Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da bugün düzenlenen Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) ve Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ortak zirvesinin sonunda sonuç bildirgesi açıklandı.
Birdirgede, Kral Selman bin Abdulaziz’in nazik davetine cevaben, KİK ve ASEAN ülkelerinden liderlerin, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman bin Abdulaziz başkanlığında Riyad kentinde bir araya geldiği ifade edildi.
Liderler, iki taraf arasındaki ortak çıkarlara ve derin tarihi bağlara dayanarak, tüm KİK ülkelerinin ASEAN ile Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’na katılımını memnuniyetle karşıladı.
Zirveye katılan liderler, ortak endişe yaratan bölgesel ve uluslararası konular hakkında görüş alışverişinde bulundu ve iki dinamik bölge arasındaki işbirliği yoluyla mevcut büyüme fırsatlarından yararlanmak için ortaklığı ilerletme ve geliştirme yollarını tartıştı.
Şarku’l Avsat’ın Suudi Arabistan resmi haber ajanı SPA’dan aktardığı habere göre, KİK-ASEAN zirvesinin sonunda açıklanan sonuç bildirgesinin tam metni şöyle;
1- Kalkınma ve ilerlemeyi sağlamak, kurallara dayalı uluslararası düzeni korumak ve iyi komşuluk, bağımsızlığa, egemenliğe, eşitlik ve toprak bütünlüğüne saygı, devletlerin iç işlerine karışmama ilkeleri de dahil olmak üzere uluslararası hukuka ve Birleşmiş Milletler Şartı’na bağlılığı sağlamak amacıyla, ülkeler ve bölgesel bloklar arasında karşılıklı saygı ve işbirliği yoluyla, barış, güvenlik, istikrar ve refahın sağlanması için ortak çaba gösterilmesi konusunda mutabık kalındı.
2- Denizcilik alanında işbirliği, iletişim, sürdürülebilir kalkınma hedefleri, ekonomik alan ve diğer olası ve uygun işbirliği alanları gibi öncelikli alanları uygulamak için istişareler yürütülmesi ve ortak çıkarlara yönelik belirli alanlarda işbirliği fırsatlarının araştırılmasının önemi vurgulandı.
3- Bölgede büyüme ve refahı artırmada önemli bir faktör olarak okyanusların ve denizlerin önemini kabul edildi.
Liderler, barış ve istikrarın, deniz emniyeti ve güvenliğinin, seyrüsefer ve hava taşımacılığı özgürlüğünün ve denizlerin diğer yasal kullanımlarının sürdürülmesi ve denizlerin meşru deniz ticareti için engelsiz kullanılmasının önemini vurguladı.
Buna ek olarak, 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi de dahil olmak üzere evrensel olarak kabul edilen uluslararası hukuk ilkelerine ve Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) ilgili standartlarına ve tavsiye edilen uygulamalarına uygun olarak, bu konudaki anlaşmazlıkların barışçıl çözümünün teşvik edilmesi gerektiği ifade edildi.
4- Sürdürülebilir kalkınma, barış, güvenlik ve istikrar fırsatlarından yararlanarak, tedarik zincirlerinin sürdürülebilirliği, ulaşım ve iletişimin birbirine bağlılığını sağlamak, gıda, su ve enerji güvenliğini artırmak için küresel ve bölgesel zorluklar ve risklerle yüzleşerek, iki taraf arasındaki bağların çok taraflı, ikili düzeyde ve küresel forumlarda güçlendirilmesi konusunda mutabık kalındı.
Yeşil ve yenilenebilir enerji kaynakları, teknolojileri, turizm altyapısı konularında işbirliğinin artırılması, bu konularda iş fırsatları yaratılması, ticaret ve yatırım akışlarının artırılmasının önemi vurgulandı.
Bu bağlamda, Suudi Arabistan’ın, KİK ve ASEAN ülkelerine yönelik ilk ekonomi ve yatırım konferansına 2024 yılının ilk yarısında Riyad şehrinde ev sahipliği yapmasına karar verildi.
5- KİK ile ASEAN arasında, siyasi ve güvenlik diyaloğu, ticaret ve yatırım, halklar arası iletişim, eğitim, kültür, turizm, medya ve spor dahil, ortak çıkar alanlarında atılacak adımlar ve işbirliği faaliyetlerini belirleyen 2024-2028 dönemine ilişkin ‘işbirliği çerçevesi’ memnuniyetle karşılandı.
6- Zirvede, sınır ötesi suçlar, siber suçlar ve terör ve radikalizmle mücadele dahil olmak üzere suçun önlenmesi ve suçla mücadele alanında işbirliği yollarının araştırılması konusu ele alındı.
