radyo direktörü Eduardo Gordiano “Eşek kesimleri yeniden başladığında insanların kutlama yaptığını hissedebiliyordunuz. Burada kötü muamele edilmiş eşeklere dair hiçbir şikayet yoktu ve insanlar diğer kasabalarda olanları umursamıyordu” diye konuştu.

Brezilya vergi kayıtlarına göre, Frinordeste yönetim kurulunda iki Brezilyalı ve iki Çinli temsilci var. Ama “Deri Walter” diye tanınan iş adamı Walter Andrade Filho'ya göre, et paketleme firmasının onaylı dört eşek tedarikçisinden biri olan Frinordeste, bugün tamamen Çin sermayesinin elinde. Şirket yakın zamanda Çin'e doğrudan eşek ihraç eden ilk Brezilya şirketi oldu. Bu eşek derileri ticaretinde önemli bir büyümeye yol açacaktır. Filho “Her şey [mezbahayı] çalıştırıp ve işleme koşmaya hazır. İnsanlar eşekleri öldürmek için sabırsızlanıyor" diye konuştu.

 

 

Gelecekte talebin daha da artacağını öngörüyor. “Bugün eşekleri doğadan, bedava ya da neredeyse bedavaya elde ediyoruz ancak Çin satın almaya devam ederse, onları üretmeye başlayacağız” diye açıklıyor.

Kimileriyse Brezilya'daki eşeklerin, Çin'deki ederleriyle karşılaştırıldığında, ucuza satıldığına inanıyor. Itapetinga'da SOS Animals adlı sivil toplum kuruluşunun temsilcisi ve suistimal şikayetlerini takip eden Sonia Martins Teodoro “Eşekler Çinlilere ücretsiz hediyeler olarak gidiyor” diyor.

Brezilya Tarım Bakanlığı, sektörle ilgili resmi bir veri sunmamakla birlikte, yaklaşık hesaplamalara göre eşek ticareti Bahia'daki et paketleme işletmelerine bir yıldan kısa bir sürede 7,5 milyon sterlin (yaklaşık 57 milyon TL) brüt gelir sağladı; bu sayı, ticaretin olası değeri karşısında yalnızca küçük bir parçaya işaret ediyor.

Teodoro'ya göre Çin'le varılan antlaşma, Brezilya ve Bahia hükümetleri tarafından daha fazla yatırım çekebilmek için bir yem olarak tasarlandı. Bahia önümüzdeki birkaç yıl içinde limanların, köprülerin ve demiryolu hatlarının inşası ve yeniden canlandırılması da dahil olmak üzere Çin'den önemli altyapı yatırımları almayı umuyor.

Itapetinga’da hala hayatta olan eşeklerin itlaf edilmesi gerekti, Euclides da Cunha’dan gelenlerse kötü muameleyi durdurmaya çalışan Ulusal Eşek Savunma Cephesi isimli sivil toplum kuruluşu tarafından sahiplenildi. Neredeyse bir yıl geçti ve bazı eşekler hala savunmasız durumda. Onlarla her gün ilgilenen veteriner Aline Rocha, “Bazıları hala zayıf ve kendi başlarına ayağa kalkamıyor” diyor.

Eşeklerin karşılaştığı diğer tehlikeyse hastalık. Bir analize göre, Euclides da Cunha'daki hayvanların yaklaşık yüzde beşi ruam ya da bulaşıcı anemi gibi hastalıklar nedeniyle telef oldu. Federal Alagoas Üniversitesi profesörü veteriner Pierre Barnabe Escodro, “Stres, toplama kampında olduğu gibi, hayvanlar arasındaki bulaşıcı hastalıkları şiddetlendiriyor” dedi.

Kuzeydoğunun bazı bölgelerindeyse, eşek hala hayatın önemli ve sürdürülebilir bir parçası. Bahia'daki Valente kasabasında eşekleri sisal endüstrisinde kullanıyorlar, bitki yaprakları dar ve ot bürümüş yollar boyunca işleme makinelerine ve oradan da liflerin kurutulduğu hatlara eşeklerle taşınıyor.

59 yaşındaki Jose de Jesus, Ze Mane isimli eşeğiyle birlikte pazartesiden perşembeye kadar çalışıyor, diğer günlerde hayvan dinleniyor. Meslektaşıyla birlikte 20 yıldır çalışan çiftçi, “Nazik ve çalışkan biri” diyor. 3 bin ailenin çalıştığı ve 3 bin eşeğe bakan sisal endüstrisi, geçen yıl 7,55 milyon sterlin gelir (yaklaşık 58 milyon TL) kazandırdı.

Eşeklerin muhtemel sürdürülebilir diğer kullanımları arasında at tedavisi, kırsal turizm ve hatta süt üretimi yer alıyor. Sao Paulo Üniversitesi'nde veterinerlik bölümünde profesör Adroaldo Jose Zanella, Brezilya'nın kuzeydoğusundaki eşekler için sürdürülebilir stratejiler geliştirmek için ivedilikle çalışıyor.

Zanella, “Eşeklerle birlikte yaşayabilecek bir 21. yüzyıl kuzeydoğusu inşa etmeye çalışıyoruz, çünkü 500 yıldır burada hayatını sürdüren bir hayvan türünün 5 yılda kaybolmasına izin verilemez” diye konuştu.

Wide Avenues tarafından Reporter Brasil'le birlikte hazırlanan bu raporun finansmanı, eşeklerin refahına adanmış Britanyalı bir yardım kuruluşu olan The Donkey Sanctuary tarafından sağlanmıştır.

 

 

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/news/world/americas

Independent Türkçe için çeviren:  Noyan Öztürk

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU