Vladimir Putin, Yevgeniy Prigojin ve paralı Wagner askerlerinin başlattığı isyan sırasında Rusya güvenlik servislerinin "bir iç savaşı durdurduğunu" itiraf etti. Ayrıca Moskova'nın Wagner grubunun maaşları ve ikramiyeleri için geçen yıl boyunca 800 milyon sterlin (yaklaşık 26 milyar 495 milyon TL) kadar ödeme yaptığını söyledi.
Putin'in açıklamaları, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko'nun Wagner liderinin olağandışı darbe girişimini sona erdiren son dakika anlaşması kapsamında ülkesine geldiğini doğruladığı sırada geldi. Lukaşenko, Prigojin ve bazı askerlerinin masrafları onlara ait olmak üzere Belarus'ta "bir süre" kalabileceğini dile getirmişti.
Putin ise cumartesi yaşanan hadiselerin ciddi zarar verdiği güç imajını onarma maksadıyla askerlerine şükranlarını sunmak üzere Kremlin dışında görüntü verdi. Yüzlerce askeri personelin önünde konuşan Putin, ülkenin silahlı kuvvetlerinin "anavatanı ve geleceğini" koruyarak "Rusya halkına sadakatini" kanıtladığını söyledi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Moskova'nın Ukrayna'daki askerlerini geri çekmeye zorlanmadığını iddia eden Rus lider, Wagner güçlerinin Moskova'ya ilerlerken aralarında helikopterler ve bir iletişim uçağının da bulunduğu Rus askeri uçaklarını düşürmesi sonucu ölen askerler için bir dakikalık saygı duruşunda bulundu. Paralı askerler başkente yaklaşık 200 kilometre mesafede durmuştu.
Putin'e, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu da katıldı. Wagner lideriyle Rusya'nın askeri liderliği arasında aylardır süren anlaşmazlık sonrası Şoygu'nun görevden alınması, Prigojin'in başlıca taleplerinden biri haline gelmişti.
Rus yetkililer Prigojin'in Wagner grubuna açılan ceza davasını düşürürken (görünüşe göre böylece Lukaşenko'nun aracılık ettiği anlaşmanın şartlarından bir diğeri yerine getirildi) Putin ise Prigojin'in sahip olduğu bir kuruluşa karşı mali suçlamalara zemin hazırlıyor gibi duruyor.
Putin, Kremlin dışında yaptığı konuşmanın ardından askeri bir toplantıda, Prigojin'in Concord Grubu'nun orduya yiyecek sağlama sözleşmesinden 80 milyar ruble (yaklaşık 24 milyar 290 milyon TL) kazandığını ve Wagner'in Mayıs 2022 ile Mayıs 2023 arasında maaşlar ve ek kalemler için 86 milyar rublenin (yaklaşık 26 milyar 180 milyon TL) üzerinde para aldığını belirtti. Bu meblağ savunma bakanlığı ve devlet bütçesinden karşılanmıştı. Salı günkü bu konuşmadan önceki yıllar boyunca Kremlin, Wagner grubuyla bağlantısı olduğunu reddetmişti.
"Umarım bunu yaparken bir şey çalmamışlardır ya da çok fazla çalmamışlardır" diyen Putin, yetkililerin Concord'un sözleşmesini yakından inceleyeceğini de sözlerine ekledi. Wagner patronunun da doğruladığı haberlere göre, cumartesi günü Prigojin'in St. Petersburg'daki ofisinde arama yapan polis, evin dışındaki kamyonlarda 4 milyar ruble (yaklaşık 1 milyar 225 milyon TL) bulunduğunu açıklamıştı. Prigojin bu paranın askerlerin ailelerine ödenmesinin amaçlandığını söylemişti.
Öte yandan Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov, Kremlin'in Wagner lideriyle yaptığı anlaşmanın ayrıntılarını açıklamadı. Sözcü sadece Putin'in "en kötü durum senaryosundan" kaçınma amacıyla Prigojin'e "belirli garantiler" verdiğini söyledi.