7- KİK ile ASEAN arasındaki işbirliği çerçevesine uygun olarak, ortak yatırımlar için karşılıklı yarar sağlayan fırsatlar yaratarak, ticaret ve yatırım akışlarının artırılmasının önemi vurgulandı.
Bu bağlamda, sürdürülebilir altyapı, yenilenebilir enerji, petrokimya, tarım, üretim, sağlık hizmetleri, turizm, lojistik, şehirler, bağlantı ve dijitalleşme konularına özel olarak odaklanıldı.
8-KİK ile ASEAN arasında, kamu ve özel sektörün katılımı ve iki bölge arasındaki ticari ilişkiler, mevcut ve yeni fiziksel ve elektronik platformların kullanılması, ticari misyonlar, sergiler, seminerler ve konferansların yanı sıra iş sektörlerinin temsilcileri arasındaki diyalog yoluyla ticaret ve yatırım ilişkilerinin güçlendirilmesi gerektiğinin altı çizildi.
9-Temel ekonomik ortaklık önceliklerine ilişkin işbirliği yolları ele alınarak, bölgesel pazar entegrasyonu, sürdürülebilirlik, karbondan arındırma ve dijital dönüşümü teşvik etmenin önemi ifade edildi.
10-Bölgesel ve küresel rekabet edebilmelerini sağlamak için kadınlara, gençlere ve engellilere özel olarak odaklanarak, her iki taraftaki girişimciler ve gelişmekte olan şirketler için teknik yardım ve kapasite geliştirmenin teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı.
11-Küresel ticaret piyasaları ve tedarik zincirlerindeki çalkantılar ışığında, Dünya Ticaret Örgütü’nün oluşturduğu çok taraflı ticaret sisteminin güçlendirilmesi konusunda mutabık kalındı.
12-Suudi Arabistan’ın Riyad’da Expo 2030’a ev sahipliği yapma adaylığını memnuniyetle karşılanırken, KİK ve ASEAN arasındaki ekonomik ve kültürel alışverişi canlandırmak için bölgesel ve uluslararası etkinlikler düzenlemenin önemi vurgulandı.
13-Sürdürülebilir ve döngüsel tarımın geliştirilmesi, sürdürülebilir gıda üretiminin teşvik edilmesi, gıda ve tarım endüstrilerinde ticaret ve yatırım fırsatlarının geliştirilmesi ve bilgi alışverişi, araştırma, modern teknolojiler ve en iyi uygulamaların paylaşılmasının teşvik edilmesinde işbirliği yapma gerektiği ifade edildi.
Helal gıda sertifikalarının düzenlenmesine yönelik çeşitli standartlar da dahil olmak üzere, gıda ve helal gıda endüstrilerinin geliştirilmesi gibi çeşitli alanlarda kapasite geliştirme faaliyetleri yürütülmesinin önemi de vurgulandı.
14-Ulaşım güvenliği, sera gazı emisyonlarının azaltılması, hava, kara ve deniz ulaşım sistemleri alanlarında en iyi uygulamalar ve kapasite geliştirme programlarının paylaşılmasının önemi ifade edildi.
15- Körfez bölgesinde sürdürülebilir ekonomik büyüme ve kalkınmanın inşasında Güneydoğu Asya’dan gelen işgücünün olumlu katkıları vurgulandı.
16-İş bulma bürolarının uygulamalarıyla ilgili olarak düzenli, güvenli ve sorumlu işgücü hareketliliğinin ve insan ticaretiyle mücadele etmek için işbirliğinin teşvik edilmesi gerektiğine dikkat çekildi.
17-Barış kültürüne katkıda bulunacak şekilde medeniyetler ve kültürler arasındaki diyaloğu, güveni ve karşılıklı anlayışı teşvik etme ve çeşitliliğe saygıyı artırmanın gerektiği ifade edildi.
18-İki bölgenin kültürel çeşitliliği ve zengin tarihinden yola çıkarak, hoşgörü ve barış içinde bir arada yaşamanın milletler ve kültürler arasındaki ilişkilerde en önemli değer ve ilkeler arasında yer aldığı vurgulandı.
19- Kültürel yaratıcı endüstrileri teşvik etmekle beraber, kültürel festivaller, sanat sergileri, film festivalleri, çalıştaylar, kitap fuarları ve diğer kültürel etkinlikler düzenlemenin, müzecilik, kültürel ve tarihi mirasın korunması, muhafazası ve restorasyonu alanlarında en iyi uygulamaların paylaşılması ve kapasitelerin geliştirilmesi yoluyla, KİK ve ASEAN ülkelerindeki gelenekler, sanatlar, miras ve kültürlere ilişkin farkındalığın artırılması gerektiği ifade edildi.