Silahlı Wagner güçlerinin ciddi bir direnişle karşılaşmadan Moskova'ya bu kadar yaklaşmasına neden müsaade edildiği sorulan Ulusal Muhafız Şefi Viktor Zolotov ise gazetecilere şöyle dedi:
Güçlerimizi Moskova'ya yakın bir noktada tek yumruk halinde yoğunlaştırmıştık. Eğer güçlerimizi yaymış olsaydık, isyancılar tereyağını kesip geçen bir bıçak gibi gelebilirdi.
Zolotov ayrıca Ulusal Muhafızlar'ın muharebe tankları ve diğer ağır silahlardan yoksun olduğunu ve bunların artık temin edileceğini belirtti.
Diğer yandan, bazı Rus savaş blog'u yazarları, Prigojin ve askerlerinin Rus askeri personelini öldürdükleri için cezalandırılmamasına öfkeli. Wagner grubuna yapılan muamele, Rusya'nın Ukrayna'yı istilasını eleştiren muhalif aktivistlere verilen ağır hapis cezalarıyla tam bir tezat oluşturuyor.
Belarus'ta ise Lukaşenko, Prigojin'i duygusal ve küfürlü bir telefon görüşmesi yaparak isyanı sona erdirmeye ikna ettiğini açıkladı. Belarus lideri, Prigojin'in, Wagner'in isyanın başlangıcında ele geçirdiği güneydeki Rus şehri Rostov'a "yarı çıldırmış bir halde" geldiğini ekledi.
Lukaşenko, Wagner liderini ikna için telefonda saatler harcadığını söyledi. Buna göre Wagner patronu, askeri liderliği etkileyen yolsuzluk ve beceriksizliğe öfkelendiğini ve Rus ordusunun Prigojin'in adamlarına karşı düzenlediği iddia edilen bir saldırının intikamını almak istediğini söylüyordu. Belarus Devlet Başkanı yaptıkları telefon görüşmelerinin normal dilin "10 katı" kadar küfür içerdiğini ifade etti. Lukaşenko ayrıca cumartesi günü erken saatlerde Putin'in kendisinden yardım istediğini ve Prigojin'in telefonlara çıkmadığından şikayet ettiğini dile getirdi. Lukaşenko, Putin'e isyancıları bastırmak için "acele etmemesini" tavsiye ettiğini ekledi.
Belarus lideri ayrıca, ülkesinin, gelmek isteyen Wagner savaşçılarını ağırlayacağını ama onlar için herhangi bir kamp inşa edilmeyeceğini duyurdu. Devlet medyasına göre Lukaşenko, "Onlara terk edilmiş askeri üslerden birini önerdik. Lütfen, çitimiz var, her şeyimiz var, çadırlarınızı kurun" diye konuştu.
Öte yandan bu ihtimal Belarus'a komşu ülkeleri alarma geçirdi. Letonya ve Litvanya'nın her ikisi de buna cevaben NATO'nun doğu sınırlarını güçlendirmesi çağrısında bulunurken, Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda bu hamleyi "olumsuz bir sinyal" diye nitelendirdi.
Ukrayna, darbe girişiminin neden olduğu kaostan yararlanarak karşı taarruzunu zorlamayı ve topraklarını Rusya'dan geri almayı umuyor. Savaşı gözlemleyen ABD merkezli düşünce kuruluşu Institute for the Study of War, Putin'in Wagner birliklerinin Rus ordusuyla sözleşme imzalamasına imkan sağlama teklifinin "muhtemelen" Ukrayna'ya karşı savaşında "onları elinde tutma çabası" olduğunu belirtti. Kuruma göre bu, Ukrayna'nın karşı saldırısıyla yüz yüze olan Moskova'nın "eğitimli ve etkili insan gücüne" ihtiyaç duymasından kaynaklanıyor.
ABD'de ise Pentagon, Ukrayna'nın savaş çabalarını desteklemek için 500 milyon dolar tutarında yeni bir askeri paket sağlayacağını açıkladı. Paket, Bradley muharebe araçları ve Stryker zırhlı personel taşıyıcılarının dahil olduğu kara araçlarını ve hava savunmasını desteklemek için de yüksek hareket yetenekli topçu roket sistemi (HIMARS) mühimmatı içerecek.
Reuters ve Associated Press'ten de yararlanılmıştır.
* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/news
Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik
© The Independent