20- Her iki tarafta karşılıklı anlayışı artırıp, iletişim ve diyalog platformları düzenleyerek, liderlik eğitim programları ve çalıştayları, öğrenci değişim programları ve spor girişimleriyle halklar arasındaki bağları güçlendirmenin önemini ifade edildi.
21-Zirvede Suudi Arabistan’ın 2034 FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yapma adaylığı memnuniyetle karşılanırken, KİK ve ASEAN ülkelerinin büyük spor etkinliklerine ev sahipliği yapmada oynayabileceği önemli rol vurgulandı.
22- Küçük ve orta ölçekli işletmeler de dahil olmak üzere, ortak turizm yatırımları yaparak, miras turizmi, gemi seyahati, sürdürülebilir ve çevre turizmi de dahil olmak üzere, turizmi teşvik etmek için işbirliğinin araştırılması gerektiği belirtildi.
23-Bilgi ve iletişim teknolojisi alanında, özellikle dijital inovasyon, siber güvenlik ve sınır ötesi veri yönetişimi ve akışları alanında işbirliği ve bilgi alışverişine odaklanma konusunda mutabık kalındı.
24- Her iki bölgenin dijital olarak desteklenen, açık, güvenli, kapsayıcı ve sürdürülebilir bir ekonomiye yönelik çabalarını desteklemenin yanı sıra internet, 5G ağları, yapay zeka ve akıllı şehirler gibi yeni teknik gelişmelerle birlikte, yenilikçiliği ve girişimciliği geliştirmek için bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanmaya devam etmenin önemi vurgulandı.
25- Dayanıklı, yenilikçi, iyi bağlantılara sahip ve teknolojik açıdan gelişmiş şehirler oluşturmaya yardımcı olacak en iyi uygulamaların paylaşımını teşvik ederek, ASEAN Akıllı Şehirler Ağı ve KİK ülkelerindeki akıllı şehirler arasında ortaklıklar kurmaya yönelik işbirliğinin araştırılması konusunda mutabık kalındı.
26-Diplomatlara yönelik eğitim faaliyetlerini artırıp, KİK ülkelerinin eğitim merkezleri ile ASEAN ülkeleri arasındaki işbirliği yollarını keşfederek, diplomatik iletişimi teşvik etmenin önemi vurgulandı.
27-Politika çalışması, kapasite geliştirme, deneyim alışverişi ve ortak araştırma faaliyetleri yoluyla bilim, teknoloji ve yenilik, teknoloji transferi ve yenilik modellerinde işbirliğinin teşvik edilmesi gerektiği ifade edildi.
Sağlık, bulaşıcı ve yeni ortaya çıkan hastalıklar, çevre yönetimi, iklim değişikliğine uyum, tarım teknolojileri, alternatif enerji, biyolojik çeşitliliğin korunması, gıda işleme ve ileri malzemeler konularında taraflar arasındaki çalışmanın önemine dikkat çekildi.
28- Yükseköğretim, mesleki ve teknik eğitim, okul dışı çocuk ve gençlerin eğitimi, dijital eğitim, dijital beceriler, 21. yüzyıl becerilerinin geliştirilmesi, öğrencilere ve gençlere yönelik eğitim girişimleriyle, eğitim ve öğretimin kalitesinin artırılmasına yönelik çabaların artırılması başta olmak üzere, insan kaynaklarının geliştirilmesinde işbirliği fırsatlarının araştırılması gerektiği vurgulandı.
29-İletişim, politika, bilgi ve en iyi uygulama alışverişi yoluyla, cinsiyetler arasında eşit muamele ve kadınlara yönelik her türlü şiddetin ortadan kaldırılmasıyla kadınların güçlendirilmesi ve kadınların barış ve güvenlik gündeminin teşvik edilmesine ek olarak, tüm çocukların haklarını ve refahını teşvik etmek ve onları korumak için işbirliği yollarını araştırma gerekliliği konusunda mutabık kalındı.
30-2025 ASEAN Master Planı, Engelli Kişilerin Hakları ve Yaşlıların Güçlendirilmesi için Yaşlanmaya İlişkin Kuala Lumpur Bildirgesi ve Bölgesel Eylem Planı’nın uygulanması yoluyla engelli kişilerin ve yaşlıların güçlendirilmesine yönelik desteğin teşvik edilmesi gerektiği vurgulandı.
Bunun da, yoksulluğu hafifletmeye, düşük gelirli ailelerin ve toplulukların, savunmasız ve dışlanmış grupların ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik stratejileri güçlendirmeyi amaçlayan bilgi, bilgi ve en iyi uygulamaların, kapasite geliştirme, iletişim ve girişim ve yaklaşımların paylaşılması yoluyla yapılabileceği ifade edildi.
31- Ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklar, zoonotik hastalıklar, iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkilerinin etkili bir şekilde ele alınması, dijital sağlık teknolojisi ve yenilikçiliği ile acil halk sağlığı durumlarına karşı bölgesel hazırlık ve müdahale konularında teknik ve bilgi alışverişinin araştırılması dahil, tüm sağlık riskleri ve tehditlerine yönelik önleme, hazırlıklı olma, tespit ve müdahale girişimlerini geliştirmek amacıyla işbirliği ve koordinasyonun teşvik edilmesi konusunda mutabık kalındı.
32- İletişim projeleri oluşturmanın yanı sıra, en iyi uygulamaların paylaşılması yoluyla KİK ülkeleri ile ASEAN ülkeleri arasındaki iletişimi güçlendirmeyi amaçlayan girişimler memnuniyetle karşılandı.
33- Bölgesel entegrasyon hedeflerine ulaşmak ve geliştirmek için bilgi alışverişi, kurumsal kapasite geliştirme, teknik yardım ve teknoloji transferi yoluyla, ASEAN Entegrasyon Girişimi Eylem Planı’nın (2021-2025) ve KİK ülkelerinde entegrasyon programlarının bilgi alışverişi yoluyla uygulanmasına yönelik istişareler yürütme ve işbirliği fırsatlarını araştırmanın önemi vurgulandı.
34-İklim değişikliğinin etkilerini azaltmak ve etkilerine uyum sağlamak, çevreyi korumak, düşük karbonlu ve temiz enerji teknolojileri, enerji verimliliği ve tasarrufu, karbon azaltma ve giderme teknolojilerini geliştirmek amacıyla ASEAN İklim Değişikliği Merkezi ile KİK ülkelerindeki benzer kuruluşlar arasındaki ortak çalışmanın güçlendirilmesinin önemini vurgulandı.
35-KİK ve ASEAN ülkeleri tarafından Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 27. Taraflar Konferansı’nda (COP27) ifade edilen taahhütler takdir edilerek, verilen taahhütlerin hayata geçirilmesi ve iklim anlaşmalarının temel ilkelerinin öneminin vurgulanması amacıyla, 28. Taraflar Konferansı’na (COP38) etkin katılım çağrısında bulunuldu.
36-Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 28. Taraflar Konferansı’nın (COP28) ev sahipliği yapmasına verilen destek ifade edilerek, iklim eyleminin merkezinde doğa, insanlar, yaşamlar ve geçim kaynaklarının yer alacağı iddialı ve kapsamlı bir sonuç çağrısında bulunuldu.
37-COP28 ışığında, Paris Anlaşması’na olan bağlılık ve ilk küresel başarılı bir şekilde sonuçlandırılmasının önemi bir kez daha teyit edildi.
38-Paris Anlaşması doğrultusunda sürdürülebilir, adil, uygun maliyetli, kapsamlı ve düzenlenmiş enerjiye geçişi sağlamak için ortak çalışmaya olan ilgi ifade edildi.
39-Katar’ın 2023 Uluslararası Bahçıvanlık Fuarı’na ev sahipliği yapması memnuniyetle karşılandı.
40-Suudi Arabistan’ın Yeşil Ortadoğu Girişimi için özel bir sekreterya kurulacağı ve buna ev sahipliği yapılacağı ve bu girişimin projelerini desteklemek için 2,5 milyar dolar tahsis edileceğine dair duyusuna dikkat çekildi.
41-Dünyadaki su kıtlığı tehdidini ele almak için BAE Su Girişimi’nin yanı sıra, Suudi Arabistan’ın, merkezi Riyad şehrinde bulunan uluslararası bir su örgütünün kurulduğunu duyurması memnuniyetle karşılandı.
42-KİK ve ASEAN’ın önemli girişimlerini tanıyan iki taraf, ortak işbirliği kurmak amacıyla ilgili bakanlar ve yetkililer arasında karşılıklı istişarelerde bulunma kararı aldı.
Liderler, bu tarihi zirveye ev sahipliği yapan Suudi Arabistan’a teşekkür ederek, KİK ile ASEAN arasındaki zirvenin iki yılda bir yapılmasına karar verdi.
Bu bağlamda, bir sonraki zirvenin 2025’te Malezya’da düzenleneceği de ifade edildi.
*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Şarku'l Avsat'ın haberlerine ulaşmak için tıklayın
